Ολα δείχνουν ότι επικρατεί ένα κλίμα μιλενιαριανισμού, με ανθρώπους σε όλη τη Γη να περιμένουν το τέλος του κόσμου. Τουλάχιστον αυτό γίνεται αντιληπτό, λαμβάνοντας υπόψη τον παγκόσμιο πανικό που παρατηρείται αυτές τις ημέρες λόγω της εξάπλωσης του νέου και μυστηριώδους κορονοϊού από την Κίνα σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.

Προς το παρόν, το 99% των κρουσμάτων περιορίζεται στην κινεζική επικράτεια, ενώ το ποσοστό θνησιμότητας ανέρχεται μόλις στο 2%. Ανεξάρτητα, ωστόσο, από αυτά τα καθησυχαστικά στοιχεία, αποτελεί γεγονός –αναφέρει σε ρεπορτάζ της η γερμανική Die Zeit– πως περισσότεροι από τρεις στους δέκα Γερμανούς (άρα αρκετά εκατομμύρια), σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του YouGov, θεωρούν πιθανή την εξαφάνιση της ανθρωπότητας, με το τέλος της να επέρχεται μέσω είτε μιας πανδημίας είτε ενός νέου παγκόσμιου πολέμου ή της κλιματικής αλλαγής. Με λίγα λόγια, όλα δείχνουν ότι ο φόβος για ένα ακαθόριστο επερχόμενο τέλος είναι πιο μεταδοτικός από τον νέο κορονοϊό.

Ηδη από τον περασμένο φθινόπωρο ο Τζόναθαν Φράνζεν είχε εκφράσει, μέσω άρθρου του στους New York Times, αυτό το «αποκαλυπτικό» πνεύμα των καιρών μας, υποστηρίζοντας, μάλιστα, πως είναι πολύ αργά για να αποφευχθεί μια καταστροφή, με τον διάσημο αμερικανό συγγραφέα των «Διορθώσεων» να αμφιβάλλει ως προς τις προθέσεις της ανθρωπότητας να λάβει ουσιαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, δεδομένου ότι τα τελευταία τριάντα δεν έκανε σχεδόν το παραμικρό.

Εν μέσω αυτής της διάχυτης παγκόσμιας απαισιοδοξίας, ο γάλλος συγγραφέας και περιβαλλοντιστής Παμπλό Σερβίν προέβη στην έκδοση (το 2015) ενός εγχειριδίου επιβίωσης των κοινών θνητών κατά τη διάρκεια αυτού του λυκόφωτος (φανταστικού ή πραγματικού) της ανθρωπότητας, με τον άκρως κατατοπιστικό τίτλο «Πώς όλα μπορούν να καταρρεύσουν: μικρό εγχειρίδιο καταρρευσιολογίας».

Ενα αναλόγου περιεχομένου κείμενο κυκλοφορεί πλέον και στη Γερμανία, το οποίο απέρριψαν όλοι οι εκδότες, αλλά μετέφρασε στα γερμανικά και ανάρτησε στη συνέχεια στον προσωπικό του ιστότοπο ο ίδιος ο συγγραφέας, με περισσότερους από μισό εκατομμύριο Γερμανούς να το έχουν κατεβάσει έως σήμερα.

Το «Εκ βάθρων προσαρμογή: Χάρτης της κλιματικής τραγωδίας» είναι ένα είδος εγκολπίου προετοιμασίας της ανθρωπότητας για την αναπόφευκτη κοινωνική κατάρρευση που θα επιφέρει η καταστροφή του περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τον Τζεμ Μπέντελ, καθηγητή Βιώσιμης Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο της Κάμπρια στην Αγγλία, η εν λόγω κατάρρευση θα επέλθει σύντομα, με τον βρετανό ειδικό να προβλέπει ότι έως το 2028 οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης θα έχουν καταστεί μη αναστρέψιμες στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη.

Οσον αφορά την «εκ βάθρων προσαρμογή» του τίτλου, σχετίζεται με τα μέτρα που θα κληθεί να λάβει η ανθρωπότητα ώστε να αντιμετωπίσει τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης (πείνα, λιμούς και καταποντισμούς) που θα προκύψουν πριν από την τελική καταστροφή.

Υπάρχει, όμως, ένα παράδοξο στον φόβο. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει ο γερμανός κοινωνιολόγος Ορτβιν Ρεν, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Προηγμένων Μελετών Βιωσιμότητα (IASS) στο Πότσνταμ, ο οποίος έχει αφιερώσει ολόκληρη την ακαδημαϊκή καριέρα του στο ζήτημα της διαχείρισης των κινδύνων και όλων όσα τους συνοδεύουν και τους ακολουθούν.

Ερωτώμενος από την Ούλια Λερ της Frankfurter Allgemeine εάν φοβάται τον κορονοϊό, απάντησε πως «όχι, εγώ προσωπικά δεν φοβάμαι», σημειώνοντας, συγχρόνως, ότι παρότι «δεν είμαι ένας προφήτης, από όλα όσα γνωρίζουμε επί του παρόντος δεν υπάρχει λόγος να κυριευόμαστε από πανικό».

Οπότε, γιατί στη Γερμανία σπεύδουν όλοι να προμηθευτούν προστατευτικές μάσκες; Γιατί «στη Γερμανία σημειώνονται ευτυχώς λίγες καταστροφές. Και όταν συμβαίνει κάτι, η αντίληψη του κόσμου είναι πάντα υπερβολική. Σε αυτό προστίθεται και το γεγονός πως ο άνθρωπος έχει ανάγκη από κρίσεις, ούτως ώστε να τις ξεπερνάει. Κάποιος παίζει παιχνίδια σκοποβολής στο κομπιούτερ, κάποιος άλλος κάνει μπάντζι τζάμπινγκ. Δημιουργούμε έναν κίνδυνο για να μπορέσουμε να τον χαλιναγωγήσουμε. Μπορεί να φαίνεται περίεργο, αλλά είναι αυτές τις στιγμές που το σώμα απελευθερώνει τις ορμόνες της ευτυχίας. Νοσταλγούμε καταστροφές για να τις ξεπερνούμε», εξήγησε ο γερμανός ειδικός.

Πώς εξηγείται, όμως, το ότι είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται την κοινή γρίπη, παρόλο που κάθε χρόνο σκοτώνει χιλιάδες ανθρώπους; «Οι κίνδυνοι τους οποίους συνηθίζουμε, δεν μας φοβίζουν. Ο κόσμος γνωρίζει πως το ποσοστό θνησιμότητας είναι μικρότερο του 1% και σχεδόν κανένας δεν γνωρίζει ανθρώπους που πέθαναν από τη γρίπη. Αλλά αυτός ο ιός είναι κάτι το καινούργιο, το οποίο δεν μπορεί ακόμα να αξιολογηθεί».

Ποια είναι, οπότε, η παραδοξότητα του φόβου; Το γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν την τάση να φοβούνται τους λάθους κινδύνους. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, τέσσερις είναι οι αιτίες που προκαλούν τα 2/3 των θανάτων ανθρώπων ηλικίας μικρότερης των 70 ετών: το αλκοόλ, το κάπνισμα, η ανθυγιεινή διατροφή και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας. «Πολλοί, όμως, υποτιμούν αυτούς τους κινδύνους. Ενώ φοβούνται, αβάσιμα σε μεγάλο βαθμό, τα ίχνη φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα. Υπερτιμημένος είναι επίσης ο κίνδυνος να πέσουν θύματα βίας ή μιας τρομοκρατικής επίθεσης». Και αυτό σημαίνει ότι «ο φόβος είναι μεταδοτικός».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News