Οι τίτλοι και μόνο των δημοσιευμάτων των βρετανικών εφημερίδων είναι ενδεικτικοί. «Τα Ελγίνεια Μάρμαρα “ένα βήμα από την Αθήνα”» ανέφεραν την Τετάρτη οι Times του Λονδίνου. «Τα Ελγίνεια Μάρμαρα θα μπορούσαν σύντομα να επιστραφούν στην Ελλάδα με μια συμφωνία ορόσημο» ανέφερε δημοσίευμα της βρετανικής Telegraph στο οποίο σημειώνεται επίσης ότι ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου Τζορτζ Οσμπορν φέρεται να έχει φτάσει στο τελικό σχέδιο μιας συμφωνίας με την Αθήνα ως μέρος μιας «πολιτιστικής ανταλλαγής».

Προηγήθηκε την Τρίτη ρεπορτάζ του Bloomberg που ανέφερε ότι το Βρετανικό Μουσείο και το Μουσείο της Ακρόπολης έχουν σχεδόν καταλήξει στις προϋποθέσεις με τις οποίες τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα μπορούσαν να επιστρέψουν στην Αθήνα. Και πάλι γινόταν λόγος για αποστολή ενός τμήματος των Γλυπτών στην Αθήνα στο πλαίσιο μίας «πολιτιστικής ανταλλαγής». Το βράδυ της Τρίτης, όπως και το πρωί της Τετάρτης η αντίδραση πηγών του υπουργείου Πολιτισμού ήταν αρνητική: «Δεν ισχύει».

Είχαν προηγηθεί στις αρχές Δεκεμβρίου ρεπορτάζ, και πάλι από το Λονδίνο, τα οποία ανέφεραν ότι διεξάγονταν μυστικές διαπραγματεύσεις με το Βρετανικό Μουσείο, ακόμη και ότι απέμενε ένα 10% στον δρόμο για μια συμφωνία, ή ακόμη ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα μπορούσαν «να επιστρέψουν στις αρχές του 2023». Και τότε, όπως και τώρα, η αντίδραση της Αθήνας ήταν «παγωμένη» και κάθετη.

Πιο αναλυτικά, οι Times του Λονδίνου ανέφεραν την Τετάρτη ότι ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου -και πρώην υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας- Τζορτζ Οσμπορν έχει καταρτίσει (σχέδιο) συμφωνίας. Σημειώνεται επίσης ότι η βρετανική νομοθεσία αποτρέπει την παραχώρηση αρχαιοτήτων από μουσεία, επομένως θα ήταν μια σύμβαση δανείου βάσει της οποίας τα Γλυπτά θα μπορούσαν να μεταφερθούν από το Λονδίνο στην Αθήνα «νωρίτερα, παρά αργότερα» όπως σημείωσε αρμόδια πηγή. Με βάση τη λεγόμενη «συμφωνία» (προφανώς πρόκειται για σχέδιο) στην οποία αναφέρθηκαν οι Times, «αντικείμενα θα αποστέλλονταν στην Αθήνα από το Λονδίνο με μακροπρόθεσμο δανεισμό με αντάλλαγμα άλλους αρχαίους ελληνικούς θησαυρούς που θα δανείζονταν από την Ελλάδα στο Βρετανικό Μουσείο».

«Η ανταλλαγή θα μπορούσε να ξεκινήσει με ένα μικρό συμβολικό δάνειο πριν προχωρήσει στις απεικονίσεις της μαρμάρινης ζωφόρου, στις σκαλιστές πλάκες και στα αγάλματα» ανέφερε η εφημερίδα. Πρόσθεσε ότι «ο Οσμπορν είχε πρόσφατα συνομιλίες με τον έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για να διαπραγματευτεί την επιστροφή των μαρμάρων (…) Ο πρώην υπουργός Οικονομικών συνάντησε επίσης δύο ανώτερους έλληνες Υπουργούς στο Λονδίνο μετά τον διορισμό του ως προέδρου (του Βρετανικού Μουσείου) το 2021 για να συζητήσουν τον επαναπατρισμό των μαρμάρων».

Η αναφορά αυτή της εφημερίδας παραπέμπει προφανώς στον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια και στον υπουργό Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη, όπως ανέφερε τον Δεκέμβριο η εφημερίδα «Τα Νέα». Οι επαφές δεν διαψεύστηκαν από ελληνικής πλευράς, ωστόσο δεν φαίνεται να προέκυψε πρόοδος στο κρίσιμο -και ανυπέβλητο εδώ και 40 χρόνια- θέμα της ιδιοκτησίας.

Από την πλευρά της, η βρετανική Telegraph σημείωσε ότι τα Γλυπτά «θα μπορούσαν σύντομα να επιστραφούν στην Ελλάδα καθώς το Βρετανικό Μουσείο πλησιάζει σε μια σημαντική συμφωνία». Στο ίδιο πνεύμα με τους Times σημειώνεται ότι η βρετανική νομοθεσία αποτρέπει τη νόμιμη παραχώρηση θησαυρών από το μουσείο, αλλά ο Τζορτζ Όσμπορν, ο πρόεδρός του, θεωρείται ότι έχει συντάξει μια συμφωνία που θα επαναπατρίσει τις αρχαιότητες ως μέρος μιας «πολιτιστικής ανταλλαγής». Το σχέδιο της «συμφωνίας», σύμφωνα πάντα με την Telegpraph,  «θα ήταν ουσιαστικά μια δανειακή συμφωνία βάσει της οποίας τα Ελγίνεια Μάρμαρα θα μπορούσαν να μεταφερθούν από το Λονδίνο στην Αθήνα». Ωστόσο η εφημερίδα αναφέρει πως «κατανοεί ότι αυτή η “χειρονομία” δεν θα τερματίσει τη μακροχρόνια διαμάχη για τα Μάρμαρα, καθώς η Ελλάδα σκοπεύει να συνεχίσει να αγωνίζεται για να αποκτήσει την πλήρη νόμιμη ιδιοκτησία των πολιτιστικών θησαυρών».

Καχυποψία στην Αθήνα 

Πρόκειται για επικοινωνιακό παιχνίδι του Οσμπορν, σε μια προσπάθεια να παρουσιάσει την πλευρά του Βρετανικού Μουσείου ως ανοιχτή και διαλλακτική και την Αθήνα ως αδιάλλακτη, ή όντως κάτι συμβαίνει που δεν αποκαλύπτεται από την κυβέρνηση; Σε αυτή τη φάση, μάλλον το πρώτο. Επαφές και συζητήσεις έχουν υπάρξει με τη βρετανική κυβέρνηση καθώς και σημαντικές συμφωνίες για άλλα αντικείμενα (πχ. με την Ιταλία) από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη (το χρονικό εδώ).

Ωστόσο ο Οσμπορν παρουσιάζει, με βάση τα δημοσιεύματα, ως σχεδόν έτοιμη μια συμφωνία «ανταλλαγής» ή και «δανεισμού» που προσκρούει στην αμετακίνητη θέση της Ελλάδας ότι δεν αναγνωρίζει ιδιοκτησία από την πλευρά του Βρετανικό Μουσείου στα Γλυπτά του Παρθενώνα. Αυτός είναι ίσως και ο λόγος ότι πέρα από τις διαψεύσεις των τελευταίων (σχεδόν όμοιων) δημοσιευμάτων, κυβερνητικοί κύκλοι εξέφραζαν την Τετάρτη και κάποια καχυποψία.

Η σημαία της Ελλάδας είναι ότι δεν αναγνωρίζει στο Βρετανικό Μουσείο δικαίωμα ιδιοκτησίας των Γλυπτών του Παρθενώνα. Αυτό είναι εδώ και 40 χρόνια το ανυπέρβλητο σημείο διαφωνίας ανάμεσα στις κυβερνήσεις της χώρας μας και αυτές της Βρετανίας, οι οποίες παγίως παραπέμπουν το ζήτημα στο Βρετανικό Μουσείο. Επίσης, για να επιστρέψουν τα Γλυπτά πρέπει να αλλάξει με ψήφο του βρετανικού Κοινοβουλίου ο νόμος που εμποδίζει την απομάκρυνση έργων από τη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου. Από την άλλη πλευρά, η ανακίνηση του θέματος τα τελευταία τρία χρόνια από την Ελλάδα και η πίεση της βρετανικής κοινής γνώμης ενδέχεται να φέρνει σε δύσκολη θέση το Βρετανικό Μουσείο που πιθανόν καταφεύγει σε επικοινωνιακούς χειρισμούς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News