Φόρουμ Δελφών: σημειωματάριο 2ης ημέρας
Παρακολουθώντας τον Γερούν Ντάϊσελμπλουμ σε ένα από τα χθεσινά πάνελ, σκέφτηκα πως και μόνο η παρουσία του εκεί είναι μια μικρή δικαίωση για τον άνθρωπο που στη τελευταία επίσκεψή του στην Ελλάδα, πριν από τέσσερα χρόνια, δεν γεύτηκε την πατροπαράδοτη ελληνική φιλοξενία, μόνο το κακό της πρόσωπο αντίκρισε.
Σκέφτηκα επίσης πως ο Βαρουφάκης, ο τότε οικοδεσπότης, πολύ θα ήθελε να είχε θέση τώρα σε τούτο το Φόρουμ. Η μεγαλοπρέπεια του τοπίου θα ήταν ένα εντυπωσιακό backdrop για να απλώσει τις ιδέες για τον κόσμο και τον εαυτό του. Η αλήθεια όμως είναι πως ενώ είναι ακόμα περιζήτητος ομιλητής και σχολιαστής στο εξωτερικό, κυρίως στη Βρετανία που μοιάζει να τον λατρεύει παράφορα, εδώ στον τόπο του δεν έχει την ίδια πέραση.
Ο πρώην πρόεδρος του Eurogroup συστήθηκε στο πάνελ ως «εκ των περιστάσεων, φίλος της Ελλάδας», και όχι ως «εξ ανάγκης φίλος της», όπως τον σύστησε ο συντονιστής, δημοσιογράφος Αντώνης Παπαγιαννίδης. Και μίλησε για τις τράπεζες στην Ευρώπη σήμερα, που εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Δυστυχώς, πρόσθεσε, η σύνδεση μεταξύ πολιτικών, τραπεζών και εποπτικών αρχών είναι ακόμα πολύ στενή. Ο ίδιος πιστεύει πως δεν είναι υγιές αυτό. Οτι υπάρχει ακόμα πολύς προστατευτισμός. Οτι χρειαζόμαστε λιγότερες τράπεζες και περισσότερες αγορές κεφαλαίου.
Θυμίζει δε ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης είδαμε ότι εάν αυτή είναι στην πραγματική οικονομία, κατά 80% κτυπά τις τράπεζες, αυτές αποσταθεροποιούνται, και πρέπει να τις σώσουν εν συνεχεία οι πολιτικοί, που με τη σειρά τους θα ηττηθούν σε εκλογές. Εάν πάλι είναι κρίση στον χρηματοπιστωτικό τομέα, τότε κτυπά βαριά την οικονομία, τσακίζει τους προϋπολογισμούς, αυτό οδηγεί σε αυστηρά μέτρα λιτότητας, το χουμε δει το έργο, ακόμα το βλέπουμε.
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σημειώσαμε τις απόψεις του πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζέφρι Πάϊατ, απόψεις βαρόμετρο για την πολιτική της Ουάσιγκτον στην περιοχή, αλλά και για την στάση της απέναντι στη χώρα μας και της κυβέρνησής της. Αίσθηση έκανε ότι η πρώτη θετική του αναφορά για αυτήν ήταν για τον νέο Υπουργό Εθνικής Άμυνας, διάδοχο του επίσης συμπαθούς για τις ΗΠΑ Πάνου Καμένου. Στην Ουάσιγκτον, είπε ο πρεσβευτής, ο κ. Ευάγγελος Αποστολάκης χαίρει μεγάλης εκτίμησης, «κυρίως για τις προσπάθειές του να ανοίξει νέους διαύλους επικοινωνίας με τον τούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ.
Στους Δελφούς έφτασαν τα καλά νέα από τις γεωτρήσεις της αμερικανικής Exxon Mobil στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, όπου το κοίτασμα που ερευνήθηκε αποδείχθηκε μαμούθ, με εκτιμούμενη αξία $30-$40 δις. Κάτι που θα αλλάξει πολλά στην νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ήδη, οι Αμερικανοί άφησαν να εννοηθεί ότι θα παραμείνουν στην ΑΟΖ για τουλάχιστον 20 χρόνια ακόμα. Η αντίδραση της Τουρκίας δεν εκπλήττει τον Πάϊατ. «Το θέμα αυτό (του που και πως θα χωρέσει στο κάδρο η Άγκυρα), θα μας απασχολεί για χρόνια, ίσως και δεκαετίες, σίγουρα όχι για λίγες εβδομάδες», είπε.
Και για τη Συμφωνία των Πρεσπών γελούσαν ως και τα αυτιά του. «Προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες, παρά προβλήματα για την Ελλάδα» τόνισε, ωσάν πράγματι αυτός να γνωρίζει καλύτερα…
Αναφέρθηκε τέλος και στην «επιζήμια παρουσία» (malign presence) της Ρωσίας στην Ελλάδα και στην γενικότερη περιοχή. Κάτι στο οποίο, είπε, αφιερώνει πολύ χρόνο προσπαθώντας να καταλάβει και να εκτιμήσει τις συνέπειες και διαστάσεις της. Κάτι που προσπαθούμε και εμείς…
Στην Αίθουσα «Aρτεμις», με ενθουσίασε η συζήτηση του Αλέξη Παπαχελά με τον αμερικανό συγγραφέα Ρόμπερτ Κάπλαν, έναν άνθρωπο που έχει τόσες γνώσεις για την εξωτερική πολιτική που, ακόμα και με τον τρόπο που αναφέρεται σε πολύπλοκα ζητήματα, νομίζεις πως είναι για αυτόν παιχνιδάκι και τα παίζει στα ακροδάχτυλά του. Απόλαυσα καίριες ερωτήσεις της μιας γραμμής από τον διευθυντή της «Καθημερινής», και απόλαυσα απαντήσεις που δεν ξεπερνούσαν το 1 λεπτό και ήταν όλες to the point από τον ξένο καλεσμένο του.
Δεν έπεφτε καρφίτσα στην αίθουσα. Επαιξε ρόλο και ότι θα ακολουθούσε αμέσως μετά η by the fireplace, δηλαδή η «κοντά στο τζάκι» συνομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον δημοσιογράφο των Φαϊνάνσιαλ Τάϊμς, Πίτερ Σπίγκελ.
(Τζάκι δεν υπήρχε βεβαία, ζεστή ατμόσφαιρα ναι, αλλά και λίγο αποπνικτική λόγω του ότι ή αίθουσα ήταν διαμορφωμένη σε τέντα, και όποιος έκανε πρόσκοπος θυμάται το αίσθημα δυσφορίας…)
Ο Παπαχελάς ζήτησε από τον Κάπλαν να του περιγράψει τα θερμά μέρη του κόσμου σήμερα, και τα χαρακτηριστικά τους. Το νέο μέτωπο πολέμου, απάντησε εκείνος, είναι μόλις ένα κλικ απόσταση από όλους μας. Μιλούμε για την ψηφιακή μας εποχή και τα ψηφιακά της όπλα.
Ερώτηση ευθεία: Γιατί έχουμε τόση ένδεια πραγματικών ηγετών;
Διότι η ψηφιακή εποχή έχει απομακρύνει τον κόσμο από την ανάγνωση κειμένων όπως την ξέραμε μέχρι τώρα. Δεν γράφονται πια εκτενείς εκθέσεις (reports) για κάποιο θέμα. Αρκούμαστε σε μια-δυο προτάσεις, κακογραμμένες συνήθως, και με πολλά λάθη.
Ολο αυτό το πράγμα, λέει ο Κάπλαν, του οποίου ο Τραμπ είναι γέννημα-τέρας του, έχει δημιουργήσει ένα εκλογικό σώμα το οποίο γενικά είναι παραπληροφορημένο.
Ακούσαμε πολλά για την Κίνα στη συζήτηση αυτή, αλλά το μεγάλο ερώτημα κατά τον Κάπλαν είναι η Τουρκία, «η οποία είναι αυτή τη στιγμή πιο ασταθής απ’ ότι ήταν ποτέ» Το μεγάλο πρόβλημά της είναι οι Κούρδοι, που δεν είναι περιορισμένοι, όπως νομίζουν πολλοί, μόνο στη Συρία, αλλά είναι παντού, σε κάθε γειτονιά της Τουρκίας. Ο Ερντογάν είναι θαυμαστής του Πούτιν, παίρνει το φυσικό του αέριο από τη Ρωσία, τώρα ορέγεται και τα κοιτάσματα της Κύπρου, χρειάζεται παρακολούθηση ο τύπος. Το μεγάλο λάθος του, νομίζω πως είναι ότι παρα-επεκτάθηκε στην Μέση Ανατολή, και πια δεν μπορεί να το διαχειριστεί.
Και η τελευταία ερώτηση: Για μας, τι βλέπετε; Τι λέτε;
Εχετε την πλέον υπέροχη γεωγραφία. Και διαθέτετε ως ανθρώπινο δυναμικό σπουδαίο ταλέντο. Το μόνο που τα χαλάει αυτά είναι οι κυβερνήσεις σας. (Χειροκροτήματα). Ανέκαθεν ήταν απογοητευτική η διακυβέρνηση της χώρας, ακόμα και όταν στο τιμόνι της ήταν κάποιοι ικανοί πρωθυπουργοί. Πραγματικές μεταρρυθμίσεις χρειάζεται ο τόπος, και θα δείτε τότε ότι δεν θα υπάρχουν όρια στο τι θα μπορέσει να επιτύχει η Ελλάδα.
Στο μεταξύ, είχε μπει στην αίθουσα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, και το άκουσε αυτό το τελευταίο. Δεν είδα αν χειροκροτούσε και αυτός. Κοιτώντας δίπλα μου όμως και γύρω, είδα κεφάλια να ανεβοκατεβαίνουν συμφωνώντας, και χέρια να ενώνονται επικροτώντας.
Αντίδραση από κουβέντες που λέμε καθημερινά στον εαυτό μας, αλλά άμα τις ακούς σε μια κατάμεστη αίθουσα, μέσα σε τοπίο δελφικό, από το στόμα ενός έγκυρου ξένου αναλυτή, σαν να αποκτούν θαρρείς άλλη, πιο επίπονη διάσταση.
Τι χειροκροτούμε, αλήθεια; Οτι μας λέει ο Κάπλαν αυτό που ξέρουμε; Ή, ότι αυτό που ξέρουμε μας το πιστοποιεί και αυτός, σαν οίκος αξιολόγησης των εθνικών μας αγωνιών;
Επειτα, κοντά στο ανύπαρκτο τζάκι, στήθηκε το επόμενο σκηνικό, με αντίστροφους ρόλους. Ένας ξένος δημοσιογράφος, ο Πίτερ Σπίγκελ, θέτει ερωτήματα προς έναν δικό μας πολιτικό, τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Σκέφτεται ο Σπίγκελ εάν θα πρέπει να τον προσφωνήσει ως τον «επόμενο πρωθυπουργό της Ελλάδος», αλλά προτιμά την δημοσιογραφικά ακριβέστερη προσφώνηση «ο άνθρωπος που έχει πολλές πιθανότητες να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός».
Βλέπω έναν Κυριάκο ήρεμο και άνετο, και ακούω έναν Μητσοτάκη να μιλάει άπταιστα αγγλικά (περισσότερο με αμερικάνικη αξάν, δηλαδή), και να δίνει απαντήσεις περιεκτικές. Δύο σκέψεις με επισκέπτονται σχεδόν ταυτόχρονα: Γιατί δεν μιλάει έτσι και τα ελληνικά, η πρώτη; Και, πόσο σημαντικό είναι ο όποιος πρωθυπουργός της χώρας να κατέχει καλά μια ξένη γλώσσα και να μπορεί να γίνεται κατανοητός στον συνομιλητή του, η δεύτερη.
Βγήκε επίσης στη συζήτηση, και ο οικονομολόγος εαυτός του. Θυμήθηκα άξαφνα τον Ανδρέα Παπανδρέου. Με άλλη αφορμή, το ίδιο του είπε και ο Σπίγκελ. «Αν και δεν μου αρέσει ο συνειρμός, θα σας απαντήσω», απάντησε!
Οι δύσκολες ερωτήσεις που δέχτηκε ήταν:
1. Λες ότι θα πάς στους εταίρους ως Πρωθυπουργός να επαναδιαπραγματευθείς τα πλεονάσματα. Είσαι σίγουρος ότι το θέλουν; Σχεδόν όλες οι ως τώρα ελληνικές κυβερνήσεις πήγαν στις Βρυξέλλες για κάποια επαναδιαπραγμάτευση και έφυγαν άπραγοι. Γιατί να σε εξαιρέσουν εσένα;
(«Εγώ δεν ζητώ επαναδιαπραγμάτευση. Θα πάω και θα τους πω δώστε μου 12 μήνες να σας δείξω ποιος είμαι, να με κρίνετε επί των πράξεών μου, ότι αυτό που λέω το εννοώ, και εάν σας πείσω, ελάτε μετά να συζητήσουμε. Πρώτα θα παραδώσω αποτελέσματα, και μετά θα ζητήσω διαπραγμάτευση με καλύτερους όρους»).
2. Στο Ευρωπαϊκό λαϊκό Κόμμα στο οποίο υπάγεσαι, είναι και ο Ορμπάν της Ουγγαρίας. Τι λες για το «άλφα, βήτα, γάμμα, δέλτα» που είπε πρόσφατα;
(«Δεν μου αρέσει. Θα γράψω στο Κόμμα και θα ζητήσω την απομάκρυνσή του για ένα διάστημα ώσπου να καταλάβει και αυτός τι πρεσβεύει η ενωμένη Ευρώπη. Όμως, θα ήθελα την ίδια ευαισθησία στην άμεση καταδίκη που καλώς δείχνουν κάποιοι για τις εκτροπές και τον λαϊκισμό του Ορμπάν, να δείξουν και για παρόμοιες συμπεριφορές του Τσίπρα ακόμα και στη Δικαιοσύνη…»).
3. Τι σε ενόχλησε στην Συμφωνία των Πρεσπών και τάχθηκες εναντίον της;
(Εδώ, ο Μητσοτάκης έδωσε τις απαντήσεις που ξέρουμε. Πρώτα-πρώτα για την διαδικασία που ακολουθήθηκε, «μια ωραία πρωί από το πουθενά», έπειτα για αυτά που έδωσε ο Τσίπρας (γλώσσα και εθνότητα), και επίσης για το γεγονός ότι «ο κόσμος αισθάνεται ότι ο Πρωθυπουργός του συμπεριφέρθηκε ασεβώς». Και τέλος ότι «εγώ θα σεβαστώ την Συμφωνία, παρότι δεν μου αρέσει. Δεν θα σύρω τη χώρα μου σε περιπέτειες. Η Ελλάς σέβεται τις συμφωνίες που υπογράφει»).
4. Πότε θα γίνουν εκλογές, και με πόση διαφορά θα τις κερδίσεις;
(«Στις 26 Μαΐου έχουμε σίγουρα τις ευρωεκλογές. Για τις άλλες, όσο πιο γρήγορα, τόσο πιο καλά. Την ημέρα που θα προκηρυχθούν, ο κόσμος θα ανακουφιστεί. Ο Τσίπρας έχει την επιλογή να φύγει έπειτα από δύο ταυτόχρονες εκλογικές αναμετρήσεις, ή μετά από μία. Δική του η απόφαση».)
Την ομιλία Τσίπρα δεν την παρακολούθησα. Είχε αναλάβει άλλος συνάδελφος. Ήταν στο τέλος μιας κουραστικής μέρας, και πήγα για ύπνο νωρίς…
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News
-
Με 200 μεταρρυθμίσεις και 200 έργα το 2025. Πολλά δεν είναι; Πώς θα τα μετράμε;
23 Δεκεμβρίου 2024, 10:54
