Από πού διέρχεται η κόκκινη γραμμή που τράβηξε ο Βλαντίμιρ Πούτιν κατά την καθιερωμένη ετήσια ομιλία του για την «Κατάσταση του Εθνους», διχοτομώντας ξανά τον κόσμο, περισσότερα από τριάντα χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου; Αυτό το ερώτημα θέτει  ο Ετσιο Μάουρο, πρώην διευθυντής και νυν αρθρογράφος της La Repubblica, σε ανάλυσή του.

Η κόκκινη γραμμή του Κρεμλίνου εντοπίζεται εύκολα «στον πολύπαθο γεωγραφικό χάρτη της Ευρώπης, πιθανώς στα δυτικά σύνορα της Ρωσίας», σημειώνει ο ιταλός δημοσιογράφος. Αρχίζει από την Εσθονία και τη Λετονία και κατεβαίνει κατά μήκος των συνόρων της Ρωσίας με τη Λευκορωσία και την Ουκρανία, έως τη Θάλασσα του Αζόφ, περνώντας μπροστά από το μέτωπο του Ντονμπάς, όπου πρόσφατα το Κρεμλίνο προέβη σε επίδειξη ισχύος, συγκεντρώνοντας δεκάδες χιλιάδες στρατεύματα και μαχητικά αεροσκάφη.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρωταρχική επιδίωξη της Ρωσίας είναι να κρατήσει το ΝΑΤΟ όσο το δυνατόν πιο μακριά από τα πιο εκτεθειμένα σύνορά της. Οπως επίσης δεν υπάρχει αμφιβολία πως όταν, τελικά, καταφέρουν (παρά τις  διαρκείς εντάσεις, τις κυρώσεις και τις απελάσεις) να συναντηθούν ο Τζο Μπάιντεν και ο Βλαντίμιρ Πούτιν, πάνω σε αυτό το δεδομένο ο ρώσος πρόεδρος θα παρουσιάσει στον αμερικανό ομόλογό του τη στρατηγική της πατρίδας του, η οποία μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ επέστρεψε στο κλαμπ των υπερδυνάμεων του πλανήτη με κύριο όπλο της μία άκρως επιθετική αντίληψη περί εθνικής κυριαρχίας.

Ομως σύμφωνα με τον Ετσιο Μάουρο «η πραγματική κόκκινη γραμμή βρίσκεται στο μυαλό του Πούτιν», ο οποίος αισθάνεται προσβεβλημένος από τη συμπεριφορά της Δύσης και συγχρόνως ότι απειλείται και για τον λόγο αυτό η στάση του καθίσταται ολοένα πιο ψυχροπολεμική, με τον ίδιο να δείχνει πως «νοσταλγεί τρόπον τινά τη Γιάλτα αλλά με ένα πνεύμα προηγούμενης εποχής». 

Στόχος του ρώσου ηγέτη είναι να διαιρέσει εκ νέου τον κόσμο σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα με την όποια σταθερότητα να βασίζεται και πάλι στο δόγμα της αμοιβαίας αποτροπής. Ο ιταλός δημοσιογράφος ο οποίος διετέλεσε και ανταποκριτής της Repubblica στη Ρωσία κατά την περίοδο της Περεστρόικα, υπενθυμίζει πως στη Γιάλτα αποφασίστηκε και η ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Σήμερα η Ρωσία του Πούτιν τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ μόνον της ισορροπίας ισχύος και της λογικής των τετελεσμένων γεγονότων.

Κίνα και Ευρώπη

Οσον αφορά ειδικά την Ευρώπη, στο πλαίσιο της κρίσης της παγκοσμιοποίησης, ο ρώσος ηγέτης φαίνεται πως επιθυμεί «να την εγκλωβίσει» σε μία νέα διαρκή αντιπαράθεση μεταξύ δύο αντίπαλων στρατοπέδων όπως κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Φυσικά η ισχύς και οι βλέψεις της Κίνας καθιστούν σχεδόν απίθανο το ενδεχόμενο να καταστεί εκ νέου ο κόσμος διπολικός, όμως, αυτό το νέο ψυχροπολεμικό αφήγημα επιτρέπει στον Πούτιν να εδραιώσει μια ενοποιημένη ταυτότητα της νέας Ρωσίας, τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της πατρίδας του, όπου τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα διεξαχθούν βουλευτικές εκλογές.

«Το κλίμα του ψυχρού πολέμου εμπεριέχεται στην γενετική μνήμη τουλάχιστον δύο γενεών, στη Δύση και στη Μόσχα, και προκαλεί αντανακλαστικές αντιδράσεις. Η ψυχολογική προβολή αυτού του κλίματος, με τη Ρωσία να επιστρέφει ως μοναδικός και αιώνιος αντίπαλος της Ευρώπης, συμβάλλει καίρια στην αύξηση ισχύος που επιδιώκει το Κρεμλίνο», εξηγεί ο Μάουρο.

Με λίγα λόγια ο Βλαντίμιρ Πούτιν διακηρύσσει σε υψηλό τόνο ότι η Ρωσία έχει επιστρέψει με αξιώσεις στη διεθνή σκηνή, «αφότου η Δύση έκανε το λάθος να την υποβιβάσει σε περιφερειακή δύναμη», και φέρει μαζί της και την «αυτοκρατορική της ψυχή», αποδεικνύοντας πως δεν επρόκειτο για «σοβιετικό κατασκεύασμα» ή «γεωπολιτικό εργαλείο μία ιδεολογίας», αλλά για «ιερή έκφραση της μοίρας» του ρωσικού έθνους.

Ωστόσο την ίδια ώρα ο ρώσος ηγέτης στο μήνυμα του δεν παραλείπει να υπογραμμίσει σιωπηρά πως ο κόσμος πρέπει να αποδεχτεί τη Ρωσία έτσι όπως είναι, να αποδεχτεί, οπότε, την προσάρτηση της Κριμαίας και την καλλιέργεια του υπερεθνικισμού, την καταστολή κάθε αντιπολιτευόμενης δύναμης και την συστηματική δίωξη του Αλεξέι Ναβάλνι.

Η συνάντηση κορυφής

Ο έμπειρος ιταλός δημοσιογράφος αναφέρει πως υπάρχουν πολλές πιθανότητες κατά τη διάρκεια μίας συνόδου κορυφής ΗΠΑ – Ρωσίας, τα ζητήματα της κατασκοπείας και των κυβερνοεπιθέσεων, κάπως να διευθετηθούν. «Ο νέος ρόλος της Ρωσίας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, ωστόσο οι μέθοδοι στις οποίες καταφεύγει το Κρεμλίνο για να τον εδραιώσει, δεν είναι διαπραγματεύσιμες», γράφει ο Μάουρο.

Φαίνεται πως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη υποτίμησαν τον Πούτιν όταν δήλωνε το καλοκαίρι του 2019 πως ο φιλελευθερισμός (η κύρια ιδεολογία της Δύσης από το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου) είναι παρωχημένος αλλά και ότι παρήλθε ο καιρός που οι «φιλελεύθεροι» υπαγόρευαν στον υπόλοιπο κόσμο τι να κάνει.

Μέσω της εναντίωσής του στη φιλελεύθερη Δύση έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία ενός νέου αντίπαλου δέους. Ταυτόχρονα ανέδειξε ένα εναλλακτικό αυταρχικό μοντέλο που βασίζεται στην ιδέα της εθνικής κυριαρχίας και διεκδικεί τη νομιμοποίησή του, αμφισβητώντας την αποτελεσματικότητα της δημοκρατίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News