Τα ρεκόρ αυξημένων θερμοκρασιών σπάνε το ένα μετά το άλλο καθημερινά σε παγκόσμιο επίπεδο και η Ελλάδα αναμένει τα επόμενα 24ωρα την έλευση του πρώτου φετινού καύσωνα στη χώρα. Οι ειδικοί προσπαθούν με ό,τι μέσο διαθέτουν να ιχνηλατήσουν τις ατμοσφαιρικές συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί στον πλανήτη και προκαλούν αυτό το εξαιρετικά θερμό περιβάλλον, να ακτινογραφήσουν τους κλιματικούς μηχανισμούς πίσω από την άνοδο της θερμοκρασίας και να προβλέψουν τις συνθήκες που θα διαμορφωθούν το προσεχές χρονικό διάστημα.

Οταν η Ιβηρική Χερσόνησος βίωσε θερμοκρασίες 40 βαθμών Κελσίου τον περασμένο Απρίλιο και στη συνέχεια η επιστημονική κοινότητα έκανε γνωστό ότι θα έχουμε φέτος την έλευση του Ελ Νίνιο, του ατμοσφαιρικού φαινομένου που συνδέεται με εμφάνιση ακραίων καιρικών συνθηκών, μεταξύ των οποίων μεγάλη αύξηση της θερμοκρασίας, δεν χρειαζόταν να είναι κανείς μετεωρολόγος για να κατανοήσει ότι το φετινό καλοκαίρι θα είναι από τα πιο καυτά που έχει βιώσει ο πλανήτης τις τελευταίες δεκαετίες.

Αυτές τις ημέρες, το Τέξας και μεγάλο μέρος του νοτιοδυτικού τμήματος των ΗΠΑ, υφίστανται ένα εξαιρετικά έντονο καύσωνα. Κάποια στιγμή, περισσότεροι από 120 εκατομμύρια πολίτες απειλούνταν από καύσωνα και έλαβαν σχετικές οδηγίες, αναφέρει η αμερικανική Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Αυτό είναι περισσότερο από ένας στους τρεις Αμερικανούς.

Στη Βρετανία οι θερμοκρασίες του Ιουνίου έφτασαν σε επίπεδα που είχε να βιώσει η χώρα από το 1940, ενώ παρόμοια ήταν η κατάσταση σε Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή και Ασία.

Η πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου κατέγραφε σε καθημερινή βάση νέα ρεκόρ θερμοκρασίας, με τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία να ξεπερνάει στις 5 Ιουλίου τους 17 βαθμούς Κελσίου.

Σε ρεπορτάζ του BBC ειδικοί προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις στο τι συμβαίνει το φετινό καλοκαίρι. «Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που εμφανίζονται είναι σύμφωνες με αυτές που προέβλεπαν τα κλιματικά μοντέλα. Δεν πρέπει να εκπλαγούμε καθόλου με τις υψηλές παγκόσμιες θερμοκρασίες. Ολο αυτό είναι μια έντονη υπενθύμιση αυτού που γνωρίζαμε εδώ και πολύ καιρό και θα δούμε όλο και πιο ακραίες καταστάσεις μέχρι να σταματήσουμε να παράγουμε περισσότερα αέρια θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα» λέει ο Ρίτσαρντ Μπετς, κλιματολόγος στην Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία της Βρετανίας και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Εξετερ.

Οταν σκεφτόμαστε πόση ζέστη υπάρχει, έχουμε την τάση να σκεφτόμαστε τη θερμοκρασία του αέρα, γιατί αυτό βιώνουμε στην καθημερινότητά μας. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος της θερμότητας που αποθηκεύεται κοντά στην επιφάνεια της Γης δεν βρίσκεται στην ατμόσφαιρα, αλλά στους ωκεανούς. Και έχουμε δει μερικές θερμοκρασίες-ρεκόρ των ωκεανών τη φετινή άνοιξη και τις πρώτες εβδομάδες του καλοκαιριού.

Οπως αναφέρει το ρεπορτάζ του BBC ο Βόρειος Ατλαντικός βιώνει αυτήν τη στιγμή τις υψηλότερες θερμοκρασίες επιφανειακών υδάτων που έχουν καταγραφεί ποτέ. Αυτός ο θαλάσσιος καύσωνας, όπως ονομάζεται το φαινόμενο, είναι ιδιαίτερα έντονος γύρω από τις ακτές του Ηνωμένου Βασιλείου όπου σε ορισμένες περιοχές σημειώθηκαν θερμοκρασίες έως και 5 βαθμούς Κελσίου πάνω από ό,τι θα περίμενε κανείς αυτή την εποχή του χρόνου.

Πρωτόγνωρες συνθήκες

Η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA) κατέταξε τον καύσωνα που εμφανίστηκε στις ΗΠΑ στην «κατηγορία 4», επίπεδο που χρησιμοποιείται σπάνια εκτός των τροπικών περιοχών και υποδηλώνει ακραία ζέστη. «Τέτοιες ανώμαλες θερμοκρασίες σε αυτό το τμήμα του Βόρειου Ατλαντικού είναι πρωτόγνωρες», λέει η Ντανιέλα Σμιντ καθηγήτρια Επιστημών της Γης στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ.

Την ίδια στιγμή το Ελ Νίνιο αναπτύσσεται στον τροπικό Ειρηνικό. Το Ελ Νίνιο είναι ένα επαναλαμβανόμενο ανά τακτά χρονικά διαστήματα καιρικό μοτίβο που προκαλείται όταν ζεστά νερά ανεβαίνουν στην επιφάνεια από τις ακτές της Νότιας Αμερικής και εξαπλώνονται στον ωκεανό. Καθώς τόσο ο Ατλαντικός όσο και ο Ειρηνικός αντιμετωπίζουν καύσωνα, ίσως δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι παγκόσμιες θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας τόσο τον Απρίλιο όσο και τον Μάιο ήταν οι υψηλότερες που έχουν καταγραφεί ποτέ στα δεδομένα που έχει στη διάθεσή της η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία της Βρετανίας από το 1850.

«Εάν οι θάλασσες είναι πιο ζεστές από το συνηθισμένο, μπορείτε να περιμένετε και υψηλότερες θερμοκρασίες αέρα. Το μεγαλύτερο μέρος της επιπλέον θερμότητας που παγιδεύεται από τη συσσώρευση αερίων του θερμοκηπίου έχει μεταφερθεί στη θέρμανση της επιφάνειας του ωκεανού. Αυτή η επιπλέον θερμότητα τείνει να αναμειγνύεται προς τα κάτω, προς τον βαθύτερο ωκεανό, αλλά οι κινήσεις στα ωκεάνια ρεύματα (όπως το φαινόμενο Ελ Νίνιο) μπορούν να την επαναφέρουν στην επιφάνεια. Οταν συμβαίνει αυτό, πολλή από αυτή τη θερμότητα απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα, αυξάνοντας τις θερμοκρασίες του αέρα» εξηγεί ο Τιμ Λέντον, καθηγητής Κλιματικής Αλλαγής στο Πανεπιστήμιο του Εξετερ.

Οι προβλέψεις

Είναι εύκολο να σκεφτούμε αυτόν τον εξαιρετικά ζεστό καιρό ως κάτι ασυνήθιστο, αλλά η… θλιβερή αλήθεια είναι ότι η κλιματική αλλαγή υπενθυμίζει ότι είναι πλέον φυσιολογικό να αντιμετωπίζουμε θερμοκρασίες-ρεκόρ. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίζουν να αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο. Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης επιβραδύνθηκε ελαφρώς, αλλά οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με την ενέργεια εξακολουθούσαν να αυξάνονται και ήταν σχεδόν κατά 1% υψηλότερες το 2022 σε σχέση με το 2021, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.

«Οσο υψηλότερη είναι η παγκόσμια θερμοκρασία, τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος καύσωνα. Αυτοί οι καύσωνες δεν είναι μόνο πιο συχνοί, αλλά και πιο ζεστοί και παρατεταμένοι από ό,τι θα ήταν χωρίς την υπερθέρμανση του πλανήτη», λέει O Φρέντερικ Οτο, κλιματολόγος στο Ινστιτούτο Κλιματικής Αλλαγής Γκράνθαμ του Imperial College του Λονδίνου. Οπως αναφέρει το BBC, οι ειδικοί προβλέπουν ότι το υπό εξέλιξη Ελ Νίνιο είναι πιθανό να κάνει το 2023 την πιο ζεστή χρονιά στον κόσμο.

Φοβούνται μάλιστα ότι το Ελ Νίνιο είναι πιθανό να ωθήσει έστω και προσωρινά τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία πέρα ​​από το ορόσημο της αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα που είναι και ο στόχος των συμφωνιών στις διεθνείς διασκέψεις για το κλίμα. Και αυτό είναι μόνο η αρχή. Αν δεν κάνουμε δραματικές μειώσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, οι θερμοκρασίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται.

Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία της Βρετανίας ανακοίνωσε ότι οι θερμοκρασίες-ρεκόρ του Ιουνίου φέτος ήταν διπλάσιες λόγω της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Αυτές οι αυξανόμενες θερμοκρασίες προκαλούν ήδη θεμελιώδεις και σχεδόν μη αναστρέψιμες αλλαγές στα οικοσυστήματα σε όλο τον κόσμο.

Οι θερμοκρασίες-ρεκόρ του Ιουνίου στη Βρετανία προκάλεσαν άνευ προηγουμένου αριθμό θανάτων ψαριών σε ποτάμια και κανάλια. «Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι αντίκτυπο θα έχει ο τρέχων θαλάσσιος καύσωνας στη Βρετανία επειδή δεν έχουμε ξαναδεί κάτι τόσο έντονο. Σε άλλες περιοχές, γύρω από την Αυστραλία και στη Μεσόγειο,  άλλαξαν ολόκληρα οικοσυστήματα, τα δάση με φύκια εξαφανίστηκαν και τα θαλασσοπούλια και οι φάλαινες λιμοκτονούσαν» αναφέρει η Ντανιέλα Σμιντ.

Ο κόσμος δίνει ουσιαστικά έναν αγώνα. Είναι σαφές ότι οδεύουμε προς ένα ολοένα θερμότερο και πιο χαοτικό κλιματικό μέλλον, αλλά έχουμε τις τεχνολογίες και τα εργαλεία για να μειώσουμε τις εκπομπές βλαβερών για την ατμόσφαιρα αερίων. Το ερώτημα τώρα είναι αν μπορούμε να το κάνουμε αρκετά γρήγορα για να επιβραδύνουμε την αλλαγή του κλίματος και να διατηρήσουμε τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη μέσα σε διαχειρίσιμα όρια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News