Η φαντασίωσή της ήταν να πετάξει. Σχεδόν το έκανε. Για να τα καταφέρει έπρεπε πρώτα να σκάψει εξαντλητικά μέσα στο σώμα της, να αμφισβητήσει τα όρια και τις ικανότητες των μελών ενός ανθρώπινου κορμιού και να δημιουργήσει ένα νέο λεξιλόγιο κινήσεων. Η Τρίσα Μπράουν, που τον Νοέμβριο γίνεται 80 ετών, κατόρθωσε να γίνει μια από τις κορυφαίες χορογράφους και χορεύτριες του 20^ου αιώνα.  Καθοριστική για την εξέλιξη του σύγχρονου χορού. Τώρα, αποτραβηγμένη καθώς πάσχει πλέον από άνοια – αυτή, που έκανε τη μνήμη του σώματος κεντρικό σημείο αναφοράς- επιστρέφει με έναν ιδιαίτερο τρόπο στην Ελλάδα για να θυμίσει αλλά και να δώσει το σήμα μιας εκκίνησης που αφορά στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

H «Trisha Brown Dance Company» φέρνει στην Ελλάδα το περίφημο πρόγραμμά «In Plain Site» που κάνει περιοδεία ανά τον κόσμο ως φόρο τιμής και αναφοράς στις αρχές, στις ρίζες της δημιουργίας της Τρίσα Μπράουν, αφού οι πρώτες χορογραφίες της έγιναν σε οροφές, ταράτσες, προσόψεις κτιρίων. Εφερε το σώμα του ανθρώπου να κυριαρχεί και να συνομιλεί με την αρχιτεκτονική δημιουργία, μέσα στο αστικό τοπίο. Μετά τη Νέα Υόρκη, το Παρίσι, το Κιότο και πολλές άλλες πόλεις είναι η σειρά της Αθήνας. Η δράση που θα παρουσιαστεί στο ΕΜΣΤ (1 και 2 Οκτωβρίου) εντάσσεται στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Dancing Athens» που θα παρουσιάσει σε δημόσιους χώρους η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, σε επιμέλεια της Κάτιας Αρφαρά.

Η Τρίσα Μπράουν, χτυπημένη από την άνοια, σταμάτησε να χορογραφεί από το 2011 και επισήμως αποσύρθηκε από τη διοίκηση της ομάδας (που είναι πρωταθλήτρια στο fund raising, την προσέλκυση χορηγών) το 2013. Η ομάδα της, διατηρεί όμως ζωντανή το έργο της και φροντίζει να το «κοινωνήσει» σε ακόμα μεγαλύτερο κοινό μέσω του προγράμματος «Ιn plain site». Επιλέγει συγκεκριμένα αποσπάσματα από το έργο της Μπράουν και το εντάσσει σε ειδικά επιλεγμένους χώρους, κήπους, αίθουσες μουσείων κ.ο.κ.. Ετσι, τον Ιούνιο 2016 παρουσιάστηκε μια εκδοχή του «In plain site»  στο Ιλινόις, αλλά και στο περίφημο Water Μill του Μπομπ Γουίλσον στη Νέα Υόρκη (εκεί όπου πριν δυο καλοκαίρια είχε παρουσιάσει το έργο του και είχε διδάξει ο Δημήτρης Παπαϊωάννου), ενώ τον Σεπτέμβριο, πριν την Αθήνα θα παρουσιαστεί το πρότζεκτ στο «Fondation Cartier Pour L’ Art Contemporaine» στο Παρίσι.

Οι συνεργάτες της ομάδας ήρθαν ήδη από τον Ιούνιο στην Αθήνα και επέλεξαν τέσσερα διαφορετικά σημεία σε τέσσερις διαφορετικούς ορόφους του κτιρίου του ΕΜΣΤ. Εκεί θα φέρουν ειδικά αποσπάσματα έργων της Τρίσα Μπράουν, ενεργοποιώντας έναν διάλογο αλλά και μια θρυαλλίδα δημιουργίας, με το κοινό να ακολουθεί τους χορευτές καθώς θα μετακινούνται ανά όροφο. Με αυτό τον τρόπο θα έχουμε την ευκαιρία να βιώσουμε μια εμπειρία πραγματικής κίνησης μέσα στο –ακόμα άδειο από έργα- κτίριο στο πλαίσιο του φεστιβάλ της Στέγης αλλά και του προγράμματος «Προλεγόμενα» του ΕΜΣΤ. Είναι το πρόγραμμα με το οποίο είδαμε από τον Ιούνιο ένα αφιέρωμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στη σύγχρονη όπερα στον τέταρτο όροφο, την περφόρμανς «Lagune» του Ελβετού καλλιτέχνη Denis Savary σε επιμέλεια της Μαρκέλλας Μανωλιάδη στο μοναδικής θέας δώμα και την έκθεση του Μουσείο Ελεύθερης Σκέψης Ανθρώπων με έργα μαθητών σωφρονιστικών ιδρυμάτων στο ισόγειο του κτιρίου.

Τώρα είναι η ώρα του χορού στην πιο σπουδαία, διεθνή του έκφραση. Και έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον πώς το ΕΜΣΤ απόλυτα εντάσσεται στη λογική του «Ιn Plain Site» και στην πρωτοποριακή σύλληψη της Τρίσα Μπράουν να κάνει το κοινό να συμμετέχει ακολουθώντας τη διαδρομή που κάνουν οι χορευτές στον χώρο.

Η ίδια η Τρίσα Μπράουν έχει μεγάλο κοινό στην Ελλάδα. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1997, συμμετέχοντας στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας. Στο Φεστιβάλ Αθηνών είδαμε την ομάδα της τρεις φορές μέσα σε οκτώ χρόνια  από το 2008 έως και το 2014. Η επιστροφή της συμπίπτει με την περιέργεια και την αγωνία για την λειτουργία του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Η «ιέρεια του μεταμοντέρνου χορού» όπως την έχουν χαρακτηρίσει, γεννήθηκε σε μια πόλη 20.000 κατοίκων στην πολιτεία της Ουάσιγκτον, σε ένα τοπίο μοναδικής ομορφιάς ανάμεσα σε δάση, λίμνες, ποτάμια, σε μια κλασική μεσοαστική οικογένεια με τρία παιδιά (και μαμά νοικοκυρά). Ηταν 11 χρονών όταν άρχισε μαθήματα χορού επηρεασμένη από το κυρίαρχο τότε στιλ του Φρεντ Αστέρ και της Τζίντζερ Ρότζερς. Τα πρώτα της βήματα στον χώρο δεν είχαν καμία σχέση δηλαδή με την προκλητική, ακαδημαϊκή, εκτός νόρμας δουλειάς της.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 άρχισε να αναπτύσσει τον προσωπικό της δημιουργικό τρόπο, απαλλαγμένη από τις αγκυλώσεις που δίνει μια εκπαίδευση κλασικού μπαλέτου και με έντονη την αίσθηση και την ανάγκη του αυτοσχεδιασμού. Ταυτίστηκε γρήγορα με την ανατροπή, τον πειραματισμό, το πρωτόγνωρο στον χώρο. Από το 1965 ως το 1970 ενέταξε τον δημόσιο χώρο και την αρχιτεκτονική στις χορογραφίες της. Ελεγε στην Κλημεντίνη Βουνελάκη και το Βήμα το 1997: «Αν κάτι με διαφοροποιεί από τους άλλους χορογράφους της γενιάς μου νομίζω ότι είναι η συνύπαρξη σχεδίου και κίνησης στον χορό μου. Ημουν για χρόνια μοιρασμένη ανάμεσα στη ζωγραφική και στον χορό, αγαπούσα τη ζωγραφική και συνήθιζα να σχεδιάζω. Τελικά με κέρδισε ο χορός αλλά και η αγάπη μου για τις πλαστικές τέχνες απλά μεταμορφώθηκε. Η πρώτη θεατρική εμπειρία μου άλλωστε στη Νέα Υόρκη ήταν ένα χάπενινγκ καθώς φίλοι μου εικαστικοί σαν τον Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ ή τον Τζάσπερ Τζονς εμπνέονταν άμεσα από την ποπ αρτ. Θέλω να πω ότι η σύνθεση στις χορογραφίες μου, ο τρόπος δηλαδή που οργανώνω το σώμα μέσα στον χώρο, είναι το πιο βασικό χαρακτηριστικό της δουλειάς μου».

Οι χορευτές της σε αυτά τα πρώτα έργα –που τώρα αναβιώνουν και επανασυστήνονται μέσω του «Ιn plain site»- με τη βοήθεια ειδικού εξοπλισμού, χόρευαν ακόμα και πάνω σε τοίχους. Η Τρίσα Μπράουν προκάλεσε, αγνόησε την ίδια τη βαρύτητα.  Το «Walking on the Wall» (1971) ήταν μια χορογραφία για χορευτές που κινήθηκαν πάνω σε τοίχους, ενώ το «Roof Piece» (1971) σχεδιάστηκε για 12 διαφορετικές ταράτσες σε δέκα τετράγωνα της Νέας Υόρκης. Την ίδια χρονιά χορογράφησε το «Accumulation» με τους χορευτές να χορεύουν στις πλάτες της σε δημόσιους χώρους ακόμα και στο νερό.

Το φθινόπωρο έρχεται με ορμή και φαίνεται ότι το ΕΜΣΤ μέχρι τα επίσημα εγκαίνιά του έχει αποφασίσει να παρεμβαίνει στη ζωή και στην καθημερινότητά μας. Με κάθε τρόπο και κυρίως μέσω της συνεργασίας με όλες τις τέχνες. Περιμένοντας να περάσουμε από τα προλεγόμενα στη συμβατική πλήρη λειτουργία του…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News