Ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης θεωρούνται ευρέως οι ιδρυτές της φιλοσοφίας και έχουν εμπνεύσει γενιές μεγάλων στοχαστών. Αλλά μπορεί να χρειαστεί πλέον να ανοίξουν τον δρόμο σε φρέσκες φωνές, σύμφωνα με μια νέα εκπαιδευτική εργαλειοθήκη που περιγράφει τη μελέτη αυτών και άλλων διασήμων φιλοσόφων ως «θεωρία της πολυθρόνας», γράφει στους Times του Λονδίνου η Νίκολα Γούλκοκ.

Η πρώτη εργαλειοθήκη για την«αποαποικιοποιημένη» φιλοσοφία, που δημιουργήθηκε από ακαδημαϊκούς στο Ηνωμένο Βασίλειο για χρήση σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και πανεπιστήμια, έχει σχεδιαστεί για να μειώσει τον αντίκτυπο των νεκρών λευκών φιλοσόφων και να διευρύνει το πρόγραμμα σπουδών.

Στοχεύει στη διαφοροποίηση της διδασκαλίας της φιλοσοφίας, ενσωματώνοντας διαφορετικές οπτικές από την Αφρική, την Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Λατινική Αμερική.

Η εργαλειοθήκη συντάχθηκε από τέσσερις ασκούμενους προπτυχιακούς φοιτητές και τέσσερις καθηγητές Φιλοσοφίας στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών (SOAS) στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.

Μεταξύ πολλών νέων στοχαστών, που περιλαμβάνονται στην εργαλειοθήκη, βρίσκουμε τον Νισίντα Κιτάρο, τον πιο επιδραστικό ιάπωνα φιλόσοφο του 20ού αιώνα, ο οποίος αμφισβητεί τον ευρωκεντρισμό, και την Ούμα Ναραγιάν, μια ινδικής καταγωγής αμερικανίδα φεμινίστρια ακαδημαϊκό. Το προτεινόμενο πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει επίσης το έργο του φιλοσόφου Κουάζι Γουάιρντου από την Γκάνα και του καθηγητή Νκίρου Νζέγκβου, ενός νιγηριανού «θεωρητικού του φύλου».

Προς το παρόν, οι περισσότεροι μαθητές ακολουθούν ένα «αποικιοκρατικό» πρόγραμμα σπουδών, το οποίο απαιτεί τη μελέτη του Πλάτωνα, του Χιουμ, του Μπέρτραντ Ράσελ, του Λοκ, του Καρτέσιου και του Βιτγκενστάιν, αναφέρει η σχετική δημοσίευση για την εργαλειοθήκη. Αυτό το πρόγραμμα σπουδών «εστιάζει κυρίως σε κανονιστικούς Δυτικούς φιλοσόφους που προσφέρουν σε βάθος αναδρομές των δικών τους εμπειριών» λέει, προσθέτοντας: «Αρκετός από τον γνωσιολογικό λόγο περιλαμβάνει επίσης “θεωρία της πολυθρόνας”».

Eνα προτεινόμενο αποαποικιοποιημένο πρόγραμμα σπουδών εξακολουθεί να περιλαμβάνει τον Πλάτωνα, αλλά περιέχει επίσης τον Κομφούκιο, και έργα όπως «Knowledges Born in the Struggle», «Conceptualising Epistemic Oppression», «On Being White: Thinking Towards a Feminist Understanding of Race and Race Supremacy» και «Knowledge Sovereignty among African Cattle Herders».

Η εργαλειοθήκη δηλώνει ακόμη ότι για την πλήρη αποαποικιοποίηση της σχολικής τάξης οι δάσκαλοι χρειάζεται να κατανοήσουν τον ρόλο που παίζουν στα «ρατσιστικά συστήματα» και να σταματήσουν να ενεργούν σαν δάσκαλοι.

«Χωρίς αυτή τη διανοητική διορατικότητα είναι αδύνατο να βρεθεί καν η ρίζα του προβλήματος, πόσο μάλλον να αρχίσει η αντιμετώπισή του» αναφέρει η δημοσίευση. «Ο δάσκαλος σε μια αποαποικιοποιημένη τάξη πρέπει να μάθει να μαθαίνει από την οπτική και τα συστήματα γνώσης των μαθητών και να ξεμαθαίνει τις δικές τους αποικιοκρατικά διαμεσολαβημένες παραδοχές και το υπόβαθρο της γνώσης τους».

Και προσθέτει: «Απομάθηση σημαίνει να σταματήσει κανείς να θέλει πάντα να διορθώνει, να διδάσκει και να διαφωτίζει. Αντίθετα, ο δάσκαλος θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος να παραιτηθεί από τον αποκλειστικά αυταρχικό ρόλο του και να γίνει διευκολυντής καλής μάθησης και συμμετέχει σε αυτή».

Οι δάσκαλοι «πρέπει να μειώσουν τον έλεγχο του τι μελετάται και πώς» συνεχίζει η δημοσίευση, η οποία επικρίνει επίσης τη «λευκή ευαισθησία», όπου οι μαθητές μειονοτήτων αισθάνονται άβολα με τις προκλητικές αντιδράσεις σε περίπτωση που οι λευκοί προσβληθούν.

Προνομιούχες ομάδες θέλουν να συσσωρεύσουν εκπαιδευτικό υλικό και γνώση για να διατηρήσουν τις κοινωνικές διαφορές, αναφέρει, και η προσπάθεια να καταστήσουν τους φοιτητές κατάλληλους για εργασία είναι μια «απλοποιημένη καπιταλιστική αντίληψη».

Σύμφωνα με την εργαλειοθήκη, οι εξετάσεις, τα γραπτά τεστ και οι εκθέσεις αποτελούν παράδειγμα Δυτικής αποικιακής ιδεολογίας και βάζουν σε μειονεκτική θέση τους μαθητές που είναι νευροτυπικοί ή από διαφορετικά πολιτισμικά υπόβαθρα, γράφει στους Times η Νίκολα Γούλκοκ. Προτείνει, δε, να ενισχυθούν με νέες μορφές αξιολόγησης, όπως ιστολόγια, podcast, μελέτες περιπτώσεων ή ενημερωτικές αφίσες.

«Ο έλεγχος των μαθησιακών αποτελεσμάτων μέσω εκθέσεων αναστοχαστικής μάθησης ή ακαδημαϊκών ιστολογίων, εκθέσεων, ντοκιμαντέρ, case-studies, συνεντεύξεων, podcasts, πολυμεσικών παρουσιάσεων, γραφημάτων ή ακόμα και δημιουργικών portfolios με στοιχεία ποίησης είναι παραδείγματα “εναλλακτικών” αξιολογήσεων» υποστηρίζεται στη δημοσίευση.

Οι μαθητές θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τις δικές τους ερωτήσεις αντί να βλέπουν την αξιολόγηση ως εμπόδιο, και αυτό ανεβάζει τον πήχη ακόμα πιο ψηλά, ισχυρίζεται. Η ίδια η σχολή SOAS έχει υιοθετήσει κομμάτια αναστοχασμού, ηχογραφημένες παρουσιάσεις, γραφήματα, αφίσες και αναρτήσεις σε blogs, ως μορφές αξιολόγησης.

Η εργαλειοθήκη θα είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα της SOAS σε μορφή διαδικτυακής πλατφόρμας που θα επιτρέπει τη συμβολή των μαθητών. Η SOAS αναφέρει, δε, ότι έχει δεσμευτεί από το 2017 να αποαποικιοποιήσει τα δικά της μαθήματα και ενότητες.

Ο δρ Πολ Γκιλάντι, ένας από τους συνδημιουργούς της εργαλειοθήκης, δήλωσε: «Η φιλοσοφική μου εκπαίδευση αγνοούσε τον πλούτο της σοφίας από την Αφρική, την Ασία, τη Μέση Ανατολή, τη Λατινική Αμερική και τις αυτόχθονες κοινότητες. Μόνο αργότερα στη δική μου ακαδημαϊκή καριέρα μπόρεσα να αναγνωρίσω ότι το μαθησιακό περιβάλλον που διαμόρφωσε την εκπαίδευσή μου δεν σχεδιάστηκε για να προάγει την κριτική σκέψη. Η μάθηση ήταν προσανατολισμένη στην υπακοή και την αναπαραγωγή μιας ήδη συμφωνημένης φιλοσοφικής παράδοσης που δεν έχουμε σκοπό να αμφισβητήσουμε».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News