Το λάθος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μπλοκάρει χωρίς λόγο τον Αύγουστο τις εξαγωγές ρωσικών λιπασμάτων προς τρίτες χώρες  (ακινητοποιώντας και 40 ελληνικά πλοία) ακτινογραφεί με εκτενές ρεπορτάζ η γαλλική εφημερίδα Liberation. Το λάθος έγινε τελικά αντιληπτό -εν μέσω εκρήξεων οργής από τα κράτη μέλη της ΕΕ- στις 19 Σεπτεμβρίου και η Κομισιόν «ήρε το εμπάργκο βιαστικά και πολύ διακριτικά».

Τη γκάφα της ΕΕ αξιοποίησε και ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ο οποίος σχολίασε στις 18 Σεπτεμβρίου ότι η Ευρώπη μπλοκάρει 300.000 τόνους ρωσικών λιπασμάτων, που έχουν αποκλειστεί στα ευρωπαϊκά λιμάνια λόγω των κυρώσεων, και τα οποία έχουν προορισμό τρίτες χώρες που τα έχουν ανάγκη. Στις Βρυξέλλες συνειδητοποίησαν, σύμφωνα με τη Liberation, ότι η αναφορά αυτή δεν ήταν ένα ακόμη fake news του Κρεμλίνου, αλλά αντίθετα ότι ήταν αλήθεια και ότι την ευθύνη την είχαν οι ίδιοι. Το λάθος το οποίο χρεώθηκε στις υπηρεσίες υπό την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προκάλεσε την οργή των χωρών της ΕΕ αλλά και μια μίνι κρίση εμπιστοσύνης, σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα. 

Τι ακριβώς συνέβη; Τον Ιούλιο η έβδομη δέσμη κυρώσεων της ΕΕ προς τη Ρωσία προέβλεπε ότι τα ρωσικά γεωργικά προϊόντα θα εξαιρούνταν από το ευρωπαϊκό εμπάργκο. Μάλιστα εκδόθηκε κοινοτικός κανονισμός (21/7) που ανέφερε ξεκάθαρα ότι «καμία από τις κυρώσεις δεν θα επηρεάσει με οποιονδήποτε τρόπο το εμπόριο γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, συμπεριλαμβανομένου του σιταριού και των λιπασμάτων, μεταξύ τρίτων χωρών και της Ρωσίας». 

Ωστόσο τον Αύγουστο, όταν το μεγαλύτερο μέρος της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών βρισκόταν όπως κάθε χρόνο σε διακοπές, η Κομισιόν δημοσίευσε κατευθυντήριες γραμμές (10/8) στις οποίες δεν υπήρχε καμία παρέκκλιση για τα λιπάσματα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα πλοία που τα μετέφεραν να μπλοκαριστούν αμέσως στα ευρωπαϊκά λιμάνια ενώ οι ασφαλιστικές εταιρείες αρνήθηκαν να αποζημιώσουν τα φορτία.

Η ελληνική αντίδραση

«Η Ελλάδα ούρλιαζε» έγραψε χαρακτηριστικά η Liberation, καθώς 40 πλοία με ελληνική σημαία παρέμειναν αναγκαστικά αγκυροβολημένα, λόγω της γκάφας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ έστειλε αμέσως επιστολή στην πρόεδρο της Κομισιόν ζητώντας διευκρινίσεις, καθώς το λάθος που οδήγησε σε παράνομο εμπάργκο της ΕΕ στα λιπάσματα ερχόταν σε άμεση αντίθεση με την πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας που συμφωνήθηκε στις 22 Ιουλίου μεταξύ του ΟΗΕ, Ρωσίας, Ουκρανίας και Τουρκίας ώστε να επιτραπεί η εξαγωγή ρωσικών και ουκρανικών γεωργικών προϊόντων. 

Στις Βρυξέλλες έψαξαν το θέμα, εντόπισαν το λάθος και επιβεβαίωσαν ότι τα λιπάσματα επηρεάζονταν όντως από το εμπάργκο, παρότι δεν θα έπρεπε. Και στις 19 Σεπτεμβρίου, την επομένη των δηλώσεων του Πούτιν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τροποποίησε τις κατευθυντήριες γραμμές προσθέτοντας ότι τα λιπάσματα και οι ζωοτροφές πράγματι εξαιρούνται από το εμπάργκο. «Εκτοτε, η ΕΕ πασχίζει να εξηγήσει ότι πρόκειται για παρεξήγηση» σχολίασε η Liberation. 

Παράλληλα, στις νέες κατευθυντήριες γραμμές το ρωσικό τσιμέντο, η ξυλεία και ο άνθρακας, που αποτελούσαν στόχο του εμπάργκο, μπορούν πλέον να εξάγονται σε τρίτες χώρες, με διπλωμάτη της ΕΕ να εικάζει, μιλώντας στη Liberation, ότι «πιθανόν πρόκειται για δώρο προς την Ελλάδα και την Κύπρο, οι στόλοι των οποίων χρειάζονται δουλιές». Στον τομέα της ναυτιλίας, είναι γνωστή η πίεση από τις ΗΠΑ και την ΕΕ για την επιβολή ανώτατου ορίου τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο, η οποία απαιτεί ως προς το σκέλος της εφαρμογής τη διακοπή της μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου από ναυτιλιακές εταιρείες (συμπεριλαμβανομένων εκείνων με ελληνική σημαία) το οποίο πωλείται πάνω από ένα συγκεκριμένο όριο τιμής.  Επομένως, ο αξιωματούχος της ΕΕ υπονοεί ότι το ρωσικό τσιμέντο, η ξυλεία και ο άνθρακας ενδέχεται να είναι ένα αντιστάθμισμα. 

Πάντως για το ζήτημα των λιπασμάτων, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ήταν τόσο ενοχλημένες, ώστε ακόμη και οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ που πραγματοποίησαν έκτακτη συνεδρίαση το βράδυ της Δευτέρας στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ,  απαίτησαν εξηγήσεις από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε πολύ έντονο ύφος…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News