Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Mytilineos, Ευάγγελος Μυτιληναίος, μιλάει σε μία εφ’ όλης της ύλης συνέντευξή του στην «Καθημερινή» της Κυριακής, για την επόμενη μέρα της πανδημίας και το δυναμικό rebound που θα ακολουθήσει, αλλά και για το νέο παραγωγικό μοντέλο που έχει ανάγκη η χώρα, το οποίο -όπως σημειώνει- θα πρέπει να συνδυάζει καινοτομία, παραγωγή, υπηρεσίες και δεξιότητες.

Παράλληλα, ο κ. Μυτιλιναίος μεταφέρει τη μεγάλη εμπιστοσύνη του στο μέλλον των ελληνικών επιχειρήσεων, αλλά και την έμμεση αγωνία του για το «εθνικό διακύβευμα» της αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Επειτα από ένα ικανό διάστημα επαναπροσαρμογής, η οικονομία θα αναπτύξει πολύ μεγάλη δυναμική, όπως έγινε μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι η πρόβλεψη του επικεφαλής της εισηγμένης.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του στην «Καθημερινή» της Κυριακής και στη Χρύσα Λιάγγου:

Φαίνεται ότι ύστερα από ένα χρόνο με περιορισμούς, υπάρχει μια κοινωνική και οικονομική κόπωση; Σας προβληματίζουν οι συνέπειες, πολιτικές, κοινωνικές μιας τέτοιας κόπωσης;

Η πανδημία είναι ένα συνταρακτικό παγκόσμιο γεγονός και θα ήταν λάθος να μην το αντιλαμβανόμαστε ως τέτοιο, και σε ατομικό και σε εθνικό, αλλά εν τέλει και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Είναι θέμα χρόνου νομίζω η κοινωνία να πιέσει προς τον υποχρεωτικό εμβολιασμό: όχι τόσο για να μην μολυνθούμε, αλλά για να μην εξελίσσονται οι μολύνσεις σε βαριά νόσο με υπαρξιακό κίνδυνο. Με την ελπίδα – το βλέπουμε το παράδειγμα στο Ισραήλ – το τείχος ανοσίας να γίνει τόσο υψηλό (π.χ. 90-95%), που ο covid-19 να έχει γίνει μία «γρίπη». Για την οποία γρίπη εμβολιαζόμαστε ετησίως και δεν κινδυνεύουμε.

Η κοινωνική και οικονομική κόπωση είναι δεδομένη, αλλά η κόπωση αυτή, οι συνεχείς λιγότερο ή περισσότερο, επικίνδυνες μεταλλάξεις, καθώς και τα ανεπίτρεπτα λάθη που έχουν γίνει, σε Ευρωπαϊκό κυρίως επίπεδο, με τα εμβόλια, καθυστερούν σημαντικά την κανονικότητα που όλοι ονειρευόμαστε.

Πώς βλέπετε την οικονομική πραγματικότητα την επομένη της πανδημίας;

H επομένη της πανδημίας δεν θα συμβεί ξαφνικά σε μία ημέρα. Θα συμβεί σταδιακά και θα χρειαστεί ένα ικανό διάστημα επαναπροσαρμογής.

Όταν φτάσουμε εκεί, θα είναι όλα καλύτερα σε σχέση με την pre-covid εποχή: πιο συνειδητοποιημένοι άνθρωποι, λιγότερο εγωιστές, με χαρά για τη ζωή και τη δημιουργία και τις οικογενειακές και προσωπικές σχέσεις και με μία οικονομία που θα αναπτύξει πολύ μεγάλη δυναμική, όπως έγινε μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Να σταθούμε λίγο περισσότερο στα θέματα της οικονομίας; Στη διάρκεια της πανδημίας, η μεταποίηση και οι εξαγωγές συνέχισαν να δείχνουν δυναμισμό. Πώς το εξηγείτε και τι συμπεράσματα θα πρέπει να εξαχθούν για το μέλλον;

Οι ελληνικές επιχειρήσεις άντεξαν μία πολυετή δημοσιονομική και πιστωτική κρίση με εξουδετερωμένο το τραπεζικό σύστημα.

Λίγοι δεν τα κατάφεραν. Οι πολλοί όμως τα κατάφεραν και μέσα από αξιοθαύμαστες επιχειρηματικές δεξιότητες που «αναγκάστηκαν» να αναπτύξουν, έχουν τώρα «αντισώματα» και γι’ αυτή την κρίση.

Έχω μεγάλη εμπιστοσύνη στο μέλλον των ελληνικών επιχειρήσεων και τώρα πια και των τραπεζών.  Η ανθεκτικότητα της μεταποίησης και των εξαγωγών που αναφέρετε είναι μόνο ένα δείγμα του μεγάλου rebound που θα ακολουθήσει.

Πολλές προσδοκίες έχουν επενδυθεί στους πόρους από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Ωστόσο, το ό,τι οι πόροι αυτοί είναι διαθέσιμοι δεν σημαίνει ότι τους πήραμε κιόλας. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να μπορέσει η οικονομία να τους απορροφήσει εντός των προβλεπόμενων χρονοδιαγραμμάτων;

Είναι γεγονός ότι οι πόροι του Ταμείου ανέρχονται σε ένα πολύ σημαντικό ποσό για τη χώρα μας. Αν σε αυτό το ποσό συνυπολογίσουμε και τη μόχλευση, τότε δίχως υπερβολή μπορούμε να καταλήξουμε σε ένα νούμερο που μπορεί να πλησιάζει το σημερινό, (μειωμένο λόγω κρίσης), ΑΕΠ. Ωστόσο το ποσό αυτό πρέπει να απορροφηθεί μέσα σε πολύ στενά χρονικά πλαίσια. Η Ελληνική Κυβέρνηση έχει ήδη καταρτίσει τη λίστα των προτεινόμενων δράσεων, ενώ έχει πραγματοποιηθεί και η σχετική κοστολόγηση τους. Από εδώ και πέρα, αυτό που χρειάζεται είναι ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στις διαδικασίες δημοπράτησης, αδειοδότησης όπου απαιτείται, αλλά και ανάθεσης. Μην αναλωθούμε στη γραφειοκρατία και μην αρχίσουμε τη στείρα αντιπαράθεση και την αμφισβήτηση μπροστά σε ένα τέτοιο εθνικό διακύβευμα. Η δουλειά που πρέπει να γίνει είναι μεγάλη, είναι σημαντική και μόνο με συστράτευση όλων των δυνάμεων μπορεί να έλθει σε πέρας.

Από την περίοδο της δημοσιονομικής κρίσης επισημαίνεται από πολλές πλευρές η ανάγκη αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου. Το επισημαίνει διαρκώς ο ΣΕΒ, πριν από μερικές ημέρες το έθεσε εκ νέου ο διοικητής της ΤτΕ. Ποια είναι η γνώμη σας; Ποια θα μπορούσαν να είναι τα χαρακτηριστικά ενός πιο αποτελεσματικού παραγωγικού μοντέλου και τι πρέπει να γίνει προς αυτή την κατεύθυνση;

Θα συμφωνήσω απόλυτα. Ένα παραγωγικό μοντέλο που δεν «παράγει», δεν μπορεί να είναι αποδεκτό, ούτε ευέλικτο. Για χρόνια, οι παραγωγικές ηλικίες βασίζονταν στην εστίαση ή στο λιανεμπόριο και όχι στη πρωτογενή παραγωγή. Ταυτόχρονα, η εθνική στοχοπροσήλωση στο τουρισμό, παραγκώνιζε την πραγματική ελληνική βιομηχανία. Ήρθε η πανδημία και μας έδειξε ότι με αυτό το μοντέλο «ο βασιλιάς είναι γυμνός». Χρειάζονται κίνητρα και προοπτικές, για να στρέψουμε τους νέους σε δουλειές παραγωγής και το καινούργιο μοντέλο να συνδυάζει καινοτομία, παραγωγή, υπηρεσίες και δεξιότητες (επιμένω) που απαιτούνται στη σημερινή εποχή.

Αντιλαμβάνομαι ότι μια ανησυχία της αγοράς είναι η δυνατότητα του τραπεζικού συστήματος να χρηματοδοτήσει την πραγματική οικονομία, λόγω του όγκου των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αν και ο όμιλος έχει υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση και εναλλακτικές πηγές άντλησης ρευστότητας, συμμερίζεστε αυτή την ανησυχία; Τι νομίζετε ότι πρέπει να γίνει;

Όπως έδειξε η αναβάθμιση της Ελληνικής Οικονομίας από τον οίκο S & P (μείζον γεγονός και το θετικό outlook), αλλά και τα φρέσκα κεφάλαια της Τράπεζας Πειραιώς και οι συνεχείς αναβαθμίσεις των υπόλοιπων Τραπεζών από διεθνείς αναλυτές, δείχνουν ότι κάπως καλά πάει το πράγμα.

Υπάρχουν πολύ πιο ειδήμονες για τα τραπεζικά από εμένα. Τολμώ να πω όμως, ότι η πλήρης επαναφορά των Τραπεζών θα είναι ένας συνδυασμός στιβαρής ανόδου του ΑΕΠ τα προσεχή  χρόνια, εκσυγχρονισμού (και κοστολογικού) των ίδιων των τραπεζών και σταδιακής μείωσης των NPLs.

Από εκεί και πέρα, οι αγορές βρίσκονται σε ένα καλό σημείο και οι εταιρείες που έχουν σοβαρά επιχειρηματικά πλάνα θα έχουν πρόσβαση πάντα σε γραμμές χρηματοδότησης. Ως εταιρεία έχουμε καταφέρει να έχουμε διαφοροποιημένο πιστοληπτικό προφίλ και με πρόγραμμα που χρηματοδοτεί τα επενδυτικά μας πλάνα. Συνεπώς η προτροπή μου είναι οι επιχειρήσεις να δομούν επιχειρηματικά πλάνα, να τα εκτελούν στο ακέραιο και αυτό θα φέρει εμπιστοσύνη και καλές πιστοληπτικές γραμμές.

Η πρώην ΜΕΤΚΑ, τα προηγούμενα χρόνια εστίαζε κυρίως στη διεκδίκηση έργων στο εξωτερικό. Αντιλαμβάνομαι το τελευταίο διάστημα μια πιο ενεργή παρουσία στην εγχώρια αγορά. Ισχύει κι αν ναι, γιατί;

Η πρώην ΜΕΤΚΑ είναι ήδη ένα αναγνωρισμένο brand στο εξωτερικό και είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτό. Αφήσαμε την Ελλάδα πριν αρκετά χρόνια γιατί το εγχώριο σύστημα ήταν προβληματικό, όπως πολλά χρόνια μετά διαπίστωσε και η Επιτροπή Ανταγωνισμού.

Επιστρέφουμε πλέον, γιατί αφενός τα δεδομένα έχουν αλλάξει με τη σταδιακή εξυγίανση του κλάδου και αφετέρου διότι στο νέο μοντέλο μας την ιστορική ΜΕΤΚΑ διαδέχθηκαν δύο Γενικές Διευθύνσεις (Βιώσιμης Ανάπτυξης και Ανανεώσιμων Πηγών και Αποθήκευσης).

Στην πρώτη, εκτός από έργα ενεργειακής εξοικονόμησης, Υποσταθμών υψηλής τεχνολογίας, Waste to Energy, περιλαμβάνονται και οι υποδομές.

Στη δεύτερη, υπάγεται η δραστηριότητα κυρίως φωτοβολταϊκών και αποθήκευσης.

Στις σύγχρονες αυτές δραστηριότητες, αποκτήσαμε σοβαρή τεχνογνωσία σε 5 ηπείρους για μεγάλο χρονικό διάστημα, που θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις ιδιαίτερες προκλήσεις του ελληνικού περιβάλλοντος.

Πρόσφατα άλλαξε το θεσμικό πλαίσιο για τις συμβάσεις δημοσίων έργων. Πως το αξιολογείτε;

Η πρόσφατη τροποποίηση του ν. 4412/16 ολοκληρώθηκε σε κρίσιμη ιστορική συγκυρία και θεωρώ ότι, σε γενικές γραμμές, κινήθηκε στη σωστή κατεύθυνση.

Στη σημερινή συγκυρία, η απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για τα δημόσια έργα και τις υποδομές είναι ζωτική προϋπόθεση για την ταχεία ανάπτυξη της οικονομίας.  Γι΄ αυτό πρέπει να είναι εμπρόθεσμη και αποτελεσματική.  Ελπίζω ότι ο νέος νόμος θα συντελέσει ώστε να αποφευχθούν οι καθυστερήσεις στις διαγωνιστικές διαδικασίες, η άγονη γραφειοκρατία, καθώς και οι στρεψόδικες πρωτοβουλίες που, πολύ συχνά, στερούνται ουσιαστικού αντικειμένου διαφοράς.  Επίσης, πρέπει να διασφαλισθεί το υγιές ανταγωνιστικό περιβάλλον της κατασκευαστικής αγοράς και να λειτουργεί ο αποτελεσματικός και ανόθευτος ανταγωνισμός, προκειμένου να ικανοποιείται, πρωτίστως, το γενικό συμφέρον, με την παράδοση σε δημόσια χρήση των καλύτερων έργων και στην φθηνότερη τιμή.

Ενεργειακό κόστος. Η ελληνική βιομηχανία εξακολουθεί να πληρώνει πολλαπλάσιο κόστος ενέργειας από τους ανταγωνιστές της στην Ευρώπη. Ολες οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών έχουν αναγνωρίσει το πρόβλημα και το έχουν θέσει ψηλά στην ατζέντα τους και παρ όλα αυτά παραμένει άλυτο. Με την διπλή ιδιότητα της εταιρίας σας και ως μεγάλου παραγωγού και ως μεγάλου καταναλωτή, που εντοπίζεται το πρόβλημα ;

Το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας έχει δύο παραμέτρους, τη χρέωση του ρεύματος και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις. Για τις δεύτερες, η Ελλάδα έχει υλοποιήσει αρκετές από τις βέλτιστες πρακτικές των άλλων κρατών-μελών, σύμφωνα με τις προβλέψεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας αλλά απομένουν κάποιες κρίσιμες ακόμα, όπως οι Χρεώσεις Χρήσης Συστήματος. Γνωρίζουμε ότι ο νέος Υπουργός, ο ΑΔΜΗΕ και η ΡΑΕ έχουν αναλάβει πρωτοβουλία, ελπίζουμε να τη δούμε άμεσα να υλοποιείται. Το ίδιο ισχύει και για το νέο σχήμα αντιστάθμισης του έμμεσου κόστους εκπομπών, που η Ελλάδα πρέπει να κοινοποιήσει στη DG COMP.

Όσον αφορά στο «ανταγωνιστικό» σκέλος της ενέργειας, ιδίως για την ενεργοβόρο βιομηχανία, πράγματι η Ελλάδα βρίσκεται αδικαιολόγητα πολύ πάνω από το μέσον όρο των ευρωπαίων ανταγωνιστών της.

Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες επιτυγχάνεται η ισορροπία για τους παραγωγούς, (τους προμηθευτές) και τους βιομηχανικούς καταναλωτές που εν τέλει δεν είναι γνήσια «αντίπαλες ομάδες». Η Ελληνική βιομηχανία αγωνίζεται να παραμείνει ζωντανή και ανταγωνιστική διεθνώς, παρά την τιμή του ρεύματος και όχι χάρη σε αυτή. Η τιμή του ρεύματος οφείλει να γίνει σύμμαχος, όχι τροχοπέδη.

Πολύ συζήτηση έχει γίνει για το ελληνικό target model ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται μια ακόμη μεγάλη συζήτηση για το υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον στις ΑΠΕ και την αδυναμία της Πολιτείας να το διαχειριστεί  αλλά και τα προβλήματα επάρκειας του συστήματος λόγω έλλειψης ευέλικτων μονάδων παραγωγής.  Σας ανησυχεί η κατάσταση όπως διαμορφώνεται;  

Όσον αφορά στο target model, το νέο μοντέλο καλείται να αποκαλύψει τα σωστά σήματα τιμών που συνδέονται με την επάρκεια ή μη ευέλικτης διαθέσιμης ισχύος σε περιβάλλον αυξημένης διείσδυσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αυτό όμως που βλέπουμε μέχρι σήμερα είναι η τιμή στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας (ΕΧΕ) να είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη και η Ελλάδα να εξάγει ενέργεια (!) σε σημαντικό ποσοστό, αντίθετα με ό,τι συνέβαινε μέχρι την έναρξη του target model και χωρίς να δικαιολογείται ούτε από το παραγωγικό μείγμα της χώρας ούτε από την προσφορά διαθέσιμης ευέλικτης ισχύος που στην πραγματικότητα είναι σημαντικά ελλειμματική. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχουν επαρκή οικονομικά σήματα για επενδύσεις σε νέες ευέλικτες μονάδες. Προφανώς η τιμή στο ΕΧΕ θα μειωθεί ακόμη περισσότερο με την είσοδο στο μείγμα όλο και περισσότερων νέων ΑΠΕ. Για αυτόν το λόγο έχει προβλεφθεί ως απαραίτητο συστατικό του target model o Μηχανισμός Αμοιβής Ισχύος (CRM) με ειδική πρόβλεψη για νέες μονάδες ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια τροφοδοσίας της χώρας από το 2022.

Όσον αφορά στις ΑΠΕ, ο πληθωρισμός αιτήσεων στη ΡΑΕ είναι πλασματικός και θα μειωθεί σημαντικά το επόμενο διάστημα με τις προϋποθέσεις που μπαίνουν για την οικονομική επάρκεια, τις επικαλύψεις γης κλπ.

Όμως το crash-test για τις ΑΠΕ θα είναι η μεγάλη μείωση των τιμών της αγοράς, αφού οι εγγυημένες τιμές δεν θα υπάρχουν πια.

Εκεί θα έρθει η ώρα των PPA, δηλαδή των συμφωνιών παραγωγών ΑΠΕ και (βιομηχανικών κυρίως) καταναλωτών, σε χαμηλότερο επίπεδο τιμών και περιθωρίου κέρδους, αλλά με σίγουρη χρηματοδότηση. Αυτή, μέσο και μακροπρόθεσμα, θα είναι προφανώς και η λύση της επάρκειας και του ανταγωνιστικού κόστους για το βιομηχανικό ρεύμα της νέας εποχής.

Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται το επιχειρηματικό τοπίο στον τομέα της ενέργειας εν όψει της ενεργειακής μετάβασης και ποιος ο ρόλος της MYTILINEOS;  

Η ελληνική αγορά έχει χώρο για 2 ή 3 utilities (καθετοποιημένες εταιρείες ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου). Η μία προφανώς είναι η ΔΕΗ με την τελική μορφή που προβλέπεται να πάρει. Για τις άλλες θέσεις, ανταγωνίζονται οι ιδιώτες παραγωγοί, πάροχοι, ενεργειακές εταιρείες κ.α. Στη MYTILINEOS προσπαθούμε πολύ και θεωρώ ότι έχουμε κινηθεί έγκαιρα προς αυτή την κατεύθυνση.

Εκτός από ένα υψηλό μερίδιο αγοράς στο Φ.Α. (37% το 2020), και στην Η/Ε θα έχουμε σε λίγο πάνω από 2000 MW εγκατεστημένη ισχύ από φυσικό αέριο, πλησιάζουμε διψήφιο ποσοστό στην λιανική ρεύματος και 300.000 πελάτες, έχουμε περίπου 300MW ΑΠΕ σε λειτουργία ή προχωρημένη κατασκευή –κυρίως αιολικά- και ετοιμαζόμαστε να αξιοποιήσουμε ένα pipeline φωτοβολταϊκών  1.500MW Φ/Β σε προχωρημένο στάδιο ανάπτυξης. Έχουμε φιλόδοξους στόχους, όμως έχουμε αποδείξει ως εταιρεία, είμαστε για τα δύσκολα και μπορούμε να τους επιτύχουμε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News