Μια ομάδα διακεκριμένων γάλλων επιστημόνων με επικεφαλής τον νομπελίστα φυσικό Αλέν Ασπέ απευθύνει έκκληση μέσω της Le Monde για ένα «Πρόγραμμα Μανχάταν της οικολογικής μετάβασης», καθώς δεν υπάρχει –όπως υποστηρίζουν– άλλος τρόπος για τη σωτηρία του πλανήτη από την κλιματική καταστροφή.

Στο άρθρο τους οι γάλλοι επιστήμονες επικαλούνται την πρόσφατη βιογραφική ταινία «Oppenheimer» του Κρίστοφερ Νόλαν, «που μας θύμισε ότι, ενόψει μιας έκτακτης παγκόσμιας ανάγκης, οι άνθρωποι είναι ικανοί για απίστευτα γρήγορη και αποτελεσματική συλλογική δράση, ανεξάρτητα από το πόσο τρομερό είναι το αντικείμενό τους».

Θυμίζουν ότι πέντε χρόνια μετά την έναρξή του το «Πρόγραμμα Μανχάταν» ήταν μια «άνευ προηγουμένου τεχνική επιτυχία». Χάρη α) στις υπεράνθρωπες προσπάθειες κορυφαίων επιστημόνων που ένωσαν τις δυνάμεις και τις γνώσεις τους υπό την ηγεσία του φυσικού Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, β) στη συλλογική δουλειά 130.000 ανδρών και γυναικών (που εργάζονταν από ερευνητικά εργαστήρια έως διυλιστήρια) και γ) σε τεράστια, για την εποχή, κεφάλαια (έως και άνω του 1% του αμερικανικού ΑΕΠ κατά την πιο παραγωγική χρονιά), ο άνθρωπος κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να κατασκευάσει την πρώτη ατομική βόμβα.

Τι σχέση, όμως, έχουν τα παραπάνω με την κλιματική κρίση; «Εάν ο άνθρωπος είναι ικανός για τέτοια κατορθώματα με στόχο την καταστροφή, μπορεί επίσης να είναι ικανός για παρόμοια κατορθώματα με στόχο το κοινό καλό σε περιόδους ειρήνης» απαντούν οι γάλλοι επιστήμονες.

Καθώς οι κλιματικές καταστροφές –πυρκαγιές, πλημμύρες, καύσωνες, ξηρασίες κ.λπ.– διαδέχονται η μία την άλλη παντού στον κόσμο, «είναι πλέον αναμφισβήτητο ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη αποτελεί υπαρξιακή απειλή. Ο περιορισμός αυτής της υπερθέρμανσης και η προσαρμογή σε αυτή την κατάσταση είναι επιτακτική και υπέρτατη υποχρέωση: αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση στην ανθρώπινη Ιστορία» προσθέτουν.

Για να περιοριστεί, όμως, η υπερθέρμανση του πλανήτη πρέπει να ελαττωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, το οποίο σημαίνει ότι πρέπει να πάψουμε να χρησιμοποιούμε ορυκτά καύσιμα, όπως επισημαίνουν εδώ και πάρα πολύ καιρό οι ειδικοί.

Ομως τα ορυκτά καύσιμα αποτελούν τη βάση, όχι μόνο της γεωργίας, της βιομηχανίας και των μεταφορών, αλλά της ίδιας της σύγχρονης βιομηχανικής κοινωνίας. Οπότε, η οριστική κατάργησή τους «συνεπάγεται μια νέα συλλογική οργάνωση, και ιδιαίτερα έναν βαθύ μετασχηματισμό των τεχνικών και βιομηχανικών εργαλείων μας. Η απανθρακοποίηση των ενεργειακών, φυσικών, χημικών και γεωργικών διεργασιών που στηρίζουν τον βιομηχανοποιημένο κόσμο, προκειμένου να αποφευχθούν εκατομμύρια θάνατοι: αυτή είναι η ιστορική μας ευθύνη» συνοψίζουν οι επιστήμονες στο κείμενό τους.

Ωστόσο, στην παρούσα φάση, όπως προειδοποιεί ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA), τέσσερις στις δέκα τεχνολογίες που είναι απαραίτητες για την οικολογική μετάβαση εξακολουθούν να μην έχουν αναπτυχθεί επαρκώς. Πολλές από τις λεγόμενες «στρατηγικές τεχνολογίες» (όπως ηλεκτρόλυση θαλασσινού νερού για την παραγωγή υδρογόνου, οι μπαταρίες νατρίου, τα συστήματα δέσμευσης/μετατροπής CO2 και οι μηχανισμοί αποθήκευσης θερμότητας) «δυστυχώς απέχουν πολύ από το να συνεισφέρουν στη μετάβαση», καθώς βρίσκονται ακόμη σε πειραματικό στάδιο, με τα απαραίτητα πειράματα τα πραγματοποιούν λίγοι επιστήμονες και, ενίοτε, με πενιχρά μέσα.

Ενα κέντρο έρευνας σε άμεση επαφή με τη βιομηχανία

Για αυτό είναι απαραίτητο ένα «Πρόγραμμα Μανχάταν» για την οικολογική μετάβαση. «Παρά το επείγον της κατάστασης, η μετάβαση ουσιαστικά δεν έχει αρχίσει: οι εκπομπές εξακολουθούν να αυξάνονται. Αποτυγχάνουμε και καταδικάζουμε τα παιδιά μας. Για να αντιμετωπιστεί επειγόντως αυτή η πρόκληση, είναι επιτακτική ανάγκη να συνδυαστεί η ταχεία επιστημονική πρόοδος με τεράστιους βιομηχανικούς μετασχηματισμούς. Εμείς, επιστήμονες από όλα τα πεδία, ζητάμε την υλοποίηση ενός “Προγράμματος Μανχάταν” για την οικολογική μετάβαση. Η Γαλλία, και ευρύτερα η Ευρώπη, μπορούν να το πετύχουν» αναφέρουν ο Αλεν Ασπέ και οι συνάδελφοί του.

Συγκεκριμένα, αυτό που προτείνουν είναι η δημιουργία ενός κέντρου έρευνας και καινοτομίας που θα είναι υπεύθυνο για την ανάπτυξη επιστημονικών και τεχνολογικών εργαλείων απαραίτητων για την οικολογική μετάβαση. Θα βρίσκεται σε άμεση επαφή με τη βιομηχανία και, όπως το CERN (ο ευρωπαϊκός οργανισμός πυρηνικών ερευνών), θα συνεργάζεται με ολόκληρο το διεθνές ακαδημαϊκό και βιομηχανικό δίκτυο, ενώ θα λειτουργεί ως ανοιχτός επιστημονικός και τεχνολογικός κόμβος, προσελκύοντας τους καλύτερους επιστήμονες και μηχανικούς όλου του κόσμου.

Οσον αφορά τη διάρκεια του προγράμματος, θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 25 χρόνια, σύμφωνα με τους γάλλους επιστήμονες, εάν η Γαλλία, η υπόλοιπη Ευρώπη και ο Κόσμος όλος θέλουν όντως να επιτύχουν την πολυπόθητη ουδετερότητα του άνθρακα έως το 2050 (όπως προβλέπεται στη διεθνή Συμφωνία του Παρισιού).

Οσον αφορά το κόστος, δεδομένου ότι το ευρωπαϊκό «Πρόγραμμα Μανχάταν» για το κλίμα αποσκοπεί στο να καταστούν η Γαλλία και η Ευρώπη πρωτοπόρες δυνάμεις στις τεχνολογίες οικολογικής μετάβασης, «η χρηματοδότηση πρέπει να είναι ανάλογη των φιλοδοξιών και της απειλής (…) Πράγματι, εάν οι προθεσμίες είναι μικρές, η φιλοδοξία είναι τεράστια: να δημιουργηθούν τα επιστημονικά και τεχνικά δομικά στοιχεία νέων βιομηχανικών δομών χαμηλών εκπομπών άνθρακα».

Οπότε, το 1 δισ. ευρώ που ζητείται ως αρχικός προϋπολογισμός ανά έτος λειτουργίας του κέντρου είναι ένα ποσό σχεδόν αμελητέο, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη ότι η Γαλλία εκτιμάται πως χρειάζεται έως και 70 δισ. ευρώ τον χρόνο (εκ των οποίων από 30 έως 35 δισ. για δημόσιες επενδύσεις) για την οικολογική μετάβαση, σύμφωνα με έρευνα των οικονομολόγων Ζαν Πιζανί-Φερί και Σελμάν Μαχφούζ. Πάμπολλα δισεκατομμύρια δαπανώνται επίσης για την αποκατάσταση των τεράστιων ζημιών που ήδη προκαλούν οι διάφορες κλιματικές απειλές.

«Ας ενώσουμε τις φυσικές και τεχνικές δυνάμεις μας για να συμβάλουμε στο να ξεπεραστεί αυτή η τεράστια πρόκληση της μετάβασης. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η συσπείρωση των κρατών, ιδιαίτερα των ευρωπαϊκών, για τη διατήρηση του πλανήτη είναι ακόμα δυνατή. Τα ανθρώπινα και τεχνικά μέσα για να πραγματοποιηθεί η μετάβαση υπάρχουν, αυτό το οικολογικό “Πρόγραμμα Μανχάταν” προτείνει να χτιστούν τα επιστημονικά και τεχνολογικά θεμέλια», καταλήγουν οι γάλλοι επιστήμονες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News