Μιας και βρισκόμαστε σε περίοδο δημοτικών εκλογών, και κρίνοντας από τις συνεχείς αναφορές στο «έργο» που έκαναν οι πρώην ή θα κάνουν οι επόμενοι δημοτικοί άρχοντες, δύσκολα θα μπορούσαμε να φανταστούμε πως υπάρχει μια πόλη που γιορτάζει φέτος τη συμπλήρωση 300 χρόνων από μια πρόσληψη που πραγματοποίησε (το 1723) το δημοτικό της συμβούλιο εκείνης της εποχής.

Οντως, η πόλη αυτή είναι υπαρκτή – πρόκειται για τη Λειψία, που γιορτάζει φέτος τη συμπλήρωση 300 χρόνων από την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της να προσλάβει στη θέση του κάντορα της εκκλησίας του Αγίου Θωμά τον Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. 

Οταν χήρεψε η θέση του κάντορα του Αγίου Θωμά, το 1722, με τον θάνατο του συνθέτη και οργανίστα Γιόχαν Κουνάου, ο Μπαχ, που βρισκόταν τότε στο Κέτεν αλλά ήθελε να φύγει από εκεί, αποφάσισε να μην υποβάλει υποψηφιότητα, σταθμίζοντας τα υπέρ και τα κατά αυτής της μετακίνησης. Για το «κατά» συνηγορούσαν η μικρότερη αμοιβή του, το ότι θα έπρεπε να αναφέρεται σε πολλά πρόσωπα (δημοτικό συμβούλιο και εκκλησιαστικές αρχές), η απαγόρευση απομάκρυνσης από την πόλη χωρίς της άδεια του δημάρχου και τα πολλά καθήκοντα.

Από την άλλη πλευρά, στα «υπέρ» συμπεριλαμβανόταν η δυνατότητα ανώτερης μόρφωσης των παιδιών του, η ελευθερία στη Λουθηρανική πίστη, η πολλά υποσχόμενη κοινωνική εξέλιξη και γενικότερα όλα όσα προσέφερε μια μεγάλη πόλη. Ετσι, αρχικά οι δημοτικές αρχές προσέλαβαν τον πολύ σημαντικό συνθέτη Γκέοργκ Φίλιπ Τέλεμαν. Ομως εκείνος τελικά υπαναχώρησε.

Τότε ο Μπαχ αποφάσισε ότι ο ερχομός του στη Λειψία, παρά τα όποια αρνητικά στοιχεία, θα του εξασφάλιζε καλύτερες συνθήκες για το συνθετικό έργο του και υπέβαλε υποψηφιότητα (μαζί με άλλους συνυποψήφιους). Ετσι, οι δημοτικές αρχές, κρίνοντας αξιοκρατικά, του έδωσαν τη θέση το 1723.

Η μετακίνηση του Μπαχ στη Λειψία ξεκίνησε ένα νέο σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της μουσικής, καθώς πολλά από τα έργα του τα συνέθεσε εκεί στα 27 χρόνια μέχρι τον θάνατό του. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται τα θρησκευτικά έργα του (οι καντάτες) τα οποία συνέθεσε στο πλαίσιο των υποχρεώσεών του, καθώς έγραφε μία καντάτα για κάθε Κυριακή του έτους, αλλά και το ορατόριο των Χριστουγέννων, τα κατά Ιωάννη και κατά Ματθαίο Πάθη και τη Μεγάλη Λειτουργία σε Β ελάσσονα. 

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως το τεράστιο αυτό έργο του Μπαχ δεν δημιουργήθηκε ανεξάρτητα, αλλά σε αλληλεπίδραση με την πόλη της Λειψίας, της οποίας υπήρξε αξιωματούχος, καθηγητής και διευθυντής ορχήστρας – με το δημοτικό της συμβούλιο, το πανεπιστήμιο και τις εκκλησιαστικές αρχές.

Αυτή την αλληλεπίδραση του Μπαχ με την πόλη γιορτάζει λοιπόν φέτος η Λειψία με πλήθος εκδηλώσεων, όπως εκθέσεις για τη σημασία του έργου του και την επίδρασή του μέχρι τις ημέρες μας, και πολλές παρουσιάσεις έργων του. Μάλιστα, στην έναρξη του φεστιβάλ παρουσιάστηκε ένα φιλμ γυρισμένο από τους αστροναύτες του διεθνούς διαστημικού σταθμού με συνοδεία την παρτίτα για βιολί Νο 2 σε ρε ελάσσονα, ως μια συμβολική κίνηση που έδειχνε τη μουσική του Μπαχ να απλώνεται πέρα από τη Γη.

Επίσης, όμως, επιστρέφοντας πάλι στη Γη και εστιάζοντας στα δικά μας, ας αναρωτηθούμε κατά πόσο οι πόλεις μας σήμερα ως διακριτά συστήματα αποτελούν περιβάλλον κατάλληλο για την προώθηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας – μέσω ποιων θεσμών και ποιων διαδικασιών; Ακόμη περισσότερο: υπάρχουν τέτοιοι στόχοι και σχετικός σχεδιασμός; Πάντως, σε εποχές μειωμένων προσδοκιών όπως η σημερινή, φαντάζει εξωπραγματικό να περιμένουμε ότι κάποιες από τις επιλογές μας θα γιορτάζονται 300 χρόνια μετά. Ή μήπως όχι;

Το site αφιερωμένο στα 300 χρόνια Μπαχ στη Λειψία: https://www.bach300.de/en/homepage/

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News