"Είχε πάει, λέει ο Παττακός σε μια επίσημη δεξίωση ντυμένος με σμόκιν, αλλά, μόλις μπήκε, είδε μια πινακίδα που έγραφε No Smoking, οπότε έφυγε και γύρισε ντυμένος σπορ… Κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο Μακαρέζος πήρε το νόμπελ Χημείας, γιατί ως υπουργός των Οικονομικών, κατάφερε να μετατρέψει τη δραχμή σε σκατά."

Κοιτάζω τη φωτογραφία που με κρατάει, μωρό δυο χρονών, η γιαγιά μου, όρθια στο μπαλκονάκι της. Πίσω της, διακρίνεται το κτήριο της αστυνομίας στο Ρέντη. Στην ταράτσα του φαίνεται στημένη μια μεταλλική επιγραφή: Ζήτω η 21η Απριλίου.

Το 1967 ο Ελληνικός Στρατός διαπράττει εσχάτη προδοσία εις βάρος της πατρίδας. Καταργεί το Σύνταγμα, διαλύει τη Βουλή, απαγορεύει τη διενέργεια εκλογών. Συμπαραστάτης της η Ελληνική Αστυνομία, που επίσης προδοτικά, σα μαντρόσκυλο της ντροπής, επιβλέπει με τη στήριξή της αυτή την εθνική τραγωδία. Την Ελληνική χούντα, εκτός από τον Κίσιντζερ και το αμερικανικό υπουργείο των Εξωτερικών, στηρίζει αναφανδόν και η Ελληνική Εκκλησία. Οι τρείς πυλώνες του κράτους μαχαιρώνουν την εύθραυστη ελληνική Δημοκρατία. Απορίας άξιο γιατί η πορεία κάθε 17 Νοεμβρίου δεν κάνει έστω μια στάση στο Πεντάγωνο, στη ΓΑΔΑ ή στην Αρχιεπισκοπή, έστω ως μια μικρή υπενθύμιση. Βλέπετε, η Αμερικανική πρεσβεία είναι ο απόλυτος δαίμων, νυν και αεί.

Η Χούντα τους βρήκε όλους απροετοίμαστους. Και τους πολιτικούς αλλά και τους πολίτες. Πολλούς δε τους ανακούφισε. Επιτέλους τερματίστηκε η περίοδος της "ανωμαλίας". Τα περιβόητα συνθήματα με τη Βουλή ως οίκο ανοχής που πρέπει να καεί, δεν είχαν ακόμη εμφανιστεί, αλλά αρκετοί αισθάνονταν έτσι. Για τα επόμενα επτά χρόνια, δολοφονείται όχι μόνο η Δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, όχι μόνο ένα σωρό αγωνιστές και φοιτητές αλλά και η ίδια η Ελληνική γλώσσα, από τις περιβόητες ομιλίες του παράφρονα αμόρφωτου δικτάτορα.

Δυστυχώς, η επταετία πισωγύρισε τη χώρα πολύ πίσω και τερμάτισε βίαια την πολιτιστική άνοιξη που είχε συντελεστεί μια δεκαετία πριν. Η ελληνική κοινωνία την ανέχθηκε σε μεγάλο βαθμό. Ένα σημαντικό κομμάτι των πολιτών βολεύτηκε, χαφιέδισε, κοίταξε τη δουλίτσα του, έχτισε το αυθαιρετάκι του και έφαγε ψωμάκι, καταπίνοντας πρώτα από όλα τη γλώσσα του.

Η νεολαία βράζει. Το Φεβρουάριο του '73 γίνεται κατάληψη στη Νομική. Στο συντονιστικό η Όλγα Τρέμη, ο Νίκος Μπίστης, ο Στέφανος Τζουμάκας, μεταξύ άλλων. Η κατάληψη τερματίζεται βίαια αλλά η σπίθα άναψε. Στις 14 Νοεμβρίου γίνεται κατάληψη του Πολυτεχνείου. Ήδη ο Παπαδόπουλος είναι "πρόεδρος της Δημοκρατίας", ο Ιωαννίδης πανίσχυρος διοικητής στην ΕΣΑ, ο φονιάς Ντερτιλής αξιωματικός. Η φοιτητιώσα νεολαία δεν αντέχει άλλο και τινάζει το καπάκι. Η κοινωνία ξυπνάει με ένα τραγούδι του Θεοδωράκη στα μεγάφωνα της Πατησίων. Όλοι αναγκάζονται να πάρουν θέση.

"Όσο περνούσε η ώρα, μαζευόταν συνεχώς κόσμος στην αυλή και έξω στο πεζοδρόμιο και στο δρόμο φωνάζοντας συνθήματα: "Κάτω η χούντα", "Κάτω το ΝΑΤΟ", "Έξι χρόνια αρκετά, δε θα γίνουνε εφτά", "Μαρκεζίνη μασκαρά, Παπαδόπουλε φονιά", καθώς και "Απόψε το βράδυ θα γίνει Ταϊλάνδη", επειδή πρόσφατα είχαν γίνει συγκρούσεις φοιτητών με την αστυνομία στην Ταϊλάνδη. Μια φοβερή έξαρση που συγκέντρωνε όλο και περισσότερο κόσμο – γράφαμε αυτοσχέδια συνθήματα και τα κολλούσαμε πάνω στα τρόλεϊ, ώσπου μέχρι το βράδυ η Πατησίων έκλεισε τελείως. Η συντονιστική συνεδρίαζε συνεχώς για τη συνέχιση της κατάληψης και έξω άρχισε η συμπαράσταση στους φοιτητές…Ο κόσμος κατάλαβε ότι η εξέγερση είναι σοβαρή και άρχισε να ανταποκρίνεται, φουρνάρηδες έφερναν ολόκληρα καλάθια με ψωμιά, μπακάληδες έφερναν τυριά, γιαούρτια και κονσέρβες και απλοί άνθρωποι έφερναν ό,τι μπορούσαν κυρίως τρόφιμα και κουβέρτες. Για πρώτη φορά στα εξήμιση χρόνια που υπήρχε η δικτατορία, ο κόσμος ξεθάρρευε και ξεπερνούσε τις αναστολές του και το φόβο που ως τότε τον κρατούσε δεμένο – εδώ που τα λέμε, η μεγάλη πλειοψηφία του λαού ήταν συμβιβασμένη με την ιδέα ότι η χούντα θα κρατήσει για πολύ ακόμα και σιωπούσε, γιατί φοβόταν τα χειρότερα. Και τώρα, οχτώ μήνες μετά τη Νομική, ερχόμασταν να βάλουμε τέλος σ' αυτές τις φοβίες και να κινητοποιήσουμε τον κόσμο".

Βεβαίως στο Πολυτεχνείο δεν ήσαν μόνο συνειδητοποιημένοι. Ήσαν και άσχετοι, χαβαλετζήδες, μαθήτριες που δεν ήξεραν καν τι σημαίνει χούντα, γκομενάκηδες, αλλά την τελευταία μέρα τα πράγματα "έσφιξαν" και έμειναν μόνον οι συνειδητοί με μερικούς που εγκλωβίστηκαν απρόσμενα. Το σίγουρο είναι ότι η κατάληψη ήταν απολύτως αυθόρμητη, τα παράνομα κόμματα αιφνιδιάστηκαν, πολύ δε περισότερο της Αριστεράς.

Το Πολυτεχνείο έδωσε το όνομά του στην ομώνυμη γενιά, ή αλλιώς και Γενιά της Μεταπολίτευσης, που μεταδικτατορικά διεκδίκησε ενεργό συμμετοχή στα κοινά, και καλά έκανε εδώ που τα λέμε. Αλλά, το λάθος της ήταν ότι αφέθηκε να καθοδηγηθεί από ηγέτες της προηγούμενης γενιάς, με αποτέλεσμα αφού την εγκαθίδρησε, να μετατρέψει τη Δημοκρατία σε πατσαβούρι. Επιπροσθέτως, το "Πολυτεχνείο" καθαγίασε κάθε καρυδιάς κατάληψη και έκανε διάφορους "αγωνιστές" να ονειρεύονται τα δικά τους Πολυτεχνεία και να μιλάνε για χούντες που δεν τέλειωσαν το '73. Κούνια που τους κούναγε.

Και βεβαίως, όλα τα κόμματα ξέσκισαν τις σάρκες της αυθόρμητης αυτής εξέγερσης, μέχρι και οργανώσεις ανεγκέφαλων πιστολάδων, "απέδιδαν" δικαιοσύνη στο όνομά της.

Στέκομαι στα κάγκελα στην Πατησίων και κοιτάζω την πύλη από μέσα που πάτησαν οι ερπύστριες. Δε θα μιλήσω για διδάγματα και δρόμους που μας δείχνουν οι θυσίες. Μόνο σιωπή. Τίποτα άλλο.

(Τα αποσπάσματα στα εισαγωγικά είναι από το βιβλίο του Γιώργου Κοτανίδη "Όλοι μαζί, τώρα!", εκδόσεις Καστανιώτη, 2011)

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News