Στη Δύση η 9η Μαΐου είναι μια απλή ημέρα που συνήθως περνάει απαρατήρητη. Στη Ρωσία, ωστόσο, η 9η Μαΐου είναι ιδιαίτερα ξεχωριστή, καθώς υπενθυμίζει σε όλους την παράδοση της ναζιστικής Γερμανίας και το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου στην Ευρώπη.  

Η Ημέρα της Νίκης στη Ρωσία είναι αφιερωμένη στη μνήμη των 27 εκατομμυρίων ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας τον ναζισμό, για αυτό έχει τόσο μεγάλη σημασία. Υπενθυμίζει επίσης σε όλον τον κόσμο όχι μόνον το θάρρος και την αποφασιστικότητα του Κόκκινου Στρατού αλλά και το γεγονός πως το μεγαλύτερο τίμημα στον πόλεμο κατά της ναζιστικής Γερμανίας το κατέβαλαν οι δυνάμεις που ελέγχονταν από τη Μόσχα.  

Η Ημέρα της Νίκης είναι επίσης ιδανική για στρατιωτικές παρελάσεις και εκφωνήσεις πατριωτικών ομιλιών και την ερχόμενη Δευτέρα ο Βλαντίμιρ Πούτιν σκοπεύει να εκφωνήσει έναν τέτοιο λόγο, τον οποίο, ωστόσο, φέτος η Δύση και ο υπόλοιπος κόσμος θα ακούσουν με ιδιαίτερη προσοχή.  

Γιατί «η Ρωσία μετέχει ξανά σε έναν μεγάλο πόλεμο στην Ευρώπη, αυτή τη φορά ως επιτιθέμενη, καθώς ο Πούτιν διεξάγει μια παρανοϊκή σταυροφορία για να δημιουργήσει κάποιου είδους χριστιανική σλαβική αυτοκρατορία ως υποκατάστατο της Σοβιετικής Ενωσης. Την 9η Μαΐου, ο Πούτιν ενδέχεται να παράσχει κάποια ένδειξη σχετικά με το εάν σκοπεύει να τερματίσει αυτή τη σταυροφορία ή να την επεκτείνει, μετατρέποντάς την σε έναν απειλητικό για ολόκληρο τον πλανήτη πόλεμο», επισημαίνει σε ανάλυσή του ο Τομ Νίκολς του The Atlantic.  

Σε δηλώσεις του ο βρετανός υπουργός Αμυνας, Μπεν Γουάλας, εμφανίστηκε ιδιαίτερα ανήσυχος για το ενδεχόμενο την ερχόμενη 9η Μαΐου ο ρώσος πρόεδρος να αποπειραθεί να προβεί στη μαζική κινητοποίηση του ρωσικού λαού, κλιμακώνοντας τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και επεκτείνοντάς τον κατά των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Λαμβάνοντας υπόψη πως τους τελευταίους δύο μήνες, ο ρώσος πρόεδρος και τα διάφορα φερέφωνά του καθώς και τα ελεγχόμενα από το Κρεμλίνο ρωσικά ΜΜΕ δεν σταματούν να μιλούν για ναζιστικές απειλές κατά της ίδιας της ύπαρξης της Ρωσίας, ο βρετανός υπουργός σημείωσε πως δεν θα του προκαλούσε έκπληξη εάν ο Πούτιν αποφάσιζε να αναβαθμίσει την εκστρατεία του κατά των υποτιθέμενων ναζιστών που ελέγχουν την Ουκρανία σε πόλεμο κατά των «ναζιστών όλου του Κόσμου».  

Προς το παρόν το Πεντάγωνο και οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών δεν έχουν προβεί σε κάποιο επίσημο σχόλιο, ωστόσο ανεξάρτητοι παρατηρητές ανησυχούν και επισημαίνουν ότι ο Πούτιν είναι πολύ πιθανό να επιδιώξει «να ενισχύσει τον στρατό του για να εκδικηθεί», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Τομ Νίκολς, για την ταπείνωση που υπέστη κατά την πρώτη φάση ενός πολέμου στον οποίο όλα τα πλεονεκτήματα αρχικά φαινόταν πως τα είχαν οι Ρώσοι.  

Είχαν κατά νου να επιτύχουν μια αστραπιαία νίκη, καταλαμβάνοντας το Κίεβο μέσα σε λίγες ημέρες, αλλά έπειτα από 70 ημέρες πολέμου έχουν χάσει περισσότερους από 10.000 άνδρες (σύμφωνα με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις) περιλαμβανομένων πολλών ανώτατων αξιωματικών, εκατοντάδες άρματα μάχης και δεκάδες αεροσκάφη ενώ η ναυαρχίδα τους στο θέατρο του πολέμου, το καταδρομικό «Moskva» κείτεται, πλέον, στον βυθό της Μαύρης Θάλασσας.

Ποιος θα πληρώσει;

«Κάποιος πρέπει να λογοδοτήσει για αυτήν την καταστροφή και μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα είναι ο Βλαντίμιρ Πούτιν», γράφει ο αρθρογράφος του Atlantic, προβλέποντας πως ο ρώσος πρόεδρος θα κατηγορήσει τη Δύση για τα προβλήματά του, εξαπολύοντας νέες πυρηνικές απειλές αλλά και προσπαθώντας να κινητοποιήσει τον ρωσικό λαό στο σύνολό του ενόψει της συνέχισης, εάν όχι της κλιμάκωσης και της επέκτασης του πολέμου. Σύμφωνα με τον Νίκολς, ωστόσο, δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο ο ρωσικός λαός μπορεί να συνδράμει ουσιαστικά το Κρεμλίνο στον πόλεμο.

Καταρχάς γιατί θα χρειαστούν πολλοί μήνες, εάν όχι χρόνια, για να εκπαιδευτούν και να καταστούν αξιόμαχες οι όποιες νέες ένοπλες δυνάμεις, δεδομένων των πολλών χρόνιων προβλημάτων (αναλγησία/αδιαφορία των ανώτερων αξιωματικών, κουλτούρα κακοποίησης και εκφοβισμού, πενιχρές απολαβές, άθλιες συνθήκες διαβίωσης) που αντιμετωπίζει ο ρωσικός στρατός. Συγχρόνως μια γενική επιστράτευση θα μπορούσε κάλλιστα να δυσαρεστήσει την κοινή γνώμη στη Ρωσία η οποία έως σήμερα υποστηρίζει σε μεγάλο βαθμό (αλλά από απόσταση ασφαλείας) τον πόλεμο που διεξάγει το Κρεμλίνο στην Ουκρανία.  

Ούτε η ρωσική βιομηχανία είναι σε θέση να βελτιώσει και να αυξήσει την παραγωγή της τόσο όσο χρειάζεται για την κάλυψη των αναγκών του ρωσικού στρατού σε πολεμικό υλικό. Ακόμη και εάν ήταν δυνατό να ξεπεραστούν άμεσα τα όποια προβλήματα υφίστανται έπειτα από χρόνια διαφθοράς και σπατάλης, «ποιο θα ήταν το νόημα; Να αποστέλλονται περισσότερα κακοσχεδιασμένα τανκς και ελαττωματικοί πύραυλοι στο μέτωπο;», διερωτάται ο Τομ Νίκολς.

Επιπρόσθετα, το ότι η πλειονότητα του ρωσικού λαού συνήθισε ανά περιόδους να ζει μέσα στη στέρηση και στη φτώχεια ενώ τεράστια χρηματικά ποσά κατέληγαν στις ένοπλες δυνάμεις, δεν σημαίνει ότι είναι διατεθειμένη να συνεχίσει να το κάνει και υπό το τεράστιο βάρος των κυρώσεων και των ελλείψεων από τις οποίες πλήττεται ήδη βαριά η Ρωσία και ο λαός της.  

Εκτός πραγματικότητος

Ομως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ο Βλαντίμιρ Πούτιν να προβεί σε μια τελική προσπάθεια να συνθλίψει τους Ουκρανούς, θυσιάζοντας περισσότερους άνδρες και εξοπλισμό, δεδομένου ότι «ακόμη και τώρα δείχνει πραγματικά ανίκανος να αντιληφθεί την καταστροφή που προκάλεσε στην Ουκρανία και τη ζημιά που έκανε στη Ρωσία», υποστηρίζει ο Νίκολς. Εξακολουθώντας να είναι απομονωμένος και να διαβουλεύεται με ελάχιστους σκληροπυρηνικούς συνεργάτες του, ενδέχεται, οπότε, να θεωρήσει την κλιμάκωση του πολέμου ρεαλιστική επιλογή.  

Μέσω αυτής θα μπορούσε να επέλθει μια σχετική ηρεμία στο Κρεμλίνο, όπου έχει ήδη αρχίσει το παιχνίδι των αλληλοκατηγοριών, ενώ θα συνέβαλε και στην αύξηση των ήδη τρομακτικών πιέσεων που δέχονται όλοι όσοι στη ρωσική κοινωνία θα μπορούσαν να αντιταχθούν δημοσίως στον πόλεμο.  

Προς το παρόν ο Πούτιν φαίνεται να κατηγορεί τις μυστικές του υπηρεσίες ότι τον παραπλάνησαν αλλά έχει βάλει και κατά των όποιων ρώσων πολιτών οι οποίοι κατά τη γνώμη του προτιμούν τον δυτικό τρόπο ζωής και, κατ’ επέκταση, προδίδουν τη Ρωσία. Οσον αφορά το ρωσικό στρατό, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα εναντιωνόταν στην στρατιωτικοποίηση της χώρας, όχι μόνον γιατί έτσι θα μπορούσε να ανακτήσει την υπόληψή του, αλλά και επειδή θα ήταν σε θέση να εκδικηθεί τους νεαρούς Ρώσους που εναντιώνονται στον πόλεμο, καθιστώντας υποχρεωτική την στρατιωτική θητεία.

Θα στοχεύσει στο ΝΑΤΟ;

Το χειρότερο, όμως, σενάριο είναι να έχει ήδη αποφασίσει ο Πούτιν να υποστηρίξει πως η πραγματική αιτία των ρωσικών αποτυχιών στην Ουκρανία είναι το ΝΑΤΟ και να συμπαρασύρει τη Ρωσία, μαζί με τον υπόλοιπο κόσμο σε έναν Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο – «σε έναν πραγματικά παγκόσμιο πόλεμο, όχι σαν αυτό που οι Ουκρανοί και άλλοι υποστηρίζουν ότι διεξάγεται ήδη, με τους Ρώσους, να εξαπολύουν επιθέσεις κατά δυτικών δυνάμεων, ίσως στα σύνορα της Ουκρανίας ή στη θάλασσα», επισημαίνει ο αμερικανός δημοσιογράφος.   

Για να προβεί σε αυτήν την επιλογή ο Πούτιν δεν πρέπει απαραίτητα να έχει χάσει τα λογικά του, αρκεί να συνεχίζει να είναι όσο «ελλιπώς ενημερωμένος και υπερβολικά σίγουρος για τον εαυτό του ήταν επί χρόνια. Οντας αντιμέτωπος με την ήττα, ενδέχεται να ρισκάρει την ύπαρξη της ίδιας της Ρωσίας σε έναν διευρυμένο πόλεμο που η Ρωσία δεν μπορεί να κερδίσει, ποντάροντας πως το ΝΑΤΟ θα συνάψει ειρήνη πριν το Κρεμλίνο μείνει δίχως άλλη λύση πέρα από το να περάσει το πυρηνικό κατώφλι», εξηγεί.

Πάντως σύμφωνα με τα ρωσικά ΜΜΕ η προοπτική του να εμπλακεί η Ρωσία σε έναν πόλεμο κατά του ΝΑΤΟ ο οποίος θα μπορούσε τερματιστεί με κάποιου είδους ισοπαλία, είναι πολύ πιο ελκυστική από το να συνεχίσει να υφίσταται ταπεινωτικές ήττες στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας, παρότι σε έναν Γ΄ Παγκόσμιο εμπεριέχεται ο κίνδυνος να αφανιστεί ολόκληρη η ανθρωπότητα.

Μια νίκη με… αστερίσκους

Οσον αφορά το τι θα μπορούσε να πει την ερχόμενη Δευτέρα ο Βλαντίμιρ Πούτιν, εάν δεν σκοπεύει να ανακοινώσει την κλιμάκωση και τη διεύρυνση του πολέμου, μια επιλογή είναι να προβεί στη διακήρυξη μιας περιορισμένης νίκης και στη συνέχεια να συνεχίσει να υπονομεύει τους Ουκρανούς, όπως κάνει στην Ανατολική Ουκρανία από το 2014. Θα μπορούσε επίσης να ισχυριστεί απλά, σύμφωνα και με το πνεύμα της Ημέρας της Νίκης, ότι οι ρωσικές δυνάμεις όντως πέτυχαν την «αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας και ότι το μόνο που απομένει είναι η ολοκλήρωση της κατάληψης της Μαριούπολης.

Σε τελική ανάλυση κανένας δεν μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η επόμενη κίνηση του ρώσου προέδρου ενώ εάν όντως ισχύει ότι ανέλαβε ο ίδιος προσωπικά τη διαχείριση του πολέμου (επιφορτίζοντας τον πρωθυπουργό Μιχάηλ Μισούστιν με το καθήκον της διακυβέρνησης της Ρωσίας) τότε οι προθέσεις του Κρεμλίνου θα καταστούν ακόμη πιο ασαφείς. 

Πάντως πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι την ερχόμενη Δευτέρα ο ρώσος πρόεδρος κατά την ομιλία του θα εξαπολύσει πολεμικές απειλές και κατηγορίες κατά του ΝΑΤΟ και της Δύσης. Ωστόσο παρόμοιες απειλές και κατηγορίες εξαπολύονταν σε μόνιμη βάση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου από το Κρεμλίνο, για αυτό σήμερα που ο Πούτιν έχει εμπλέξει τη Ρωσία σε έναν δεύτερο Ψυχρό Πόλεμο, «θα πρέπει να είμαστε μετρημένοι και ψύχραιμοι στις αντιδράσεις μας, όπως ήμασταν όταν οι σοβιετικοί ηγέτες μας κατακεραύνωναν πάνω από τον τάφο του Λένιν», υπενθυμίζει ο Τομ Νίκολς, ολοκληρώνοντας την ανάλυσή του. «Ο,τι και εάν πει ο Πούτιν την 9η Μαΐου, οι Ρώσοι θα συνεχίσουν να προκαλούν δυστυχία στον λαό της Ουκρανίας. Το ερώτημα την ερχόμενη εβδομάδα είναι εάν ο ρώσος πρόεδρος σκοπεύει να επεκτείνει αυτόν τον πόλεμο στον υπόλοιπο πλανήτη», προσθέτει.