Εδώ και τρεις δεκαετίες οι U2 έχουν γεμίσει με φανατικούς θαυμαστές τους τα μεγαλύτερα στάδια του κόσμου τόσο εύκολα, όπως ο Μπόνο αλλάζει σκελετούς στα γυαλιά ηλίου του, διαθέτοντας μια απίστευτη πολιτιστική εμβέλεια και, τέλος πάντων, παγκόσμια αναγνωρισιμότητα. Ως ιρλανδικό εξαγώγιμο προϊόν ανήκει στην ίδια κατηγορία με τον Τζορτζ Μπέρναρντ Σο και την μπίρα Γκίνες. Και όχι, αυτό δεν θεωρείται ύβρις, αλλά μια πραγματικότητα εμποτισμένη με νότες. Τόσες πωλήσεις δίσκων, τόσες επιτυχίες με τραγούδια στα στόματα εκατομμυρίων ανθρώπων, συνιστούν τον απόλυτο ορισμό της επιτυχίας.

Σε μια άλλη χώρα, όπως μετέδωσε ο Guardian, εάν υπήρχε ένα αντίστοιχο συγκρότημα σαν τους U2 -πόσω μάλλον στη συγκεκριμένη, με πληθυσμό μόλις 4,8 εκατομμύρια κατοίκους- θα περίμενε κάποιος ότι τα αεροδρόμια και οι δρόμοι θα έπαιρναν το όνομά τους. Στην περίπτωση, όμως, κατά την οποία κάνεις μια βόλτα στην πατρίδα των μουσικών, στο Δουβλίνο, θα δεις μια εικόνα του Μπόνο, πιο κάτω μια άλλη του Εντζ, του Ανταμ Κλέιτον, στον από_κάτω_δρόμο εκείνη του Λάρι Μιούλεν. Με λίγα λόγια; Δεν βλέπεις αφίσες με όλη την παρέα των μουσικών, το οποίο σημαίνει ότι δεν είναι, καθολικώς, κοσμαγάπητοι. Ισως, όμως, να δεις κάποιο γκράφιτι που να γράφει -ξεφτισμένο και ξεθωριασμένο, πια, σε κάποιον τσιμεντένιο τοίχο, ως υπέροχη ιρλανδική σλανγκ- «Bono is a Pox». Μα, πανούκλα, πανώλη, μάστιγα, ο κύριος Μπόνο;

Εννοείται ότι οι U2 έχουν και τους φανατικούς οπαδούς τους στη χώρα τους. Οταν, εσχάτως, έδωσαν συναυλία στο γήπεδο «Κρόουκ Παρκ», 73.500 εισιτήρια πουλήθηκαν σαν ζεστά ψωμάκια και δεν χωρούσε καρφίτσα εκεί. Από την άλλη, βέβαια, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε ότι ο Μπόνο -συγκεκριμένα- σε τεράστια τμήματα του ιρλανδικού πληθυσμού, είναι τόσο ευπρόσδεκτος όσο ο έρπης στα χείλια και τα μηνύματα spam στο μέιλ. Πώς είναι αυτό δυνατόν;

Πολλοί από τους θαμώνες της παμπ «Grogans» -ένα μπαρ στο κέντρο του Δουβλίνου- οι οποίοι θα μπορούσαν, λογικά, να θεωρηθούν ως μόνιμα αξιοθέατα της πόλης στους τουρίστες, εκφράζουν την απογοήτευσή τους για τους U2. Η οποία δεν σχετίζεται με τα κιθαριστικά ριφς και, τέλος πάντων, με τη μουσική τους.

«Νομίζω ότι αυτό είναι ένα επίτευγμα για τον Μπόνο. Κάνει τόσα πολλά για φιλανθρωπικούς σκοπούς και για τους φτωχούς και παρ’ όλα αυτά υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι εξακολουθούν να τον μισούν», λέει ένας 24χρονος πελάτης αυτής της εμβληματικής  παμπ. «Δεν τον συμπαθώ. Ισως επειδή είναι λίγο υποκριτής. Μπορεί να είναι και τα γυαλιά. Ποτέ δεν βγάζει αυτά τα γυαλιά», συμπληρώνει ο ίδιος. Κάνοντας τον δικηγόρο του διαβόλου, να τονίσουμε εδώ ότι ο τραγουδιστής φορά γυαλιά ηλίου, ακόμα και τη νύχτα, επειδή πάσχει από γλαύκωμα – όπως έχει αποκαλύψει ο ίδιος.

Για να μην επεκταθούμε και σε άλλα παραδείγματα θαμώνων -όλοι τους, φυσικά, με μια Γκίνες στα χέρια- γίνεται άμεσα αντιληπτό ότι οι U2 στην πατρίδα τους οπτικοποιούν την κλασική ιρλανδική λέξη «begrudgery». Δηλαδή, είναι ένα φαινόμενο κατά το οποίο οι Ιρλανδοί έχουν προδιάθεση να νιώθουν αρνητικά συναισθήματα και να εκφράζουν πολύ εύκολα τη δυσαρέσκειά τους απέναντι σε εκείνους που σημειώνουν μια οποιαδήποτε επιτυχία. Είναι «ζηλόφθονοι», θα λέγαμε στα Ελληνικά, για να μπορέσουμε να καταλάβουμε για τι τύπους μιλάμε. Ο Χάρι Μπράουν, συγγραφέας του βιβλίου «The Frontman: Bono (In the Name of Power)» αναφέρει ότι η λέξη «begrudgery» ταιριάζει απόλυτα στην ιστορία των U2. «Οι Ιρλανδοί θεωρούν ότι εάν πάρουν κάτι πολύ σπουδαίο και το καρατομήσουν απαξιώνοντάς το, αυτό θα χάσει τη σπουδαιότητά του, κάτι που νομίζω ότι είναι ένα πολύ ιρλανδικό, μεταποικιακό φαινόμενο», εξηγεί ο ίδιος.

Η ιδέα του ιρλανδέζικου «begrudgery» είναι πολύ δύσκολο να εξηγηθεί για το πού ισχύει, ποιον έχει στόχο. Για παράδειγμα, οι Ιρλανδοί Λίαμ Νίσον και Κόνορ Μακ Γκρέγκορ μπορεί να έχουν γνωρίσει τη δόξα, αλλά δεν εμπίπτουν στην ίδια κατηγορία με τους U2. Και εάν θέλουμε να εστιάσουμε αποκλειστικά στη μουσική, οι Thin Lizzy και ο Ρόρι Γκάλαχερ είναι εξαιρετικά αγαπητοί μεταξύ των συμπατριωτών τους. Ενα άγαλμα του Φιλ Λάινοτ -τραγουδιστή και μπασίστα του ιρλανδικού ροκ συγκροτήματος Thin Lizzy- βρίσκεται στην οδό Χάρι του Δουβλίνου. Υπάρχουν γλυπτά και μαρμάρινες πλάκες αφιερωμένες στον Γκάλαχερ, στις οποίες οι οπαδοί του πέφτουν και προσκυνάνε το μουσικό μεγαλείο του. Για τους U2, όμως, υπάρχει «begrudgery», όπερ φθόνος για την επιτυχία τους, η οποία προέρχεται -σύμφωνα με πολλούς- επειδή το συγκρότημα επιδεικτικά υπενθυμίζει σε όλους το πόσο φοβερό γκρουπ είναι.

Θα μπορούσαν κάποιοι άλλοι να ισχυριστούν ότι αυτή η ιρλανδική, βιτριολική κριτική προέρχεται από το γεγονός ότι «ο Μπόνο έχει πάρε δώσε με τη μισητή Βρετανία», με αποκορύφωμα ότι τιμήθηκε και στέφθηκε από τη βασίλισσα Ελισάβετ ως Ιππότης – κάτι που, για πολύ κόσμο στην Ιρλανδία, ισοδυναμεί με εσχάτη προδοσία.

Εντάξει, οι αγαστές σχέσεις με τους Αγγλους είναι ένα σημείο τριβής, αλλά υπάρχει κάτι άλλο το οποίο κορυφώνει την αποστροφή των Ιρλανδών για το γκρουπ: οι φορολογικές του… ντρίπλες. Το 2006, οι U2 «μετακόμισαν» μέρος της οικονομικής τους έδρας στην Ολλανδία, εκεί όπου ο φορολογικός συντελεστής των εσόδων είναι ευνοϊκότερος για τους καλλιτέχνες. Και όταν είσαι μέλος των U2, που έχεις απίστευτα έσοδα από πνευματικά δικαιώματα, πωλήσεις δίσκων (ok, cd) και εισιτήρια για συναυλίες, αυτό σημαίνει ότι ένα τεράστιο ποσό μένει στην τσέπη σου. Βασικά, δεν φορολογείσαι στην πατρίδα σου, η οποία χάνει πάρα πολλά χρήματα από αυτό. Επίσης, και η Ιρλανδία έκανε μετωπική σε τοίχο -όπως πάρα πολλές χώρες του πλανήτη- στο παγκόσμιο οικονομικό δυστύχημα του 2008, το οποίο ακόμα ονομάζουμε ως «Κρίση». Την ίδια ώρα που οι Ιρλανδοί τα έφερναν δύσκολα εις πέρας, η φήμη των μελών της μπάντας ως «φοροφυγάδες» συζητείτο πάρα πολύ. Κάποιοι τόνιζαν -και ακόμα το κάνουν- ότι «ο Μπόνο συγκαταλέγεται στην ομάδα των πολύ πλούσιων ανθρώπων οι οποίοι αποφεύγουν να πληρώνουν φόρους στη χώρα τους, αλλά απολαμβάνουν τους καρπούς της ύπαρξης αυτής της χώρας».

Οι ίδιοι οι U2 αρνούνται ότι αυτή η κίνηση αναφορικά με τα φορολογικά τους είναι ανήθικη. «Είμαστε μόνο κάποιοι έξυπνοι άνθρωποι που εργαζόμαστε και προσπαθούμε να βρούμε λογική στον τρόπο με τον οποίο φορολογούμαστε», δήλωσε ο Μπόνο, στο Sky News, το 2015.

Επίσης, ο πυρήνας της περιφρόνησης του ιρλανδικού κοινού για τους U2 περιλαμβάνει μερικές από τις δραστηριότητες του Μπόνο εκτός συγκροτήματος. Το ανθρωπιστικό χαρτοφυλάκιό του, εδώ και πάνω από 30 χρόνια, είναι εντυπωσιακό: πάλεψε για την ευαισθητοποίηση των ανθρώπων για το AIDS, άσκησε -με τον τρόπο του- πίεση για την ελάφρυνση του χρέους του Τρίτου Κόσμου και ίδρυσε λογής διεθνούς οργανισμούς υπεράσπισης των κατατρεγμένων επί Γης. Σχεδόν κανείς δεν θα αρνηθεί ότι ο Μπόνο πραγματικά ενδιαφέρεται για τον ανθρώπινο πόνο και ότι θέλει να αξιοποιήσει την πολιτιστική του εξουσία για να τον εξαλείψει.

«Ναι», βγαίνουν πάλι κάποιοι για να κάνουν τον αντίλογο, «υπάρχει υποκρισία σε αυτόν τον τραγουδιστή. Ποιος είναι καλός Σαμαρείτης; Αυτός που αποφεύγει να φορολογηθεί στην πατρίδα του; Που η συμπεριφορά του ευθυγραμμίζεται με εκείνη της εταιρείας Apple, η οποία αγωνίζεται για να μη φορολογείται στην Ιρλανδία; Που δεν έχει βοηθήσει, απτά, τους συμπατριώτες του; Αυτός που συναγελάζεται με τον Τζορτζ Μπους και τον Τόνι Μπλερ, οι οποίοι κερνάνε νεοφιλελεύθερη εκμετάλλευση και αυτοκρατορικούς πολέμους;».

Ενα (κλάσικ) κλισέ αναφέρει ότι ακόμα κι ο Θεός να είσαι δεν θα μπορέσεις να αλλάξεις από τους Ιρλανδούς τις εδραιωμένες θέσεις-απόψεις τους. Είναι γεγονός, πάντως, ότι αυτός ο σπασμένος δεσμός των U2 με τους συμπατριώτες τους είναι ένα αγκάθι το οποίο έχει φυτευτεί πολύ βαθιά στις καρδιές των Ιρλανδών.
Και το βέβαιο είναι ότι δεν μπορεί να τραβηχτεί από εκεί μόνο με ένα ρεφρέν κάποιας υπέροχης μπαλάντας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News