Πώς μπορεί να σταθεί δυο ώρες σε Μουσείο ένας φανατικός του Netflix; Πόσο ενδιαφέρον μπορεί να δείξει για μουσειακά εκθέματα μια φοιτήτρια που έχει δικό της κανάλι στο YouTube; Γιατί να επιλέξει μια οικογένεια το Μουσείο ως κυριακάτικη βόλτα, αν ενδιαφέρονται τα παιδιά της να μάθουν για την κλιματική αλλαγή;

Με δέλεαρ σε ελληνικά μουσεία, projects όπως αυτό της Microsoft για την αρχαία Ολυμπία, στο οποίο μπορεί κανείς να περιδιαβεί τους ναούς του Δία και της Ήρας 2.000 χρόνια πριν, ίσως να μη μπορούσε να αρνηθεί. Αν η πρόκληση ήταν να «αγγίξει» τον μηχανισμό των Αντικυθήρων ή να καθίσει κατάχαμα, πλάι στους μαθητές του «Κρυφού Σχολειού» του Νικόλαου Γύζη, θα ’ταν σχεδόν κουτό να πει «όχι»…

Το διαδικτυακό διεθνές συνέδριο που διοργανώνει το Μουσείο Μπενάκη από την Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου έως και την Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου, υπό τον τίτλο  «(Επανα)Προσδιορίζοντας το μουσείο του αύριο», θα επιχειρήσει να δώσει απαντήσεις, να καταθέσει ιδέες, να αφυπνίσει το ενδιαφέρον για τα ιδρύματα με τους τόσους θησαυρούς.

Με αφορμή την παρουσίαση της σε εργαστήρι του συνεδρίου, η Αλεξάνδρα Μπούνια, καθηγήτρια Μουσειολογίας στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, εστιάζει -μιλώντας στο Protagon– σε πτυχές της ζέουσας μουσειακής πραγματικότητας της χώρας.

«Η διεθνής κοινότητα προβληματίζεται έντονα ως προς τους τρόπους προώθησης της πολιτιστικής κληρονομιάς», τονίζει η κυρία Μπούνια, η οποία συνυπογράφει (έτερη, η Δέσποινα Καταπότη) την επιμέλεια του βιβλίου «Αναδυόμενες Τεχνολογίες και Πολιτισμική Κληρονομιά».

«Η τεχνολογία στα Μουσεία αξιοποιείται συνήθως εργαλειακά και μόνο, ενώ το κύριο ζητούμενο είναι να κατανοήσουμε πώς η τεχνολογία έχει παρεισφρήσει στην ουσία, στο dna της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η χρήση τεχνητής νοημοσύνης, προηγμένων αλγορίθμων, επαυξημένης πραγματικότητας, προσφέρουν άπειρες δυνατότητες όχι μόνον για να προωθήσουμε τον πολιτιστικό πλούτο της Ελλάδας, αλλά και για να τον επαναπροσδιορίσουμε και να τον κατανοήσουμε καλύτερα και διαφορετικά. Σε έναν κόσμο μεταψηφιακό, υβριδικό, έχει πλέον αξία να δούμε πώς η τεχνολογία έχει ήδη αλλάξει την ίδια την πρόσληψη των πραγμάτων. Από μόνη της δεν είναι αρκετή, κι ούτε μπορεί να υπάρξει μέλλον αν τα Μουσεία τρέχουν ασθμαίνοντας διαρκώς ξωπίσω της».

Η καθηγήτρια εκτιμά ότι το συνέδριο παρέχει ευκαιρία μοναδική να ακούσει και να δει ένας έκαστος ενδιαφερόμενος, επαγγελματίες από ιδρύματα σημαντικά του εξωτερικού, από το ευρύτερο φάσμα του Πολιτισμού, οι οποίοι συγκαταλέγονται σε ό,τι νοείται ως πρωτοπορία τη στιγμή αυτή – όπως ο Ρίτσαρντ Σάντελ και η Μπερναντέτ Λιντς, αλλά και η Μισέλ Μαϊλχάιμ.

«Τα μουσεία στην Ελλάδα παραμένουν πολύ παραδοσιακά» σημειώνει η Αλεξάνδρα Μπούνια – τα τρία τελευταία χρόνια ήταν διευθύντρια του μεταπτυχιακού προγράμματος Museum and Gallery Practice στο University College London στο Κατάρ. «Η χώρα έχει αργό βηματισμό προς το μέλλον, με αποτέλεσμα πολλά από τα μουσειακά ιδρύματά της να κινδυνεύουν με μαρασμό προτού φθάσουν ως «εκεί», αδυνατώντας κατά βάση να προσελκύσουν πολύ κόσμο και δη νέους. Για να μπορέσουμε να πάμε παραπέρα, να φτάσουμε σε μια διαφορετική αντίληψη για τον πολιτισμό χρειάζεται έρευνα. Και έχουμε παραδείγματα που μπορούμε να αξιοποιήσουμε: όπως η έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη στις Ηνωμένες Πολιτείες – και θα παρουσιαστεί στο συνέδριο – η οποία μετρά τον αντίκτυπο των μουσείων στον κοινωνικό ιστό. Πώς τα μουσεία μας αφορούν όλους, με άλλα λόγια. Πώς συμβάλλουν στην προσωπική μας ευεξία, σ’ αυτό που αποκαλείται ευ ζην και ποιότητα ζωής. Πώς ενδυναμώνουν τις σχέσεις μας με την κοινότητα, τη διαπολιτισμική ικανότητα. Τη δια βίου μάθηση. Αμφισβητεί κανείς φερ΄ ειπείν ότι στα μουσεία μπορούν τα παιδιά να εμπεδώσουν αντιλήψεις και ιδέες, για καυτά ζητήματα της εποχής, όπως η κλιματική αλλαγή;

»Αν πεισθούν πάσης φύσεως αρμόδιοι ότι τα Μουσεία είναι χώροι – κλειδιά για μια καλύτερη καθημερινότητα, κόσμοι ζωτικοί κι όχι απολιθώματα, μπορούμε να προσβλέπουμε σε ένα αύριο πολύ θελκτικό για τον Πολιτισμό. Στη φάση αυτή, καταβάλλεται προσπάθεια ώστε να κατασκευαστεί η ελληνική εκδοχή του συγκεκριμένου «μηχανισμού» μέτρησης».

Η καθηγήτρια χαρακτηρίζει ψυχή του εγχειρήματος τη Σοφία Χανδακά, γενική συντονίστρια του CoMuseum, επιμελήτρια Πολιτισμών του Κόσμου, στο Μουσείο Μπενάκη. Την ομάδα «δράσης» απαρτίζουν τρεις γυναίκες: Σοφία Χανδακά, Ματίνα Μάγκου, ανεξάρτητη σύμβουλος, ερευνήτρια, εκπαιδεύτρια και Αλεξάνδρα Μπούνια – οι ίδιες εξάλλου «διευθύνουν» και το σχετικό masterclass/εργαστήρι στο συνέδριο.

«Με την οικονομική στήριξη του υπουργείου Πολιτισμού, και τη συνεργασία του ελληνικού τμήματος του ICOM (Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων), ελπίζουμε ότι θα επιτύχουμε να εισαγάγουμε αυτό το πολύτιμο εργαλείο στην ελληνική μουσειακή πραγματικότητα. Σκοπεύουμε να αξιοποιήσουμε και τον σχετικό οδηγό του ΟΟΣΑ, προκειμένου να μπορούν να προσεγγιστούν δήμοι και η τοπική αυτοδιοίκηση κάθε επιπέδου, φορείς κομβικοί για μια από κοινού συνεργασία. Τα Μουσεία αξίζει να γίνουν τρόπος ζωής, πολύ παραπάνω από εκθετήρια αντικειμένων».

Το εγχείρημα ενόψει του μέλλοντος θα προσυπέγραφε και ο Αντρέ Μαλρό, γάλλος συγγραφέας και πολιτικός: άλλωστε, «ο Πολιτισμός δεν κληρονομείται. Κατακτάται».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News