Την ημέρα των Φώτων, την ώρα που ο μητροπολίτης έριχνε τον σταυρό στα νερά, μια ομάδα γκέι ακτιβιστών φιλήθηκε δημόσια, διεκδικώντας ίσα δικαιώματα σ' ένα κράτος που τους τα αρνείται.

Δεν θα μιλήσω για το πώς στερούμαστε αυτά τα δικαιώματα, γιατί όποιος δεν το καταλαβαίνει, αποκλείεται να το καταλάβει ολόκληρη Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα επιχειρημάτων να παραθέσω. Τι έγινε όμως στον Πειραιά; Γιατί αυτοί οι γκέι ακτιβιστές «προκάλεσαν», επιλέγοντας αυτό τον «επιθετικό» τρόπο διεκδίκησης;

In-your-face ακτιβισμός – ή, αλλιώς, «σου τρίβω στη μούρη αυτό που αρνείσαι πεισματικά να δεις» είναι τρόπος διεκδίκησης δικαιωμάτων σε πολλά κινήματα. Τελευταία χρησιμοποιείται από τις διάσημες πλέον Pussy Riot, οι οποίες κάνουν γυμνόστηθες, επιθετικές διαμαρτυρίες ενάντια στην καταπίεση των γυναικών (σεξισμός) και της ΛΟΑΤ κοινότητας (ομοφοβία).

Όμως ο επιθετικός ακτιβισμός έχει μακρά ιστορία, σε πολλά κινήματα διεκδίκησης ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η Greenpeace σε θέματα προάσπισης του περιβάλλοντος και η Act-Up για τα δικαιώματα των οροθετικών είναι άλλες δύο περιπτώσεις κινημάτων που κατά καιρούς επιλέγουν επιθετικούς τρόπους για να περάσουν το μήνυμά τους. Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι σουφραζέτες αλυσοδένονταν σε κάγκελα, έβαζαν φωτιά σε γραμματοκιβώτια και έκαναν απεργία πείνας για να διεκδικήσουν το –αυτονόητο πλέον– δικαίωμα της ψήφου. Πολλές φυλακίστηκαν και κάποιες πέθαναν στον αγώνα τους. Όλες λοιδορήθηκαν, χλευάστηκαν και αποκαλέστηκαν προκλητικές και αντικοινωνικά στοιχεία. Τώρα τις θεωρούμε –και είναι– ηρωίδες.

Μα δεν μπορούν όσοι και όσες καταπιέζονται να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους ήσυχα κι ωραία; Πρέπει να κάνουν ντόρο;

Η απάντηση είναι αναγκάζονται να κάνουν ντόρο. Εξ ορισμού, οι ομάδες που καταπιέζονται και στερούνται τα δικαιώματά τους έχουν μικρή ή καθόλου πρόσβαση στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Οι πολιτικοί αρνούνται να κάνουν το παραμικρό για την άρση της αδικίας, εκτός αν στριμωχτούν. Παράλληλα, τα μέσα μαζικής επικοινωνίας λογοκρίνουν τις καταπιεζόμενες ομάδες ή τις παρουσιάζουν όπως θέλουν αυτά, συνήθως διαστρεβλωμένα. Π.χ. από τους χιλιάδες διαδηλωτές στις παρελάσεις γκέι περηφάνιας, τα ΜΜΕ δείχνουν πάντα μόνο τους ελάχιστους διαδηλωτές που είναι ντυμένοι με εντυπωσιακά κουστούμια. Ή πάλι, οι φεμινίστριες ουδέποτε έκαψαν τα σουτιέν τους, αλλά η ρετσινιά έμεινε. Το ΕΣΡ εξακολουθεί να παραβιάζει την απόφαση του ΣτΕ και να λογοκρίνει εκ των προτέρων οποιαδήποτε παρουσίαση ομοφυλοφιλίας στην τηλεόραση – τα δε κανάλια υποκύπτουν αμαχητί. Οι γκέι παραμένουμε αόρατοι, με εξαίρεση όταν παρουσιαζόμαστε ως διασκεδαστικές καρικατούρες.

Ο επιθετικός ακτιβισμός δεν είναι πανάκεια ούτε ο καλύτερος τρόπος διεκδίκησης δικαιωμάτων. Είναι ένας τρόπος αγώνα, με βασικό στόχο να κάνει ορατό το αόρατο, εξαναγκάζοντας τη στρουθοκαμηλίζουσα πλειονότητα ν’ αντικρίσει τις αδικίες στις οποίες συναινεί και διαιωνίζει μέσω της σιωπής της. Τραβά την προσοχή εκεί που δεν δίνεται προσοχή.

Ο επιθετικός ακτιβισμός τύπου Πούσ(τ)ι ράιοτ πρέπει να συνυπάρχει με τον θεσμικό ακτιβισμό, δηλαδή τις πολιτικές παρεμβάσεις οργανώσεων και ατόμων μέσα στα πλαίσια που επιτρέπουν οι θεσμοί, π.χ. προσφυγές, μηνύσεις, lobbying κτλ. Κανείς από τους δύο τύπου ακτιβισμού δεν είναι καλύτερος ή χειρότερος. Και οι δύο χρειάζονται, καθώς και οι δύο έχουν τον ίδιο σκοπό, αλλά επιλέγουν διαφορετικά μέσα επίτευξής του.

Και τι κατάφεραν οι γκέι και οι λεσβίες που φιλήθηκαν μπροστά στους παπάδες; Όσοι περιμένουν μία μόνο ακτιβιστική παρέμβαση ν’ αλλάξει άρδην και αυτοστιγμεί την αδικία δεν είναι απλά ανόητοι αλλά και κακοπροαίρετοι, γιατί υποσκάπτουν τη μακρόπνοη αξία του αγώνα. Οι κοινωνικοί αγώνες έχουν σωρευτικά αποτελέσματα. Τσούκου τσούκου, ώστε αυτό που σήμερα σε κάποιους φαντάζει προκλητικό αύριο να είναι αυτονόητο.

*Τον Ιανουάριο ξεκινά η 9η ομάδα αυτογνωσίας για γκέι άντρες. Τι σημαίνει να είσαι γκέι; Πώς μας αφορά η αρρενωπότητα και η θηλυπρέπεια; Πώς κάνουμε ερωτικές σχέσεις; Πώς χειριζόμαστε τη μονογαμία ή την πολυγαμία; Γιατί να (μη) μιλήσουμε για τη σεξουαλική μας ταυτότητα σε άλλους; Περισσότερες πληροφορίες, εδώ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News