Ενόψει της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο (στις 20 Ιανουαρίου) η ΕΕ μελετά εντατικά ένα σχέδιο ύψους 500 δισ. ευρώ για τη δημιουργία κοινού Ευρωπαϊκού Ταμείου Αμυνας για αμυντικές δαπάνες και προμήθειες όπλων, με άντληση χρηματοδότησης και από τις αγορές ομολόγων.

Η κινητικότητα προέκυψε στο πλαίσιο της προσπάθειάς των κρατών μελών της Ενωσης να ενισχύσουν τις αμυντικές δαπάνες, με δεδομένο ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει απειλήσει νωρίτερα το 2024 τα κράτη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ που δεν πληρώνουν το 2% του ΑΕΠ τους για την Αμυνα ότι θα επιτρέψει στον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να κάνει «ό,τι διάβολο θέλει» χωρίς παρέμβαση των ΗΠΑ σε περίπτωση που εκδηλωθεί ρωσική επιθετικότητα.

«Υπάρχει αυξανόμενη συναίνεση ότι πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερα για την Αμυνα και ίσως είναι καιρός να δημιουργηθεί ένας κοινός ευρωπαϊκός μηχανισμός για τη χρηματοδότηση έργων κοινού ενδιαφέροντος» δήλωσε ο έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στους Financial Times. Ο κ. Μητσοτάκης έθεσε το θέμα της έκδοσης ευρωομολόγων για την Αμυνα νωρίτερα μέσα στο 2024 και πρόσθεσε στους FT ότι υπάρχει πλέον αλλαγή στάσης μεταξύ των ηγετών της ΕΕ.

«Η Γερμανία και η Γαλλία προφανώς θα επωφεληθούν από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές δαπάνες για την άμυνα», δήλωσε ακόμη ο κ. Μητσοτάκης, προσθέτοντας ότι η Ιταλία και η Ισπανία είναι επίσης «σημαντικοί παίκτες» του κλάδου που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτή την πρωτοβουλία.

Η απειλή από την πλευρά του Τραμπ να αποσύρει τις εγγυήσεις ασφαλείας που παρέχουν οι ΗΠΑ στους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ έχει ωθήσει σύμφωνα με τους FT τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να διερευνήσουν πιο ριζοσπαστικές λύσεις για τη χρηματοδότηση της Αμυνάς τους, όπως η κοινή έκδοση χρέους.

Υπενθυμίζεται ότι επιλογή είχε αποκλειστεί πολλές φορές στο παρελθόν από τους «σκληρούς» του ευρωπαϊκού Βορρά όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Δανία. Σήμερα ωστόσο, ανώτεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξετάζουν το πλάνο για τη δημιουργία ενός μηχανισμού χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής άμυνας, ο οποίος θα εκδίδει ομόλογα με εγγυήσεις από τις χώρες που θα συμμετέχουν σε αυτό και όχι από την ίδια την ΕΕ.

Πρόβλεψη και για τη Βρετανία 

Το συγκεκριμένο μοντέλο χρηματοδότησης που θα επιτρέπει τη συμμετοχή και κρατών εκτός ΕΕ, όπως η Βρετανία και η Νορβηγία, μοιάζει να κερδίζει έδαφος μεταξύ μιας ομάδας βασικών κρατών μελών της ΕΕ, σύμφωνα πηγές που επικαλούνται οι FT. Το ακριβές ύψος των κεφαλαίων του Ταμείου δεν έχει ακόμα συμφωνηθεί, ωστόσο όσοι συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις σημειώνουν ότι θα πρέπει να ξεπεράσει τα 500 δισ. ευρώ.

Ο πρώτος Επίτροπος της ΕΕ για την Αμυνα (πρώην πρωθυπουργός της Λιθουανίας), Αντριους Κουμπίλιους, που μόλις ανέλαβε καθήκοντα, εργάζεται ήδη για τη σύνταξη ενός κειμένου που θα μπορούσε να συγκεντρώσει της συναίνεση των κρατών μελών για το Ταμείο της Αμυνας.

Ο Κουμπίλιους επανέλαβε την Πέμπτη (5/12) την υποστήριξή του στην έκδοση κοινών ομολόγων για τον εξοπλισμό της ηπείρου, σημειώνοντας ότι η αποπληρωμή του χρέους θα έχει χαμηλό κόστος για τα κράτη μέλη εάν συγκεντρωθεί στο νέο Ταμείο μέρος των εθνικών αμυντικών προϋπολογισμών.

Οπως ανέφερε το Euronews, ο νέος Επίτροπος, στην πρώτη του εμφάνιση ενώπιον της υποεπιτροπής Ασφάλειας και Αμυνας (SEDE) μετά την ανάληψη των καθηκόντων του την Κυριακή, δήλωσε στις 5/12 ότι «προς το παρόν δεν είμαστε σοβαροί» σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση της Αμυνας της ΕΕ.

Κάνοντας μια γρήγορη επισκόπηση των χρηματοδοτικών αναγκών, ο Κουμπίλιους ανέφερε στους ευρωβουλευτές ότι θα χρειαστούν περίπου 500 δισεκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή μιας κοινής ασπίδας αεράμυνας και ακόμη 200 δισεκατομμύρια ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία για την αναβάθμιση των υποδομών, ώστε ο στρατιωτικός εξοπλισμός και τα στρατεύματα να μπορούν να κινητοποιηθούν εύκολα σε ολόκληρη την ΕΕ. Ωστόσο τα κονδύλια που προβλέπονται για την περίοδο 2021-2027 στον ισχύοντα, πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ, ανέρχονται συνολικά σε μόλις 10 δισ. ευρώ.

Πώς θα λειτουργεί το Ταμείο

Οπως αναφέρει το ρεπορτάζ των Finacial Times, η ΕΕ έχει διερευνήσει διάφορους τρόπους χρηματοδότησης των πρόσθετων έργων για την Αμυνα και το προαναφερθέν διακυβερνητικό ταμείο προκρίνεται αυτή τη στιγμή ως η πιο φιλόδοξη επιλογή. Τα σχέδια έχουν τεθεί υπόψη και της Βρετανίας, ωστόσο το Λονδίνο δεν έχει ακόμη δεσμευτεί για οποιαδήποτε συμμετοχή.

Ανώτερος Βρετανός αξιωματούχος, που γνωρίζει την πρωτοβουλία, χαιρέτισε ωστόσο, μιλώντας στους FT, την πρωτοβουλία ως «ενθαρρυντικό» σημάδι αποφασιστικότητας. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ETEp) θα κληθεί να διαδραματίσει τεχνικό ρόλο, συμβάλλοντας στη διαχείριση του οχήματος ειδικού σκοπού (SPV) και στη διαχείριση των ταμειακών λειτουργιών. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες προτάσεις για την έκδοση «ευρωομολόγων» για την άμυνα -κοινός δανεισμός στον οποίο αντιτάχθηκαν οι λεγόμενες «φειδωλές» χώρες της ΕΕ- η συμμετοχή στο ταμείο θα είναι εθελοντική.

Οι «φειδωλοί» και τα έργα στην Ελλάδα

Η Ολλανδία η Φινλανδία και η Δανία υποστηρίζουν σε γενικές γραμμές την ιδέα, δήλωσαν στους Finacial Times πηγές που γνωρίζουν τις συζητήσεις. Η στάση της Γερμανίας παραμένει ωστόσο αβέβαιη και θα εξαρτηθεί από τις ομοσπονδιακές εκλογές του Φεβρουαρίου.

«Βρισκόμαστε σε πολύ προχωρημένες συζητήσεις», δήλωσε στους FT ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ που συμμετέχει στις συνομιλίες. «Αλλά δεν είναι ακόμη σαφές πώς ακριβώς το βλέπει το Βερολίνο». Κατά τις πληροφορίες, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει πει στους ηγέτες των κρατών μελών ότι τα 500 δισ. ευρώ είναι το ελάχιστο πόσο που απαιτείται κατά την επόμενη δεκαετία για να καλυφθούν οι ανάγκες της ασφάλειας της ηπείρου.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, ο Επίτροπος Αμυνας της ΕΕ ανέφερε ότι τα χρήματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη κοινών αμυντικών έργων, όπως η κοινή αεράμυνα που έχουν προτείνει η Πολωνία και η Ελλάδα και η οποία από μόνη της θα κόστιζε 500 δισ. ευρώ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News