«Σκότωσα τον πατέρα μου, έφαγα ανθρώπινο κρέας, τρέμω από χαρά…» Ο νέος που παραληρεί μπροστά στον φακό του Παζολίνι («Porcile»/«Χοιροστάσιο») είναι βέβαια κανίβαλος, απροσδιόριστης εποχής στην Ιστορία της φρίκης μας, ωστόσο σέρνεται στο αναγνωρίσιμο μαύρο σώμα της Αίτνας. Είναι άνθρωπος, δηλαδή στοιχειό πιο επικίνδυνο από το ηφαίστειο. Η Αίτνα, αντιθέτως, είναι καλή και, μια και ανέχτηκε τέτοιο μίασμα πάνω της, δεν έχει πρόβλημα με κανέναν άλλον. Ετσι επιτρέπει στα μικρά γαλάζια άνθη να φυτρώνουν στη ράχη της κάθε Μάιο, στους κινηματογραφιστές να τη χρησιμοποιούν για φόντο, στους τουρίστες να βολτάρουν, στους μικροπωλητές να βγάζουν μεροκάματο πουλώντας μέλι, στους μαφιόζους να χτίζουν βίλες στους πρόποδές της.

Είναι ένα καλό βουνό, για αυτό και οι Σικελοί το αγαπούν. Οταν βρυχάται και εκρήγνυται κιόλας, το αγαπούν περισσότερο και ας γκρινιάζουν. Αυτήν την εποχή και μέσα σε μόλις έναν μήνα η Αίτνα έχει εκραγεί 15 φορές – φαινόμενο ασυνήθιστο, ενώ οι ειδικοί αναμένουν και την 16η έκρηξή της. Οι βρυχηθμοί της είναι εκατοντάδες και η τέφρα που σκόρπισε και σκορπίζει τριγύρω της και σκεπάζει χωριά και πολιτείες μετριέται σε χιλιάδες τόνους. Μάλιστα την περασμένη εβδομάδα νέες δονήσεις ξύπνησαν τους κατοίκους της Τζαφεράνα και άλλων χωριών. Ολοι αναμένουν εναγωνίως τη συνέχεια. Ο βρετανικός Guardian ενδιαφέρθηκε και απέστειλε δημοσιογραφικό συνεργείο στην Κατάνια, στο Εθνικό Ινστιτούτο Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας, για να παρουσιάσει και από επιστημονικής πλευράς τεκμηριωμένο το θέμα του.

Εκεί είδε εκατό επιστήμονες να εργάζονται με ζήλο προσπαθώντας να κατανοήσουν τα πρόσφατα φαινόμενα και ενδεχομένως να προβλέψουν τις εξελίξεις. «Μοιάζει με αίθουσα πολεμικών επιχειρήσεων» λέει ο συντάκτης. Υπάρχουν 40 οθόνες στις οποίες η μία πληροφορία διαδέχεται την άλλη. Ολες τους αφορούν την ηφαιστειακή δραστηριότητα και προέρχονται από 150 σταθμούς παρακολούθησης που είναι διασκορπισμένοι γύρω από την Αίτνα. Τις στέλνουν φωτογραφικές μηχανές με αισθητήρες θερμότητας, ανιχνευτές αερίων ρύπων, σεισμογράφοι. «Δεν είναι λάθος να πούμε ότι η Αίτνα είναι ένα από τα πλέον ελεγχόμενα μέρη στον πλανήτη μας» συμπεραίνει ο Guardian.

Ο επικεφαλής ηφαιστειολόγος ονομάζεται Τζουζέπε Σαλέρνο. Αυτός δίνει στον ρεπόρτερ τα στοιχεία που χρειάζεται για το ρεπορτάζ: «Πρέπει να φανταστούμε αυτό το δωμάτιο σαν νοσοκομείο, με δεκάδες γιατρούς να εργάζονται για τον ίδιο ασθενή. Διότι τις τελευταίες εβδομάδες η Αίτνα έχει εκδηλώσει περίεργα συμπτώματα». Ποια είναι αυτά; Από τις 16 Φεβρουαρίου, με σχολαστική ακρίβεια και σε ραντεβού με το ρολόι, κάθε 48 ώρες το ηφαίστειο εκρήγνυται στέλνοντας πίδακες φωτιάς στον ουρανό και σχηματίζοντας ποτάμια λάβας στα πρανή του. Τα καυτά «πυροτεχνήματα» υψώνονται μέχρι και δύο χιλιόμετρα. «Η Αίτνα συμπεριφέρθηκε σαν μηχανή, με σχεδόν μαθηματική ακρίβεια. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο την παρακολουθούμε επισταμένως».

Οι επιστήμονες παρακολουθούν και καταγράφουν τις εξελίξεις όση ώρα οι υπόλοιποι Σικελοί προσπαθούν να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες που δημιουργεί στην καθημερινή ζωή τους ο οίστρος της Αίτνας. Μαζί της οι άνθρωποι στα πρανή και στον κάμπο έχουν σχέση ζωής, προαιώνια. Το αντελήφθη και ο Guardian αυτό το δεδομένο, και έγραψε για «προγονική» παρακαταθήκη αγάπης στον λαό της Κατάνια: «Το ηφαίστειο ήταν εδώ πριν από εμάς, θα είναι εκεί και μετά από εμάς λένε οι ντόπιοι». Ωστόσο και οι μεγάλες αγάπες κάποτε δοκιμάζονται. Από τις συνεχόμενες εκρήξεις μπούχτισαν οι άνθρωποι.

Είναι πολλές οι τριάντα  ημέρες… σταχτοβροχής. Μόνο στην περιοχή του Τζάρε μέχρι τώρα έχουν πέσει περισσότεροι από 12.000 τόνοι τέφρας. Η κατάσταση έχει έναν επείγοντα χαρακτήρα: «Στην κυριολεξία θαφτήκαμε κάτω από την τέφρα» λέει ο Σαλέρνο. Σύμφωνα με τον ιταλικό νόμο, η τέφρα που συλλέγεται από δρόμους και πλατείες θεωρείται ειδικό απόβλητο, γεγονός που αυξάνει και το κόστος αποκομιδής της. Εχει υπολογιστεί ότι ένα κυβικό στοιχίζει 20 ευρώ. Τα τοπικά ΜΜΕ και τα σόσιαλ μίντια διεκτραγωδούν την κατάσταση με τις αποθέσεις ηφαιστειακών αποβλήτων στις γωνιές των δόμων μέσα σε τσάντες και σακούλες.

Για τους ειδικούς επιστήμονες του Ινστιτούτου, ακριβώς σε αυτά τα ηφαιστειακά απόβλητα βρίσκεται και η λύση του μυστηρίου. Μόνο οι στάχτες θα φανερώσουν τον λόγο που το ηφαίστειο εκρήγνυται τόσο συχνά πλέον. Η Λουτσία Μιράλια, γεωλόγος και ηφαιστειολόγος, με ειδίκευση στη μελέτη της στάχτης στο μικροσκόπιο και με πείρα 20 ετών, προσφάτως έκανε μία ανακάλυψη: «Τις τελευταίες ημέρες παρατηρήσαμε ότι έχουμε να κάνουμε με πρωτόγονο μάγμα. Τα υλικά προέρχονται από τα βάθη του ηφαιστείου, από τα έγκατα της Γης. Ετσι περιέχουν και περισσότερα αέρια». Οι άνθρωποι του Ινστιτούτου υπολογίζουν ότι στην περίπτωση της Αίτνας η κύρια δεξαμενή πρωτόγονου μάγματος βρίσκεται στα 12 χιλιόμετρα βάθος.

Προς το παρόν το ηφαίστειο εκτονώνει με γεωλογικές βαλβίδες ασφαλείας την πίεση του πρωτόγονου μάγματος και δεν έχει συντελεσθεί κάποιο πλευρικό ρήγμα στο βουνό. Οπως περίπου και η κοινωνία εκτονώνει με ηθικές βαλβίδες ασφαλείας την πίεση του πρωτογονισμού, όπως δείχνει η ταινία του Παζολίνι. Αυτές τις «πλευρικές εκρήξεις» φοβούνται περισσότερο οι ειδικοί. Τουλάχιστον για τη διαδρομή της λάβας, δηλαδή για την ασφάλεια των κατοικημένων περιοχών στους πρόποδες. Υπάρχει και προηγούμενο: πριν από σαράντα χρόνια, στις 17 Μαρτίου 1981, το ηφαίστειο εξερράγη κατ’ αυτόν τον «πλευρικό» τρόπο και με τη λάβα του κατέκαυσε και καταπλάκωσε σπίτια, το σιδηροδρομικό και το οδικό δίκτυο, ενώ το  φαινόμενο σταμάτησε ύστερα από έξι ημέρες.

Ο λαός στην Κατάνια λέει ότι η πόλη «καταστράφηκε επτά φορές και άλλες τόσες ξαναχτίστηκε». Και η εφετινή δραστηριότητα της Αίτνας δεν φαίνεται να μας οδηγεί στην όγδοη καταστροφή. Θα ελεγχθεί η κατάσταση. Ωστόσο όλοι εδώ γύρω, λέει ο Guardian, κοιτάζουν το ηφαίστειο ήρεμα, με καλοσύνη: «Μόνο ο Θεός ξέρει πότε» απαντούν σε κάθε δημοσιογραφική ερώτηση που περιέχει το ρήμα φοβάμαι…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News