Μια πρώτη απόπειρα να φωτίσει κάπως το τωρινό χάος της Συρίας έκανε ο Γκουίντο Ολίμπιο στην Corriere della Sera. Ορισμένες από τις πληροφορίες του για το συνονθύλευμα  των τζιχαντιστικών ομάδων που εξαπέλυσαν επίθεση κατά του συριακού κράτους καταλαμβάνοντας το Χαλέπι έχουν ενδιαφέρον, αφού ο Ιταλός υπαινίσσεται ότι παρασκηνιακώς μπορεί να εξυφάνθηκε ακόμη και «ανίερη» συνωμοσία (μεταξύ Ισραήλ, Τουρκίας και μοναρχιών του Κόλπου) υπέρ των τζιχαντιστών, με στόχο την απαλλαγή της Συρίας από την ιρανική επιρροή (υπενθυμίζεται ότι ο δεύτερος πυλώνας στήριξης του καθεστώτος Ασαντ είναι η Ρωσία).

Φυσικά, αν ισχύει αυτή η υπόθεση περί ισραηλινής ανάμειξης καθ’ οιονδήποτε τρόπο, έστω και σε μικρό βαθμό, είναι προφανές ότι η ακροδεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ ρισκάρει τη διόγκωση ενός σουνιτικού κινήματος φανατικών στη Μέση Ανατολή, το οποίο ευελπιστεί να ελέγξει η ίδια μετά την πτώση του Ασαντ, ώστε να μην αντιμετωπίσει καινούργιους κινδύνους το εβραϊκό κράτος στο άμεσο μέλλον – το ερώτημα, βέβαια, είναι αν και κατά πόσον μπορεί το Ισραήλ να ελέγξει σε βάθος χρόνου πρώην στελέχη της Αλ Κάιντα που θα καταλάβουν την όποια εξουσία στη συριακή γη (και, βέβαια, τι εξηγήσεις θα δώσει ο Νετανιάχου στους Αμερικανούς για το παιχνίδι του).

Γιατί ξεκίνησε τώρα η επίθεση;

Οι λεγόμενοι αντάρτες προετοιμάζονταν εδώ και μήνες, έγραψε ο Ολίμπιο, συγκεντρώνοντας οπλισμό και δεχόμενοι εκπαίδευση. Δεν ανέφερε ποιος τους εξόπλισε και ποιος τους εκπαίδευσε, αν και η υπόθεση «μυρίζει» Τουρκία κυρίως. Οι τζιχαντιστές αυτοί περίμεναν την πιο ευνοϊκή για αυτούς στιγμή ώστε να δράσουν, καθώς οι βασικοί σύμμαχοι της Συρίας, το Ιράν και η Ρωσία είναι απασχολημένοι σε άλλα μέτωπα, στον Λίβανο και στην Ουκρανία. Ετσι το Χαλέπι κατακτήθηκε από τζιχαντιστές αντάρτες και χιλιάδες άμαχοι έφυγαν από εκεί ή προσπαθούν να φύγουν.

Ποιοι είναι οι τζιχαντιστές αντάρτες;

Η κύρια δύναμη των τζιχαντιστών ανταρτών είναι η προερχόμενη από την Αλ Κάιντα οργάνωση Hayat Tahrir al Sham (HTS), η οποία έλαβε μέρος στον Συριακό Εμφύλιο με σκοπό την εγκαθίδρυση ισλαμικού (σουνιτικού) καθεστώτος. Στόχος της ήταν και παραμένει η πτώση του μπααθικού (αραβοσοσιαλιστικού) καθεστώτος της Δαμασκού, όπως η εκδίωξη των θυλάκων της φιλοϊρανικής Χεζμπολάχ από τη Συρία.

Επικεφαλής της HTS, έγραψε ο Ολίμπιο, είναι ένας βετεράνος, ο Αμπου Μουχάμαντ αλ Τζουλανί (Abu Muhammad al Juwlani). Την ένοπλη οργάνωση αυτήν τη στιγμή πλαισιώνουν και αμιγώς φιλοτουρκικές τζιχαντιστικές ομάδες, όπως και άλλοι τζιχαντιστές, Καυκάσιοι (Ουζμπέκοι) ή Κινέζοι (Ουιγούροι). Πηγές από τον Λίβανο, συνέχισε ο Ιταλός, ανέφεραν ότι αυτός ο Τζουλανί σκοτώθηκε κατά διάρκεια κάποιας ρωσικής αεροπορικής επιδρομής εναντίον των τζιχαντιστών.

Οι επιτυχίες των τζιχαντσιτών αποδίδονται από την Corriere στη χρήση drones καμικάζι και σε ειδικές αποστολές που ανέλαβαν δύο από τις ομάδες τους, η Asaib al Hamra και η Saraya al Harari. Ως επιπλέον λόγος αναφέρεται η επιχειρησιακή ανικανότητα των στρατιωτικών δυνάμεων του Ασαντ. Επίσης, η δεινή από κοινωνικής και οικονομικής απόψεως κατάσταση που επικρατεί στη Συρία. Ο Ολίμπιο είναι βέβαιος ότι ο Ασαντ και σε σύγκριση με το παρελθόν είναι πολύ αδύναμος, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Εγραψε, πάντως, ότι προς το παρόν (αν και τα πράγματα είναι ρευστά) ελέγχει περίπου το 60% των εδαφών της Συρίας.

Τι ρόλο έπαιξε και παίζει  η Τουρκία;

Η Τουρκία υποτίθεται ότι συνομιλούσε με τη Δαμασκό, ταυτόχρονα όμως επέτρεψε στις πολιτοφυλακές που ελέγχει να συμμετάσχουν στην αντιπαράθεση. Πρόκειται για κλασικό παράδειγμα της τακτικής Ερντογάν, σχολίασε ο Ιταλός, δηλαδή να παίζει σε πολλά ταμπλό. Οι φιλοδοξίες της Τουρκίες είναι γνωστές: θέλει να ασκήσει μεγάλη επιρροή σε ένα μέρος της χώρας και, παράλληλα, να εξολοθρεύσει τους Κούρδους αυτονομιστές. Οι Κούρδοι, πάντως, συγκρούστηκαν με τους τζιχαντιστές της HTS για τον έλεγχο του αεροδρομίου στο Χαλέπι.

Από πλευράς τους οι Κούρδοι κάνουν και αυτοί κινήσεις σε πολλά ταμπλό. Στηρίζουν τον Ασαντ, όμως συνεργάζονται και με τους Αμερικανούς στα βορειοανατολικά, αντιμετωπίζοντας το Ισλαμικό Κράτος. Οι ΗΠΑ διατηρούν πολλά φυλάκια στη Συρία, ενώ η Ρωσία έχει ναυστάθμους στατ συριακά λιμάνια (Λαττάκεια  και Ταρτούς).

Ο ρόλος της ισραηλινής κυβέρνησης

Με τον πόλεμο στον Λίβανο και με τις εκατοντάδες επιδρομές του ισραηλινού στρατού στη Συρία αποδυναμώθηκε η ανάπτυξη της Χεζμπολάχ, αποδεκατίστηκαν ιρανοί στρατιωτικοί σύμβουλοι και καταστράφηκαν στρατιωτικές υποδομές, ανέφερε ο Ολίμπιο και συμπλήρωσε: «Ωστόσο είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς ότι το Ισραήλ ελπίζει σε ολοκληρωτική επικράτηση της ισλαμιστικής εξέγερσης, αν και έχει αποφύγει την εμπλοκή και τις συγκρούσεις με τους τζιχαντιστές.

»Ορισμένοι υποθέτουν ότι στο παρασκήνιο υπάρχει ένα κομπρεμί μεταξύ εχθρών, δηλαδή μεταξύ του Ισραήλ, της Τουρκίας και κάποιων σουνιτικών μοναρχιών του Κόλπου, όπως είναι το Κατάρ που χρηματοδοτεί την HTS, ώστε να γεννηθεί νέα κρατική δομή στη Συρία, χωρίς εξαλρτηση από τους μουλάδες του Ιράν».

Τι μέλλει γενέσθαι

Απομένει να ξεκαθαρίσει το τοπίο και να φανεί πόσο μακριά θα φθάσουν οι τζιχαντιστές και, στη συνέχεια, πώς θα διαχειριστούν τους τομείς τους. Επιπλέον, υπάρχει το πρόβλημα της συνοχής στις τάξεις τους. Οσον αφορά την πλευρά Ασαντ, πρέπει να περιμένουμε να φανούν τα περιθώρια ελιγμών που έχει, καθώς τα νεότερα στοιχεία δείχνουν ότι οι στρατιώτες του υποχωρούν ολοένα σε νέες αμυντικές θέσεις. Ερωτηματικό είναι και η στάση της Ρωσίας, αφού πλέον δεν είναι 2015 και η άμεση επέμβαση υπέρ του Ασαντ καθίσταται δύσκολη με τα μέτωπα στην Ουκρανία να είναι ανοιχτά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News