Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Κριστίν Λαγκάρντ, ανακοίνωσε την Πέμπτη την πρώτη αύξηση των επιτοκίων στην ευρωζώνη εδώ και 11 χρόνια, η οποία και θα είναι αρχικά 25 μονάδων βάσης και θα γίνει τον Ιούλιο.

Ωστόσο οι περισσότεροι αναλυτές εστίασαν στις αναφορές της για την πιθανότητα μεγαλύτερης αύξησης επιτοκίων τον Σεπτέμβριο (πιθανόν και 0,5% από 0,25% που αναμενόταν) και κυρίως στο ενδεχόμενο οι αυξήσεις να συνεχιστούν όσο πάμε προς το χειμώνα. Παράλληλα η Λαγκάρντ ανακοίνωσε, όπως αναμενόταν, τη λήξη του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων μετά από 11 χρόνια.

Οι πρώτες αντιδράσεις στις ανακοινώσεις της ήταν μουδιασμένες με τις αγορές να υποχωρούν και τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων της ευρωζώνης να αυξάνονται, ως αποτέλεσμα κυρίως του γεγονότος ότι η γαλλίδα επικεφαλής της ΕΚΤ άφησε ανοιχτό παράθυρο για μια αρκετά πιο μεγάλη, όπως σημειώνουν οι Financial Times, αύξηση επιτοκίων από τον Σεπτέμβριο και μετά. «Oι αγορές περιμένουν πλέον μια συνολική αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ ως και 1,5% ως το τέλος του έτους» σημείωσε το Βloomberg μετά τις ανακοινώσεις της Λαγκάρντ,

Ανησυχία για τα ιταλικά ομόλογα 

Παράλληλα, η ανησυχία των επενδυτών για τη διακοπή της εξαιρετικά υποστηρικτικής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ για τα κρατικά ομόλογα οδήγησε στην αύξηση των αποδόσεων των 10ετών ομολόγων της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας.

Καταγράφηκε αύξηση και στο κόστος δανεισμού της χώρας μας, με τα δεκαετή ομόλογα να κινούνται πάνω από το 4%, ακολουθώντας τις αυξήσεις που κατέγραψαν και τα ομόλογα των άλλων χωρών, ακόμη και της Γερμανίας.

Η απόδοση των 10ετών ιταλικών ομολόγων αυξήθηκε πάνω από 20 μονάδες βάσης, στο υψηλότερο επίπεδο από το 2018, μετά τις ανακοινώσεις της ΕΚΤ που αφήνουν να εννοηθεί ότι θα ακολουθήσει μεγαλύτερη άνοδος επιτοκίων τον Σεπτέμβριο.

Για τις χώρες του Νότου, όπου υπήρχαν προσδοκίες ότι η Λαγκάρντ θα ανακοίνωσε την Πέμπτη το «δίχτυ ασφαλείας» που ετοιμάζει κατά πληροφορίες η ΕΚΤ, η Λαγκάρντ υπενόησε ακριβώς αυτό λέγοντας ότι έχει «δεσμευτεί» να αντιμετωπίσει «τον κίνδυνο του λεγόμενου κατακερματισμού στην περιοχή» της Ευρωζώνης.

«Πρέπει να δούμε μεγαλύτερο ξεπούλημα των ιταλικών ομολόγων για να πειστεί η Λαγκάρντ να κάνει κάτι γι’ αυτό» σχολίασε στο Bloomberg ο αναλυτής Ρίσι Μίσρα.

Τα διεθνή πρακτορεία μεταδίδουν ότι η ΕΚΤ εργάζεται πάνω σε ένα νέο εργαλείο για την καταπολέμηση του κατακερματισμού που θα αφορά και τη Ελλάδα, έχοντας μέχρι στιγμής δεσμεύσει για το σκοπό αυτό τις επανεπενδύσεις από το χρέος που λήγει, στο πλαίσιο του πανδημικού πρόγραμμα αγοράς ομολόγων.

Τι σημαίνει η εξέλιξη για το ελληνικό χρέος 

Οι ανακοινώσεις της Λαγκάρντ την Πέμπτη και αυτές που θα ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες έχουν στόχο να περιορίσουν τον πληθωρισμό στο 2%. Όμως κάθε αύξηση επιτοκίων έχει και παρενέργειες, τις οποίες θα αντιμετωπίσουν τα κράτη, οι επιχειρήσεις και ο κάθε πολίτης στην καθημερινότητά του.

Το πλεονέκτημα της Ελλάδας είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος του χρέους μας είναι προς την ΕΕ. «Η Ελλάδα προστατεύεται εν μέρει γιατί ένα πολύ μεγάλο μέρος του χρέους της είναι κλειδωμένο σε χαμηλά επιτόκια για μακρές περιόδους» σημείωσε προ ημερών στο Protagon ο οικονομικός αναλυτής Χιούγκο Ντίξον.

Οι επιπτώσεις από το κοκτέιλ του πληθωρισμού και της αύξησης επιτοκίων δεν θα είναι δραματικές για τα δημοσιονομικά, ιδίως αν οι αποδόσεις των ομολόγων του Νότου συγκρατηθούν αργότερα μέσα στη χρονιά από την παρέμβαση που μελετά η ΕΚΤ.

Ο πληθωρισμός, εκτός από τα δημόσια έσοδα ενισχύει και το ονομαστικό ΑΕΠ της Ελλάδας κι αυτό σημαίνει ότι ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ μικραίνει. Για παράδειγμα, η Κομισιόν εκτιμά στην τελευταία της έκθεση ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, που βρίσκεται στο 193% του ΑΕΠ, αναμένεται να μειωθεί -και λόγω της έντονης αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ- στο 186% του ΑΕΠ το 2022 και στο 180% το 2023.

Τι σημαίνουν πληθωρισμός και αύξηση επιτοκίων για τη ζωή μας 

Η αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ έρχεται ως αντίδραση στην έκρηξη του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη. Την Πέμπτη η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοίνωσε τα στοιχεία για τη σημαντική άνοδο του πληθωρισμού τον Μάιο στο 11,3% καταγράφοντας εκρηκτικές ανατιμήσεις σε ετήσια βάση στο φυσικό αέριο (172,7%), το πετρέλαιο θέρμανσης (65,1%), τα τιμολόγια ρεύματος (80%) και τα καύσιμα (36,6%).

Τα ψηλότερα επιτόκια και το τέλος του φθηνού δανεισμού δεν αφορούν μόνο τα κρατικά ομόλογα και όσους παρακολουθούν δυσνόητα γραφήματα.  Είναι μια εξέλιξη που αφορά κάθε νοικοκυριό και κάθε επιχείρηση και αναμένεται να διαρκέσει χρόνια, όχι απλά μήνες.

Για όλους τους πολίτες, η βασική επίπτωση του υψηλού πληθωρισμού είναι η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματός μας. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που ο πληθωρισμός φρενάρει την ανάπτυξη.

Η συνεπακόλουθη αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ σημαίνει πχ. ότι μια οικογένεια με στεγαστικό δάνειο με κυμαινόμενο επιτόκιο (τα περισσότερα βασίζονται στο διατραπεζικό επιτόκιο Euribor) θα δει μια αύξηση κοντά στα 40 ευρώ στη μηνιαία δόση για ένα δάνειο της τάξης των 150.000 ευρώ, για κάθε 0,5% της αύξησης.

Αν επιβεβαιωθούν οι φόβοι των αναλυτών για επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ το φθινόπωρο, τα 40 ευρώ της μηνιαίας αύξησης της δόσης στο στεγαστικό του παραδείγματος θα μπορούσαν να διπλασιαστούν ή και (στο χειρότερο σενάριο) να τριπλασιαστούν.

Παράλληλα, παρά τον πληθωρισμό, αυτή τη στιγμή δεν αναμένεται αύξηση στα επιτόκια των καταθέσεων, ειδικά για τρεχούμενους λογαριασμούς και λογαριασμούς ταμιευτηρίου. Το γεγονός αυτό ενισχύει τις τράπεζες που κερδίζουν από την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, ωστόσο οι καταθέτες ταμιευτηρίου δεν αποκομίζουν κανένα κέρδος.

Ο πληθωρισμός και η επερχόμενη αύξηση των επιτοκίων είναι μια εξέλιξη που συνεπάγεται προβλήματα αλλά είναι μια εξέλιξη παγκόσμια και κανείς αυτή τη στιγμή δεν δείχνει με το δάχτυλο την Ελλάδα. Παρότι οι δυσκολίες μας επιβαρύνουν ήδη σημαντικά είναι σαφώς πιο διαχειρίσιμες, αν ακολουθηθούν οι κατάλληλες πολιτικές στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, σε σύγκριση με όσα έζησε η χώρα μας την προηγούμενη δεκαετία, όταν και βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα.

Αυτή τη φορά η Ελλάδα δεν είναι το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης και μπορεί να επωφεληθεί από τις κοινές αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αντιμετώπιση της νέας αυτής κρίσης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News