«Οι θερμοκρασίες σε όλη τη δυτική Μεσόγειο την περασμένη εβδομάδα θα ήταν σχεδόν αδύνατες προτού οι άνθρωποι αρχίσουν να καίνε ορυκτά καύσιμα». Η δρ Φρεντερίκε Οτο μπορεί να παραμένει ψύχραιμη μπροστά στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά δεν μασάει τα λόγια της.

Κάθε φορά που υπάρχει ένας φονικός καύσωνας ή μια τρομερή πλημμύρα, η δρ Οτο εμφανίζεται στα βρετανικά ερτζιανά εξηγώντας υπομονετικά αν το καθένα έγινε πιο πιθανό ή πιο έντονο εξαιτίας της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, παρά τις ανακαλύψεις στον τομέα της, παρά τις δεσμεύσεις των κυβερνήσεων να επιβραδύνουν την υπερθέρμανση του πλανήτη, τα ακραία φαινόμενα είναι ήδη εδώ.

Η επιστήμων πρέπει κάποιες στιγμές να αισθάνεται Κασσάνδρα, ανέφερε προ ημερών ρεπορτάζ των λονδρέζικων Times. «Μερικές φορές νιώθω πολύ θυμωμένη» λέει με ένα ελαφρό μειδίαμα. «Μπορώ να εξηγήσω γιατί δεν βλέπουμε αλλαγές πολιτικής – επειδή μπορείτε να κερδίσετε πολλά χρήματα αντλώντας πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Εχουμε υποστεί πλύση εγκεφάλου για να πιστεύουμε ότι ο ορισμός της ελευθερίας είναι να ζεις σε μπετόν και να οδηγείς αυτοκίνητο. Αυτός είναι ένας πολύ ηλίθιος ορισμός της ελευθερίας» λέει με ένα ξέσπασμα στη Λούσι Μπάνερμαν των Times.

Ετσι, η Οτο έκανε καθήκον της να κοινοποιεί τα αίτια όλων αυτών των γεγονότων, απαντώντας στην ερώτηση που έρχεται κάθε φορά που η Αθήνα φλέγεται ή η ζέστη εξαντλεί τους ανθρώπους στους δρόμους στην Ιταλία, όπως συνέβη αυτή την εβδομάδα: Φταίει η κλιματική αλλαγή; Η απάντηση που της δίνουν τα δεδομένα είναι σαφώς καταφατική.

Ο 40χρονη Οτο είναι ψύχραιμη και συγκρατημένη. Ντύνεται απλά, αλλά η αυτόματη απάντησή που έχει συνθέσει στο email της, προειδοποιώντας ότι «τα email που απευθύνονται στην κυρία Οτο θα προωθούνται στη μαμά μου», υποδηλώνουν το χιούμορ και την αποφασιστικότητα μιας ακαδημαϊκού που ονομάστηκε από το περιοδικό Time ως ένας από τους δέκα ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο.

Μεγάλωσε σε «ένα παλιό εξοχικό σπίτι στη μέση του πουθενά», κοντά στο λιμάνι του Κιέλου στη Βαλτική, κόρη ενός δασκάλου και μιας βιολόγου, πριν κάνει διδακτορικό στο Βερολίνο και εργαστεί για την περιβαλλοντική αλλαγή στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης για δέκα χρόνια. Η μετεωρική πορεία της σταδιοδρομίας της αντικατοπτρίζει το πώς η έκτακτη κλιματική ανάγκη έχει μετατοπιστεί στη συνείδηση του κοινού.

Το μάντρα της επιστήμης ήταν ότι κανένα μεμονωμένο «φυσικό» καιρικό φαινόμενο δεν μπορούσε να συνδεθεί άμεσα με τις εκπομπές άνθρακα. Χάρη στο πρότζεκτ «World Weather Attribution» (WWA – Παγκόσμια Αναφορά Καιρού), το οποίο ίδρυσαν η ίδια και ο αείμνηστος ολλανδός συνάδελφός της Γκέερτ Γιαν Φαν Ολντενμποργκ το 2015, οι επιστήμονες μπορούν τώρα να μιλήσουν με σιγουριά για το βαθμό στον οποίο η κλιματική αλλαγή παίζει ρόλο σε μεμονωμένες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Οι δυο τους ανέπτυξαν την «Απόδοση Ακραίων Γεγονότων», ένα πρόγραμμα που χρησιμοποιεί υπολογιστική μοντελοποίηση και παρατηρήσεις καιρικών φαινομένων σε πραγματικό χρόνο, για να συγκρίνει τον κόσμο με, και χωρίς, την αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1 βαθμό Κελσίου περίπου, που έχει προκαλέσει η ανθρωπότητα μέχρι στιγμής.

«Είμαστε η μόνη ομάδα στον κόσμο που το κάνει αυτό τακτικά σε ταχεία βάση» εξηγεί στη Λούσι Μπάνερμαν των Times. Το σημαντικότερο είναι ότι δεν περιμένει την παραδοσιακή αξιολόγηση από ομότιμούς της καθηγητές, καθώς η ιδέα είναι ότι οι εκθέσεις της προσφέρουν περισσότερες πιθανότητες σε ισχυρούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να δράσουν, εφόσον δημοσιευθούν ενόσω ο όλεθρος είναι ακόμη ακατέργαστος.

Αυτή η τακτική γίνεται όλο και λιγότερο αμφιλεγόμενη όσο η μοντελοποίηση γίνεται πιο σύνθετη. Το πρότζεκτ της «θεωρείται πλέον ως ένα σημαντικό κομμάτι της επιστήμης του κλίματος» λέει η Οτο στους Times από το γραφείο της στο Ινστιτούτο Grantham για την Κλιματική Αλλαγή και το Περιβάλλον, στο Imperial College του Λονδίνου.

Είναι πλέον σαφές ότι οι ανθρωπογενείς παράγοντες έχουν κάνει κάθε καύσωνα στις ημέρες μας πιο έντονο και πιο πιθανό. Η ομάδα της στο WWA ανακάλυψε ότι ανθρώπινοι παράγοντες έφεραν την πρώτη ημέρα με θερμοκρασία 40 βαθμών Κελσίου στο Ηνωμένο Βασίλειο τον περασμένο Ιούλιο «τουλάχιστον δέκα φορές πιο πιθανή», τη σοβαρή ξηρασία στο Κέρας της Αφρικής και τον ασυνήθιστο καύσωνα της Μεσογείου του Απριλίου φέτος «τουλάχιστον 100 φορές πιο πιθανά», και την άνοδο της θερμοκρασίας σε όλη τη Σιβηρία «τουλάχιστον 600 φορές πιο πιθανή» λέει η Οτο στους Times.

Πιστεύει ότι τα δακτυλικά αποτυπώματα της κλιματικής αλλαγής είναι πιο εύκολο να βρεθούν στις τιμές των τροφίμων παρά στη μετανάστευση. Είναι «μια ευθεία γραμμή» να αποδείξουμε πώς ο καύσωνας στο Πακιστάν και την Ινδία πέρυσι κατέστρεψε τις καλλιέργειες, οδήγησε σε απαγόρευση εξαγωγών και ανέβασε τις τιμές των τροφίμων στα καρότσια των αγορών μας, αποκαλύπτει.

Η μετανάστευση είναι διαφορετικό φαινόμενο. «Για να εγκαταλείψουν οι άνθρωποι τη χώρα τους χρειάζονται οικονομικά μέσα» εξηγεί στην Μπάνερμαν. Ενώ η κλιματική αλλαγή μπορεί να οδηγήσει σε εσωτερικούς εκτοπισμούς, «πιο ακραία καιρικά φαινόμενα σημαίνουν ότι οι άνθρωποι έχουν λιγότερα χρήματα και είναι λιγότερο ικανοί να μεταναστεύσουν. Οπότε παγιδεύει τους ανθρώπους, περισσότερο από όσο τροφοδοτεί πραγματικά τη μετανάστευση εκτός συνόρων».

Η Συμφωνία του Παρισιού, το 2015, ήταν το πρώτο νομικά δεσμευτικό παγκόσμιο σύμφωνο για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, με κλειδί τη διατήρηση αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας σε επίπεδα κάτω των 1,5 βαθμών Κελσίου. Η Οτο λέει στους Times ότι αυτή η εμμονή με τους 1,5 βαθμούς είναι αποπροσανατολιστική.

«Νομίζω ότι ακόμα και αύξηση 1,2 βαθμών Κελσίου είναι ήδη επικίνδυνη για πολλούς και θανατηφόρα για κάποιους. Για να φτάσουμε τους 1,5 βαθμούς ή τους 2 βαθμούς, ή σε οποιονδήποτε άλλο στόχο, πρέπει να φτάσουμε σε εκπομπές μηδέν, επομένως σε αυτό πρέπει να επικεντρωθούμε, μειώνοντάς τες όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Οι τρέχουσες πολιτικές μάς φέρνουν περίπου στους 3 βαθμούς. Αλλά αν προσπαθήσουμε για 1,5 C και επιτύχουμε 1,6 C ή 1,7 C θα είναι ακόμα πολύ καλύτερο από το να μείνουμε σε μια ρητορική ότι είναι πολύ αργά και να συνεχίσουμε να μην κάνουμε τίποτα».

Η λύση είναι η άμεση παύση της καύσης ορυκτών καυσίμων, λέει στην Μπάνερμαν. Χρειαζόμαστε μια τεράστια επένδυση στη μόνωση των σπιτιών, γιατί αυτό σημαίνει ότι η ζήτηση για ενέργεια θα μειωθεί και έτσι δεν θα πεθαίνουν τόσοι πολλοί άνθρωποι από τον καύσωνα, εξηγεί.

«Και απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές της κυκλοφορίας, γιατί ξέρουμε ακριβώς πώς να το κάνουμε» συμπληρώνει. «Γνωρίζουμε πώς να κατασκευάζουμε τρένα που να κινούνται με ηλεκτρισμό, και όχι με ντίζελ. Ας ξεκινήσουμε από αυτά για να βελτιώσουμε την υγεία και την ποιότητα ζωής πολλών ανθρώπων και ταυτόχρονα να μειώσουμε τις εκπομπές καυσαερίου».

Υπάρχει ένας λόγος για να είμαστε χαρούμενοι, καταλήγει: «Δεν είναι ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι’ αυτό. Εχουμε όλη τη γνώση και όλη την τεχνολογία που χρειαζόμαστε» λέει με ένα πλατύ χαμόγελο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News