Οι πάπυροι του Ηρακλείου Καμπανίας ή πάπυροι του Ερκουλάνεουμ (Herculaneum scrolls) είναι μια συλλογή παπύρων, οι πρώτοι εκ των οποίων ανακαλύφθηκαν το 1752 στην περιοχή που καταστράφηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. Ωστόσο η περιοχή του Ηρακλείου και οι ανασκαφές που γίνονται εκεί έχουν μείνει στη σκιά της καταστροφής της Πομπηίας.

Στην πορεία των ερευνών, που διήρκεσαν περίπου 170 χρόνια, έχουν εντοπιστεί γύρω στους 1.850 παπύρους, οι οποίοι περιέχουν κείμενα επικούρειας και στωικής φιλοσοφίας γραμμένα κατά 90% στα ελληνικά – και τα υπόλοιπα στα λατινικά.

Το 1969 ιδρύθηκε στη Νάπολη το διεθνές κέντρο για τη μελέτη των παπύρων του Ηρακλείου (CISPE). Οι πάπυροι, όμως, αφού αρχικά απανθρακώθηκαν, στη συνέχεια παρέμειναν για αιώνες σε συνθήκες υγρασίας, γεγονός που τους κατέστησε εξαιρετικά εύθραυστους, με αποτέλεσμα να μην έχει γίνει εφικτή η ανάγνωσή τους, εκτός από ελάχιστα τμήματα.

Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά του ο Guardian, διεθνής ομάδα φοιτητών κατάφερε με τη βοήθεια τεχνολογιών ΤΝ να αποκρυπτογραφήσει έναν από τους παπύρους, γεννώντας ελπίδες ότι με τον ίδιο τρόπο μπορεί να αποκαλυφθεί το περιεχόμενο και των υπολοίπων.

Η ερευνητική ομάδα, με φοιτητές από τις ΗΠΑ, την Ελβετία και την Αίγυπτο, έλαβε μέρος στον διαγωνισμό Vesuvius Challenge, που διοργανώθηκε με στόχο να βρεθούν τρόποι ανάγνωσης των παπύρων.

Στις 5 Φεβρουαρίου, ο Νατ Φρίντμαν, στέλεχος της βιομηχανίας τεχνολογίας των ΗΠΑ και βασικός χορηγός του διαγωνισμού, ανακοίνωσε ότι η διεθνής ομάδα των φοιτητών κέρδισε το μεγάλο βραβείο, που αντιστοιχεί σε 700.000 δολάρια. Χρησιμοποιώντας τεχνολογία μηχανικής μάθησης κατάφεραν να αποκαλύψουν περισσότερα από 2.000 ελληνικά γράμματα σε έναν από τους παπύρους.

Η πρώτη μελέτη του κειμένου δείχνει ότι πρόκειται για έργο που ανήκει στον Φιλόδημο Επικούρειο ή Φιλόδημο Γαδαρηνό, επικούρειο φιλόσοφο, ποιητή και επιγραμματοποιό του 1ου αιώνα π.Χ. Μέχρι σήμερα είναι γενικά λιγοστές οι τεκμηριωμένες πληροφορίες για τη ζωή του – δεν διασώζονται βιογραφίες του ή περαιτέρω στοιχεία για τη συγγραφική παραγωγή του.

Ηταν μαθητής του Ζήνωνα του Σιδώνιου. Μέσω της διδασκαλίας του, ο Φιλόδημος επηρέασε τους ρωμαίους ποιητές Βιργίλιο, Βάρο και Οράτιο.

Οι παπυρολόγοι που μελέτησαν το κείμενο που ανακτήθηκε από τον μαυρισμένο κύλινδρο έμειναν έκπληκτοι με το κατόρθωμα. «Αυτό αλλάζει πλήρως το παιχνίδι. Υπάρχουν εκατοντάδες από αυτούς τους κυλίνδρους που περιμένουν να διαβαστούν» δήλωσε ο Ρόμπερτ Φάουλερ, ομότιμος καθηγητής Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και πρόεδρος της Herculaneum Society.

«Αυτή είναι η αρχή μιας επανάστασης στην παπυρολογία του Ηρακλείου της Καμπανίας, αλλά και στην ελληνική φιλοσοφία γενικότερα. Είναι η μόνη βιβλιοθήκη που έφθασε σε εμάς από την αρχαία ρωμαϊκή εποχή» λέει η Φεντερίκα Νικολάρντι, παπυρολόγος στο πανεπιστήμιο της Νάπολης Federico II.

«Προχωράμε σε μια νέα εποχή» εκτιμά και ο Μπρεντ Σίλς, επιστήμονας υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι, στις ΗΠΑ, και επενδυτής στη Σίλικον Βάλεϊ, ο οποίος ηγείται της προσπάθειας ανάγνωσης των παπύρων χρησιμοποιώντας εικόνες αξονικών τομογραφιών και αλγόριθμους ΤΝ για την ανίχνευση μελανιού. Ο Σιλς θέλει να κατασκευάσει έναν φορητό αξονικό τομογράφο για να απεικονίζει ειλητάρια (κείμενα τυλιγμένα σε διάφορα υλικά) χωρίς να τα μετακινεί από τις συλλογές τους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News