Το κανάλι DozhdTV (γνωστό και ως TVRain στα αγγλικά) είναι σήμερα ο πιο σημαντικός ανεξάρτητος τηλεοπτικός σταθμός της Ρωσίας. Σχεδόν από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία εκπέμπει από τη Λετονία, από τη Ρίγα, μετά το σφράγισμά του στη Μόσχα, επειδή κάλυπτε τις διαμαρτυρίες κατά του πολέμου στη Ρωσία και αναφερόταν στα θύματα, μεταξύ αμάχων, των ρωσικών βομβαρδισμών στην Ουκρανία. Οι δημοσιογράφοι του, όπως και εκατοντάδες άλλοι συμπατριώτες συνάδελφοί τους, επέλεξαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και να συνεχίσουν να κάνουν τη δουλειά τους από το εξωτερικό, αντί να φιμωθούν ή να καταλήξουν στη φυλακή.

Την προηγούμενη Τρίτη, όμως, η Ρίγα ανακάλεσε την άδεια λειτουργίας που παρείχε στον ανεξάρτητο ρωσικό τηλεοπτικό σταθμό, αφού η υπηρεσία πληροφοριών της χώρας χαρακτήρισε το DozhdTV ως απειλή για την εθνική ασφάλεια της Λετονίας. «Η υπόθεση αναδεικνύει πόσο δύσκολη είναι η προάσπιση της ελεύθερης ενημέρωσης εν μέσω ενός πολέμου και όταν η “προπαγάνδα” είναι ένα από τα όπλα στο πεδίο», γράφει η  Corriere della Sera.

Την αλλαγή στάσης της Ρίγας προκάλεσε ένα σχόλιο του (πολύ γνωστού) στη Ρωσία δημοσιογράφου Αλεξέι Κοροστέλεφ, ο οποίος πριν από λίγες ημέρες ζήτησε από τους τηλεθεατές να μοιραστούν με τον σταθμό πληροφορίες όσον αφορά τους ρώσους στρατιώτες. Το DozhdTV κάλυψε εκτενώς τη μερική επιστράτευση του Πούτιν, τις αντιδράσεις που προκάλεσε εντός της Ρωσίας και τις απάνθρωπες συνθήκες υπό τις οποίες οι ρώσοι στρατιώτες εκπαιδεύονται και αποστέλλονται στα μέτωπα της Ουκρανίας. Το αίτημα του Κοροστέλεφ αποσκοπούσε σε αυτό ακριβώς: στη συγκέντρωση όσο το δυνατόν περισσότερων αξιόπιστων πληροφοριών για όλα όσα καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ρώσοι στρατιώτες στο πλαίσιο του πολέμου του Βλαντίμιρ Πούτιν. Συγχρόνως, όμως, απηύθυνε μια αυθόρμητη, όσο και αόριστη έκκληση, για την παροχή βοήθειας στους ρώσους στρατιώτες στο μέτωπο.

«Οταν οι “καλοί Ρώσοι” συνδράμουν τους “κακούς Ρώσους”, μπορεί, επιτέλους, ο κόσμος να καταλάβει ότι είναι όλοι ίδιοι;», διερωτήθηκε στο Διαδίκτυο ο υπουργός Πολιτισμού της Ουκρανίας Ολεξάντρ Τκατσένκο, αντιδρώντας άμεσα.

Παρότι ζήτησε συγγνώμη για το σχόλιό του, η διεύθυνση του σταθμού απέλυσε αμέσως τον Κοροστέλεφ (αν και στη συνέχεια του ζητήθηκε να επιστρέψει, όπως και σε ακόμη δύο δημοσιογράφους που παραιτήθηκαν μετά την απόλυσή του, θέλοντας να εκφράσουν, έτσι, την αλληλεγγύη τους). Ωστόσο η ρυθμιστική αρχή για τη ραδιοτηλεόραση της Λετονίας ανέστειλε την άδεια λειτουργίας του ρωσικού τηλεοπτικού σταθμού, ο οποίος πλέον εκπέμπει μόνο μέσω YouTube, όπου έχει από 18 έως 22 εκατομμύρια μοναδικούς επισκέπτες το μήνα, το 80% από τη Ρωσία.

Αλλά το περιστατικό με πρωταγωνιστή τον Κοροστέλεφ δεν είναι το πρώτο που αφορά το DozhdTV: οι λετονικές αρχές είχαν ήδη (την προηγούμενη εβδομάδα) επιβάλει χρηματικό πρόστιμο στο ρωσικό κανάλι, επειδή έδειξε έναν χάρτη της Ρωσίας που περιλάμβανε την Κριμαία και αποκάλεσε τα ρωσικά στρατεύματα στην Ουκρανία «στρατό μας». Μάλιστα ο υπουργός Αμυνας της Λετονίας Αρτις Πάμπρικς έφτασε στο σημείο να ζητήσει την απέλαση των δημοσιογράφων του DozhdTV.

«Οι Ουκρανοί είναι αναμφίβολα τα πρώτα και κύρια θύματα αυτού του πολέμου, αλλά τα δεινά των Ρώσων είναι επίσης σημαντικά. Εάν πεθαίνουν σε αυτόν τον πόλεμο, τότε είναι και εκείνοι θύματά του», είπε ο Κοροστέλεφ στους New York Times. Αλλά πρόσθεσε πως «είμαι ένας ρώσος πολίτης που εργάζομαι για ένα ρωσικό κοινό. Δεν θα πάρω μια θέση που θα με μετατρέψει από ρώσο δημοσιογράφο σε άτομο που υπερασπίζεται τα συμφέροντα άλλων ανθρώπων».

Ομως η αντίδραση της Λετονίας εξηγείται εν μέρει (και δικαιολογείται) και από ζητήματα που σχετίζονται με τις πολιτικές ισορροπίες στο εσωτερικό της χώρας. «Μερίδες της λετονικής κοινωνίας βλέπουν εδώ και καιρό με ανάμεικτα συναισθήματα το ότι η χώρα τους καθίσταται δημοφιλής προορισμός για ρώσους εμιγκρέδες. Η συντακτική ομάδα του ενημερωτικού ιστοτόπου Meduza, που ασκεί κριτική στο Κρεμλίνο, εδρεύει στη Ρίγα από το 2014. Τους τελευταίους μήνες, εκτός από το DozhdTV, και άλλα ρωσόφωνα μέσα ενημέρωσης που εκδιώχθηκαν από τη Ρωσία, εγκαταστάθηκαν επίσης στην πρωτεύουσα της Λετονίας. Ο λόγος της λετονικής δυσφορίας για αυτήν την εξέλιξη είναι η υποψία ότι η ρωσική δημοκρατική αντιπολίτευση διατηρεί κρυφά μια αυτοκρατορική νοοτροπία σχεδόν στον ίδιο βαθμό με εκείνη των υποστηρικτών της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία» – εξηγεί η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung. «Υπενθυμίζεται ότι στη Λετονία το καλοκαίρι του 2008 γνωστοί ρώσοι δημοκράτες δικαιολόγησαν την εισβολή ρωσικών στρατευμάτων στη Γεωργία. Οταν ορδές ρώσων ανδρών προσπαθούσαν να εισέλθουν στην ΕΕ, μετά τη μερική επιστράτευση τη Ρωσία στα τέλη Σεπτεμβρίου, η λετονική κυβέρνηση εναντιώθηκε στο να τους χορηγηθεί άσυλο», προσθέτει.

Οι ανησυχίες της Λετονίας είναι σίγουρα δικαιολογημένες και θεμιτές, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη πως στη χώρα, όπως και σε άλλα κράτη, υπάρχουν ρωσικές μειονότητες που ασπάζονται τους ισχυρισμούς του Κρεμλίνου περί ενότητας του ρωσικού λαού. Και ορθώς ανησυχούν οι λετονικές μυστικές υπηρεσίες για το ενδεχόμενο μεταξύ των πολλών ρώσων δημοσιογράφων που κατέφυγαν στη Λετονία το προηγούμενο διάστημα, να περιλαμβάνονται κάποιοι που είτε έχουν σχέσεις με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες ή, απλούστερα, παρακολουθούνται από αυτές.

Αλλά σίγουρα δεν είναι αλήθεια αυτό που υποστήριξε ο ουκρανός υπουργός Πολιτισμού: ότι οι Ρώσοι είναι όλοι ίδιοι. Και εάν υπάρχουν πιθανότητες οι λιγότερο πολιτικοποιημένοι και πωρωμένοι να αποξενωθούν από τον Πούτιν, οι ρώσοι δημοσιογράφοι που επιδιώκουν να επικοινωνούν μαζί τους θα πρέπει να είναι σε θέση να τους μιλάνε ως Ρώσοι. «Πρέπει να είμαστε σε θέση να τους λέμε ότι ο δικός μας στρατός είναι υπεύθυνος για 40.000 θηριωδίες», ανέφερε στους New York Times η Βίρα Κριτσεφσκάγια, δημοσιογράφος και (συν)ιδρύτρια του DozhdTV που πλέον ζει στο Λονδίνο. Πρέπει επίσης να είναι σε θέση να δείχνουν τα δεινά που προκαλεί – όχι μόνον στους Ουκρανούς αλλά και στους στρατιώτες και στο λαό της Ρωσίας – ο πόλεμος του Πούτιν. Και αυτό ακριβώς έκανε το DozhdTV. Το κλείσιμό του μάλλον θα ωφελούσε περισσότερο το Κρεμλίνο παρά τη Λετονία.