«Αυτό που ζητάμε είναι μια ενεργή “σύμπραξη του Παρθενώνα” με τους φίλους και συναδέλφους μας στην Ελλάδα. Πιστεύω ακράδαντα ότι υπάρχει χώρος για μια πραγματικά δυναμική και θετική συζήτηση, στο πλαίσιο της οποίας μπορούν να βρεθούν νέοι τρόποι συνεργασίας».

Τα παραπάνω λόγια δεν θα είχαν ιδιαίτερη βαρύτητα αν δεν έβγαιναν από τα χείλη του Τζόναθαν Γουίλιαμς, του αναπληρωτή διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου. Και πίσω από τη διπλωματική γλώσσα που χρησιμοποιεί, το μήνυμα που εκπέμπει προς την Αθήνα μιλώντας στους Times, είναι μάλλον σαφές: «Ας κάνουμε μια συμφωνία».

Είναι η πρώτη φορά που παράγων του βρετανικού ιδρύματος θέτει θέμα συνεργασίας, «σύμπραξης» όπως την κατονομάζει, του Λονδίνου με την Αθήνα, έπειτα από δεκαετίες διαμάχης για την ιδιοκτησία των Γλυπτών του Παρθενώνα. Και αυτό το γεγονός δείχνει ότι πλέον κάτι κινείται…

«Η ατμόσφαιρα έχει αλλάξει» σχολίασε σχετικά η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, μιλώντας στη Σάρα Μπάξτερ, η οποία συνόδευε τη Βικτόρια Χίσλοπ στην εκδήλωση για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, στους κήπους του Προεδρικού Μεγάρου. «Με καλή θέληση μπορούμε να βρούμε έναν δρόμο προς τα εμπρός και για τα δύο μέρη» πρόσθεσε η κυρία Μενδώνη και έσπευσε να συστήσει την απεσταλμένη της λονδρέζικης εφημερίδας στον Κυριάκο Μητσοτάκη ο οποίος επιβεβαίωσε ότι η Ελλάδα είναι ανοιχτή σε διαπραγματεύσεις. «Τα μικρά βήματα δεν αρκούν. Θέλουμε μεγάλα βήματα» είπε ο έλληνας Πρωθυπουργός.

Το Βρετανικό Μουσείο φαίνεται πως άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι χάνει τη μάχη για τις καρδιές και τα μυαλά των ανθρώπων και πλέον είναι έτοιμο να συζητήσει για το φλέγον θέμα.

Δημοσκόπηση της YouGov τον περασμένο Νοέμβριο έδειξε ότι το 59% των Βρετανών που συμμετείχαν στην έρευνα πίστευε ότι τα μάρμαρα ανήκουν στην Ελλάδα (το 18% ήθελε να παραμείνουν στη Βρετανία, το 22% δεν γνώριζε). Σε συνεδρίαση της Unesco, του πολιτιστικού οργανισμού του ΟΗΕ, στο Παρίσι τον περασμένο Μάιο, όλες οι χώρες εκεί συμμάχησαν εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου. Η μάχη των εντυπώσεων ήταν πάντα μια «δοκιμασία», παραδέχτηκε ο Γουίλιαμς μιλώντας στους Times. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο προσφέρουμε μια θετική εταιρική σχέση με τον Παρθενώνα», πρόσθεσε. Παρότι ο βρετανός αξιωματούχος υποστήριξε ότι «τα Γλυπτά αποτελούν απολύτως αναπόσπαστο μέρος του Βρετανικού Μουσείου», παραδέχτηκε ότι το Λονδίνο θέλει να αλλάξει «η θερμοκρασία της συζήτησης».

«Υπάρχει σίγουρα χώρος όχι μόνο για θερμά λόγια, αλλά για να κάνουμε πράγματα μαζί. Θέλουμε να κάνουμε κάτι ποιοτικά διαφορετικό», είπε χαρακτηριστικά ο Γουίλιαμς και έσπευσε να διευκρινίσει ότι μια τέτοια συμφωνία δεν θα μπορούσε να αφορά ανταλλαγή των Γλυπτών με αντίγραφα: «Οι άνθρωποι έρχονται στο Βρετανικό Μουσείο για να δουν το πραγματικό πράγμα, έτσι δεν είναι;». Δηλαδή; Τι θα μπορούσε να ικανοποιήσει τη διοίκηση του ιδρύματος; Τι είναι αρκετά εντυπωσιακό, τόσο που θα την έπειθε να αποχωριστεί τα αριστουργήματα του Παρθενώνα;

Η ελληνική κυβέρνηση ουδέποτε διευκρίνισε, ούτε δεσμεύτηκε σχετικά με το ποιους θησαυρούς θα μπορούσε να δανείσει, ωστόσο οι Times εκτιμούν ότι η Μάσκα του Αγαμέμνονα θα μπορούσε να είναι ένας από αυτούς (παρότι ορισμένοι ειδικοί αμφιβάλλουν ότι θα επιτραπεί ποτέ να βγει από τη χώρα), όπως και ο Παις του Κριτίου, ένα άγαλμα από παριανό μάρμαρο που βρέθηκε στην Περσική Τάφρο και εκτίθεται στο Μουσείο της Ακρόπολης. Η απεσταλμένη των Τimes επισκέφτηκε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, συνοδευόμενη από τη Βικτόρια Χίσλοπ, για να δει τη νεκρική μάσκα από την εποχή του χαλκού και δηλώνει πως έμεινε έκθαμβη. «Μείναμε επίσης άναυδοι από τον Ιππέα του Αρτεμισίου, ένα αριστούργημα από τα μέσα του 2ου αιώνα π.Χ., που ανασύρθηκε από ένα ναυάγιο στα ανοικτά των ακτών της βόρειας Εύβοιας.

«Αυτό είναι το αγαπημένο μου έκθεμα», της εκμυστηρεύτηκε η συμπατριώτισσά της συγγραφέας. «Κοίταξε τη συγκέντρωση στο πρόσωπο του αγοριού και τα φουσκωμένα ρουθούνια και τους μυς του αλόγου», επεσήμανε η Χίσλοπ, η οποία μέχρι πρόσφατα πίστευε ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα έπρεπε να παραμείνουν στη Βρετανία. «Δεν γνώριζα καθόλου τα γεγονότα. Ηταν η εγωιστική επιθυμία του Ελγιν να τα βάλει στο σπίτι του, μέχρι που χρεοκόπησε και τα πούλησε στο Βρετανικό Μουσείο. Δεν τα αφαίρεσε ως πράξη αλτρουισμού», εξηγεί η ίδια…

Η ιδιοκτησία των ηλικίας 2.500 ετών Γλυπτών, που κάποτε ήταν γνωστά ως «Ελγίνεια», αμφισβητείται από τότε που ο Τόμας Μπρους, 7ος Κόμης του Ελγιν ισχυρίστηκε (το 1801) ότι είχε άδεια από τις κατοχικές οθωμανικές Αρχές να αφαιρέσει ορισμένα κομμάτια του Παρθενώνα – και έστειλε εργάτες να ανέβουν σε σκάλες για να πριονίσουν τη θεαματική ζωφόρο του. Ο Λόρδος Βύρων επιτέθηκε με μανία εναντίον του στο ποίημα «Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ» (Childe Harold’s Pilgrimage):

«Μ’ απ’ όλους όσους το Ναό κουρσέψαν κει ψηλά,
όπου η Παλλάδα ίσαμε χτες λημέρευε μονάχη,
πονώντας και μη θέλοντας ν’ αφήσει τα στερνά
της δύναμής της λείψανα· σαν ποια πατρίδα νά ‘χει
γραφτό ήταν ο υστερότερος στη φαύλην αρπαγή;
Καληδονία*, κοκκίνισε, γιατί είχε μάνα εσένα.
Αγγλία, δόξα σου, που εσύ δεν είχες τέτοια γέννα,
τι δεν αγγίζει ελεύθερο παρά όποιος σκλαβοβγεί.
Και όμως εβιάσαν και έφεραν κάθε ιερό θλιμμένο
πα σε γιαλό πολύν καιρόν αποτροπιασμένο.

Oι Πίκτοι να και σήμερα τι θε ν’ αφήσουν χνάρια
περήφανα· ρημάγματα ναούς και Παρθενώνες,
που σεβαστήκαν Βάνδαλοι, Γότθοι, Τουρκιά κι αιώνες.
Ω της Αθήνας τα στερνά παντέρμα απομεινάρια!
Όσοι ν’ αρπάξουν σκέφτηκαν απ’ τη γαλάζια χώρα,
μοιάζει η καρδιά τους η στεγνή το στέρφο τους κεφάλι,
στους βράχους της πατρίδας τους που κόβουν τ’ ακρογιάλι.
Και, ωιμέ, προστάτες αχαμνοί μπρος στους βωμούς της τώρα,
να, τα παιδιά της, που ο καημός της μάνας τους σπαράζει
τα σίδερά τους νιώθοντας με πιο πικρό μαράζι».

Δύο αιώνες αργότερα, ένας φοιτητής κλασικής φιλολογίας της Οξφόρδης, ακολούθησε τα χνάρια του διάσημου ρομαντικού ποιητή: «Τα Ελγίνεια Μάρμαρα θα έπρεπε να εκτεθούν εκεί που ανήκουν: σε μια χώρα με λαμπρό ήλιο και το τοπίο του Αχιλλέα, τα “σκιερά βουνά και την ηχηρή θάλασσα”», έγραψε σε ένα άρθρο που αποκαλύφθηκε πρόσφατα. Το όνομά του είναι Μπόρις Τζόνσον και για ένα μήνα ακόμη, περίπου, θα είναι πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου. «Δεν θα ήταν υπέροχο», είπε χαμογελώντας η Λίνα Μενδώνη στη βρετανίδα δημοσιογράφο, «αν ο πρωθυπουργός σας μπορούσε να κάνει μια τελευταία “υπέροχη χειρονομία” και να τα επαναπατρίσει πριν φύγει από την Ντάουνινγκ Στριτ;».

Ευσεβείς πόθοι ή κάτι περισσότερο;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News