Το 2021 θα είναι χρονιά αλλαγών για τη Γερμανία. Δεκαέξι χρόνια μονοκρατορίας της Ανγκελα Μέρκελ θα φτάσουν στο τέλος τους, με την απόφαση της ίδιας να αποχωρήσει από την καγκελαρία. Η ίδια εξάλλου έδωσε το πράσινο φως για μια παρατεταμένη περίοδο ανταγωνισμού στο κόμμα της, το CDU, με την αποχώρησή της και από εκεί το 2018.

Η διαδοχή μιας καγκελαρίου που ανέλαβε σε μια εποχή που φαίνεται πλέον πολύ μακρινή, με εντελώς διαφορετικά προβλήματα και διαφορετικό περιβάλλον, θα είναι κεντρικό ζήτημα στη Γερμανία τη χρονιά που έρχεται.  Στον βαθμό που το Βερολίνο έχει αποφασιστικό ρόλο για την πορεία της Ευρώπης, θα είναι σε όλη την ήπειρο.

Το «έπαθλο», η καγκελαρία, αλλά και η προϊστορία του CDU προοιωνίζουν σκληρό αγώνα με σαφές ιδεολογικό πρόσημο. Οι θέσεις του Φρίντριχ Μερτς, βασικού διεκδικητή που προσώρας προηγείται στην κούρσα, θυμίζουν σε πολλά τον Ντόναλντ Τραμπ, γράφει το Politico σε εκτενές πορτρέτο για τον 65χρονο νομικό που έκανε υπομονή σε μια μακροχρόνια διαμάχη με την Μέρκελ και εμφανίζεται πλέον έτοιμος να τη διαδεχθεί σε μια συγκυρία που τον ευνοεί.

Δύο βασικοί αντίπαλοί του είναι ο πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, Αρμιν Λάσετ, και ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν, επικεφαλής της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της γερμανικής Βουλής. Η εκλογή, προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις της εποχής του κορονοϊού, θα γίνει τον Ιανουάριο. Οι βουλευτικές εκλογές θα γίνουν το φθινόπωρο.

Παλιοί λογαριασμοί

Ο Μερτς ήταν κάποτε ο ανερχόμενος αστέρας του CDU και προστατευόμενος του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, μέχρι που το 2002 η Μέρκελ, ήδη επικεφαλής του κόμματος, ανέλαβε τον έλεγχο και της κοινοβουλευτικής ομάδας. Στράφηκε τότε στην εργασία του (είναι δικηγόρος σε εταιρείες, τελευταία ήταν στην Black Rock) και έφτιαξε με μικρή περιουσία με τη συμμετοχή του σε διοικητικά συμβούλια.

Ποτέ όμως δεν τον ξέχασε η δεξιά πτέρυγα του CDU που έβλεπε ότι η Μέρκελ σε κάποια ζητήματα έστρεψε το τιμόνι του κόμματος πολύ προς τα αριστερά. Η κοινωνική πολιτική και το μεταναστευτικό, από τα «αγαπημένα» θέματα της Δεξιάς απανταχού, ήλθαν σε πρώτη μοίρα κατά την μακρά ηγεσία της Μέρκελ, η στάση της οποίας απογοήτευσε μερίδα του κόμματος. Οπως υποστηρίζουν, αυτό άνοιξε χώρο για ακόμη πιο δεξιούς σχηματισμούς, όπως η AfD, που ροκάνισαν την εκλογική βάση του CDU.

Ο ίδιος υποστηρίζει πάντως ότι η επανεμφάνισή του από το 2018 δεν έγινε για να κλείσει παλιούς λογαριασμούς. Αν και δεν κέρδισε στην εσωκομματική μάχη έναντι της Ανεγκρέτ Κραμπ-Καρενμπάουερ, η οποία ήταν η επιλογή της Μέρκελ, είχε πολύ καλή επίδοση.

Δύο χρόνια αργότερα, και με την Κραμπ-Καρενμπάουερ να τελεί υπό παραίτηση, ο Μερτς έχει μια δεύτερη ευκαιρία.

Ηταν αυτός που πίεσε να γίνει το κομματικό συνέδριο τον Ιανουάριο (η ακόμη πρόεδρος Κραμπ-Καρενμπάουερ ζητούσε την άνοιξη), παρά την πανδημία. Το δεύτερο κύμα όμως που βιώνει και η Γερμανία μπορεί να ανατρέψουν και αυτόν τον προγραμματισμό, προς απογοήτευση του Μερτς.

Η εξήγηση για τη βιασύνη, σημειώνει το Politico, είναι απλή. Σε έρευνα του Spiegel, ο Μερτς προηγείται με 26% έναντι 10,6% και 8,1% για τον Ρέντγκεν και τον Λάσετ, αντίστοιχα. Τρεις υποψήφιοι που ούτε τις μισές ψήφους δεν έχουν: ένα 23% συγκεντρώνει στην έρευνα ο υπουργός Υγείας Γενς Σπαν, που επισήμως δεν είναι καν υποψήφιος, και πάνω από 20% θέλουν άλλο υποψήφιο.

Εντούτοις, δεν θα εκλέξει πρόεδρο η βάση. Οι 1.001 σύνεδροι που θα ψηφίσουν είναι κομματικά μέλη από όλη τη χώρα, με ισχυρή εκπροσώπηση από την Ρηνανία, πράγμα που ενισχύει τον Λάσετ. Ανοιχτή θα είναι η μάχη στον δεύτερο γύρο που σχεδόν σίγουρα θα χρειαστεί. Οχυρωμένοι πίσω από τη μυστική ψήφο, οι σύνεδροι μπορεί να αλλάξουν γνώμη, αλλά προς ποια κατεύθυνση είναι αδύνατο να πει κανείς.

Οι «σκληροί» στο πλευρό του

Απέναντι σε μια άκρως δημοφιλή (και εντός του κόμματος) Μέρκελ, η τρόπος που πουλά τον εαυτό του ο Μερτς, σαν τον πολιτικό που λέει άβολες αλήθειες, ίσως να μην είναι αποδοτικός. Το κόμμα εντέλει μπορεί να επιλέξει ένα πιστό μερκελιστή για διάδοχο αντί για έναν «αιρετικό», αλλά και να μην ρισκάρει ένα ακόμη μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των μερκελιστών και της πιο σκληρής πτέρυγας που κλίνει προς τον Μερτς. Ενόψει εκλογών, καλό θα ήταν να μην αποξενωθούν κεντρώοι ψηφοφόροι, όπως των Πρασίνων, οι οποίοι θα μπορούσαν να είναι και οι επόμενοι εταίροι του CDU.

Από κάποιες απόψεις, η ρητορική του συντηρητικού Μερτς μοιάζει εκτός τόπου. Θεωρεί τις διαμάχες για τα θέματα φύλου χάσιμο χρόνου, ενώ συνδέει γκέι και παιδόφιλους: «Ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν αφορά την πολιτική· από τη στιγμή που είναι νόμιμος και δεν αφορά παιδιά -κάτι που για μένα είναι απόλυτο όριο- δεν αφορά τη δημόσια συζήτηση», έχει πει.

Θεωρεί ακόμη ότι τον σαμποτάρουν και διαστρεβλώνουν τα λόγια του. «Δεν θα τον ρίξετε κάτω, θα σταθεί όρθιος», είπε για τον εαυτό του, μιλώντας σε τρίτο πρόσωπο, σε τηλεοπτική συνέντευξη.

Δεν άφησε ασχολίαστη ούτε την περίπτωση να υπάρχουν περιορισμοί κατά τα φετινά Χριστούγεννα λόγω της πανδημίας. «Δεν είναι δουλειά της κυβέρνησης» με ποιους θα γιορτάσουν οι Γερμανοί, κάνοντας πολλούς να αναρωτηθούν για το αυτό είναι υπεύθυνη θέση ενός επίδοξου καγκελάριου με δεδομένη την υγειονομική κρίση.

Αν υπάρχει κάτι που λείπει από τον Μερτς είναι η διοικητική πείρα, αντίθετα από τους αντιπάλους του, πόσο μάλλον για το «μεγάλο καράβι», της πιο ισχυρής χώρας της ΕΕ. Λείπει και το συναινετικό πνεύμα, λένε όσοι τον γνωρίζουν, μπροστά στο καθόλα ορατό ενδεχόμενο για μια κυβέρνηση συνασπισμού.

Αλλά και πάλι, σχεδόν δύο δεκαετίες μερκελισμού φτάνουν στο τέλος τους και η Γερμανία ίσως χρειαστεί να αντιμετωπίσει και να ζήσει με τις συνέπειες της στροφής σε περισσότερο πραγματιστικές (ή ίσως ωμές) πολιτικές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News