Τριάντα χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, οι πολίτες των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης φοβούνται για το μέλλον της δημοκρατίας, αμφισβητούν τις κυβερνήσεις τους και τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα και δεν εμπιστεύονται τα ΜΜΕ.

Αυτό κατέδειξε μία μεγάλη έρευνα που έγινε σε δείγμα 12.500 ανθρώπων στη Βουλγαρία, Τσεχία, Γερμανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία.

Η δημοσκόπηση έγινε από την βρετανική εταιρεία μάρκετινγκ YouGov για λογαριασμό του Ιδρύματος Open Society του Τζορτζ Σόρος.

Οι συγγραφείς της έκθεσης με τα αποτελέσματα τονίζουν ότι ο βαθμός της έλλειψης εμπιστοσύνης των πολιτών στα δημοκρατικά συστήματα και τα μίντια είναι ανησυχητικός. Ομως, την ίδια στιγμή, σε αντίθεση με το παρελθόν, πολλοί πολίτες πιστεύουν ότι μπορούν να επηρεάσουν την πολιτική κατάσταση και να βελτιώσουν την κοινωνία, ενώ οι νεότεροι -ειδικά οι γυναίκες- συμμετέχουν ολοένα και περισσότερο στα κοινά και είναι αισιόδοξοι ότι θα συμβάλλουν σε θετικές αλλαγές στην κοινωνία τους.

Σε έξι από τις επτά χώρες, ανάμεσά τους και στη Γερμανία, το 51-61% των ερωτηθέντων αισθάνονται πως η δημοκρατία απειλείται.

Τα τρία τέταρτα των πολιτών στη Βουλγαρία, πάνω από το 50% σε Ουγγαρία και Ρουμανία, το ένα τρίτο στην Πολωνία και το ένα πέμπτο της Γερμανίας πιστεύουν ακόμα πως οι εθνικές εκλογές στη χώρα τους δεν ήταν ούτε ελεύθερες ούτε χωρίς νοθεία.

Εντυπωσιακό ήταν επίσης το ποσοστό των ατόμων άνω των 40 ετών, που πιστεύει ότι ο κόσμος είναι πιο ασφαλής τώρα από ό,τι το 1989, όταν έπεσε το Τείχος: λιγότερο από το 25% και στις επτά χώρες της έρευνας.

Η εμπιστοσύνη στην αξιοπιστία της πληροφορίας που προέρχεται από τα κύρια ΜΜΕ και τις κυβερνήσεις είναι χαμηλή. Στις περισσότερες χώρες, η μεγάλη πλειοψηφία απάντησε ότι η ενημέρωση από τα μίντια δεν είναι δίκαιη, αμερόληπτη και ειλικρινής ούτε ότι οι κυβερνήσεις παρέχουν ακριβείς και αμερόληπτες πληροφορίες.

Η πλειοψηφία σχεδόν σε όλες τις χώρες, πιστεύει ότι η Δικαιοσύνη και το δικαίωμα στη διαμαρτυρία βρίσκονται στο στόχαστρο των κυβερνήσεων. Οι περισσότεροι Ούγγροι, Βούλγαροι, Ρουμάνοι, Σλοβάκοι και Πολωνοί πιστεύουν ότι θα αντιμετωπίσουν δυσάρεστες συνέπειες αν επικρίνουν την κυβέρνησή τους.

Η πλειοψηφία σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία και αρκετά μεγάλα ποσοστά σε Σλοβακία, Πολωνία, Γερμανία και Τσεχία επίσης πιστεύουν ότι είναι δύσκολο πλέον για τους ανθρώπους να ζήσουν τη ζωή που θέλουν, ανεξάρτητα από το παρελθόν τους, την εθνικότητά τους ή τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό.

Υπάρχουν όμως, και καλά νέα από την έρευνα, όπως αναφέρει η Guardian. Ταυτόχρονα με την εμφανή κρίση εμπιστοσύνης και τις φιλελεύθερες αξίες που νίκησαν τον κομμουνισμό να απειλούνται από τον ανερχόμενο λαϊκισμό και την άνοδο της δυσπιστίας έναντι των θεσμών, οι συγγραφείς της έκθεσης διαπίστωσαν ότι υπάρχει «διάχυτο ένα έντονο πνεύμα διαφωνίας και ετοιμότητας να προκαλέσουν και να αμφισβητήσουν όσους βρίσκονται στην εξουσία».

«Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι όπου το κατεστημένο έχει απογοητεύσει τον κόσμο, η κοινωνία των πολιτών εκλαμβάνεται ως ένα αντίβαρο άξιο εμπιστοσύνης», γράφουν στην έκθεσή τους, δίνοντας παραδείγματα όπως οι πρόσφατες μαζικές διαδηλώσεις κατά της διαφθοράς στη Σλοβακία, την Τσεχία και τη Ρουμανία, τεράστιες διαδηλώσεις στην Πολωνία κατά της ακροδεξιάς λαϊκιστικής κυβέρνησης του Κόμματος του Νόμου και της Δικαιοσύνης, καθώς και την απρόσμενη ήττα του επίσης λαϊκιστικού κυβερνώντος ουγγρικού κόμματος Fidesz στις τοπικές εκλογές στη Βουδαπέστη.

Παρά τις αδιάκοπες επιθέσεις ολοκληρωτικών κυβερνήσεων εναντίον οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σε πολλές ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους και το ίδρυμα του Τζορτζ Σόρος, οι πλειοψηφίες και στις επτά χώρες εγκρίνουν το δικαίωμα δημόσιων οργανισμών, όπως φιλανθρωπικά ιδρύματα και πανεπιστήμια, να επικρίνουν τις αρχές. Μόνο το 17% των ερωτηθέντων και στις επτά χώρες είναι αντίθετοι με τις ΜΚΟ.

Ενα από τα ενθαρρυντικά συμπεράσματα της έρευνας είναι η μεγάλη συμμετοχή στα κοινά, ειδικά στους νεότερους ψηφοφόρους, 18-22 ετών (γνωστοί και ως Γενιά Ζ) και στις ηλικίες 23-37 (οι λεγόμενοι millenial ή Γενιά Υ), καθώς επίσης και η αισιοδοξία τους ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα προς το καλύτερο.

Η Γενιά Ζ ειδικά είναι πολύ ιδιαίτερη, τόνισαν οι συγγραφείς της έκθεσης. «Εχουν μεγαλώσει στην εποχή μετά την ύφεση και έχουν μία εκπληκτική ικανότητα να κινητοποιούνται αποτελεσματικά και να “βγάζουν άκρη” στον δαίδαλο της πληροφορίας που υπάρχει άφθονη γύρω τους. Εχουν αυτοπεποίθηση, αισθάνονται ότι μπορούν να επιφέρουν αλλαγές σε μεγάλη κλίμακα και διαθέτουν πολύ ανεπτυγμένη την αίσθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης».

Ειδικά οι νέες γυναίκες, ηγούνται των θετικών αλλαγών, είναι πολύ πιο ανεκτικές, συμπονετικές, ανοιχτές στη διαφορετικότητα και αισιόδοξες ότι θα υπάρξει πρόοδος από ό,τι οι νεαροί άντρες.

Για παράδειγμα, περισσότερες από τις μισές γυναίκες ηλικίας 18-22, είπαν ότι η ΛΟΑΤ κοινότητα χρειάζεται μεγαλύτερη προστασία, ενώ στους συνομήλικούς τους άντρες, το ποσοστό είναι μόλις 31%.

Ταυτόχρονα, πολύ μεγαλύτερα ποσοστά νεαρών γυναικών από ό,τι αντρών, πιστεύουν ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες χρήζουν μεγαλύτερης προστασίας.

Οι γυναίκες της Γενιάς Ζ, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τους άντρες, πιστεύουν ότι έχουν περισσότερες ευκαιρίες από ό,τι οι άνθρωποι το 1990, ότι υπάρχουν πολύ περισσότερες θέσεις στην πολιτική για ανθρώπους σαν κι αυτές, σε σύγκριση με πριν από 30 χρόνια, και ότι είχαν την ικανότητα να επιφέρουν αλλαγές μεγάλης κλίμακας.

Τέλος, σε όλες τις χώρες, οι πολίτες είπαν ότι θέλουν οι κυβερνήσεις τους να λάβουν περισσότερα μέτρα στήριξης για τις γυναίκες, τους νέους, τους ηλικιωμένους, τους ανθρώπους με αναπηρία και τα χαμηλά εισοδήματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News