Photo: abravanel.wordpress.com

Το 2001 οι Ταλιμπάν ανατίναξαν δυο τεράστια όρθια αγάλματα του Βούδα στην περιοχή Μπαμιάν του Αφγανιστάν, προκαλώντας την παγκόσμια κατακραυγή. Τα αγάλματα είχαν θεωρηθεί από τους ισλαμοφασίστες ηγέτες τους ότι αποτελούν μη ισλαμικές απεικονίσεις της ανθρώπινης μορφής. Για τους πολιτισμένους ανθρώπους, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, ήταν αδιανόητο ότι μπορούσαν άλλοι άνθρωποι να καταστρέψουν τεκμήρια ενός πολιτισμού, έστω διαφορετικού από τον δικό τους. Οι πολιτισμένοι άνθρωποι, βλέπετε, αναγνωρίζουν τη σημασία της συνύπαρξης των πολιτισμών, της αλληλεπίδρασής τους. Και δίνουν έμφαση στα υψηλής αισθητικής τεκμήριά τους.

Δυο χρόνια πριν την ανεκδιήγητη βαρβαρότητα των Ταλιμπάν, στα πανέμορφα, κοσμοπολίτικα, τουριστικά και ανεκτικά Χανιά της Κρήτης, δημιουργήθηκε ένα πρωτοφανές επεισόδιο. Ήταν 1999, είχε μόλις αναστηλωθεί η Συναγωγή της πόλης (ένα από τα μνημεία της δηωμένης στον πόλεμο εβραϊκής κοινότητας) και προετοιμάζονταν τα εγκαίνιά της. Δυο προβεβλημένες προσωπικότητες της κοινωνικής ζωής της πόλης, όμως, δεν συμφωνούσαν με την ιδέα. Ο ένας ήταν θρησκευτικός ηγέτης, ο τοπικός μητροπολίτης Ειρηναίος (που αργότερα εξελέγη αρχιεπίσκοπος Κρήτης). Ο άλλος, πολιτικός, ήταν ο νομάρχης εκείνη την εποχή Γιώργος Κατσανεβάκης, ένα πρόσωπο που κατερχόταν ως υποψήφιος με τον Συνασπισμό!

Ο κ. Κατσανεβάκης διαμαρτυρήθηκε εντονότατα στην πιθανότητα επαναλειτουργίας του μνημείου. Γνώριζε ότι η ανακατασκευή της Συναγωγής έγινε δυνατή χάρη στις εισφορές ελληνικών εβραϊκών κοινοτήτων και, βεβαίως, χάρη στην ένταξη του έργου στον οργανισμό World Monument Fund, που ακριβώς αναλαμβάνει υπό την αιγίδα του τη σωτηρία, τη συντήρηση και την αναστήλωση σημαντικών παγκόσμιων μνημείων που βρίσκονται σε κίνδυνο. Ίσως εκ τούτων συμπέρανε ότι έπρεπε να κατηγορήσει το «εβραϊκό κεφάλαιο» που έκανε «επιδρομή στην Κρήτη». Ζητούσε, επίσης, να μη λειτουργήσει η Συναγωγή ως χώρος λατρείας και απειλούσε με την οργάνωση λαϊκών κινητοποιήσεων. Τελικά, πογκρόμ δεν έγινε – αλλά οι θεωρίες συνωμοσίας φούντωσαν: έρχονται οι Εβραίοι να αυτονομήσουν την Κρήτη!

Ευτυχώς, το πνεύμα Κατσανεβάκη σε εκείνη τη συγκυρία ηττήθηκε. Πολλοί και σημαντικοί άλλοι τοπικοί πολιτικοί παράγοντες δεν ενέδωσαν στην αντισημιτική παραφιλολογία και έτσι η Συναγωγή και εγκαινιάστηκε το 1999 και, έκτοτε, λειτούργησε όχι μόνο ως λατρευτικός χώρος αλλά και ως αξιόλογο πολιτιστικό κέντρο: κέντρο φύλαξης σπουδαίων κειμηλίων της παράδοσης της εβραϊκής λατρείας στα Χανιά αλλά και κέντρο διοργάνωσης διαλέξεων, εκδηλώσεων, εκθέσεων. Ώσπου…

Ώσπου, λίγες μέρες πριν, τα άλλα Χανιά, της μισαλλοδοξίας και της εθνικής καθαρότητας (αθέατοι και ασύλληπτοι εκπρόσωποι των οποίων, μεταξύ άλλων, κατ’ επανάληψη τρομοκρατούν, χτυπούν και τραυματίζουν μετανάστες ή πρόσωπα που δραστηριοποιούνται υπέρ των ατομικών δικαιωμάτων όσων δεν έχουν φωνή), χτύπησαν και τη Συναγωγή. Μια πρώτη απόπειρα εμπρησμού έγινε το βράδυ της 5ης Ιανουαρίου – η φωτιά δεν πήρε διαστάσεις, έσβησε χάρη στην έγκαιρη παρέμβαση της πυροσβεστικής αλλά και χάρη στην ουσιαστική βοήθεια μεταναστών που εργάζονται και μένουν στην ευρύτερη περιοχή του λιμανιού της πόλης. Οι μισαλλόδοξοι κύκλοι επέμειναν. Ξαναέκαναν απόπειρα εμπρησμού του κτιρίου δέκα μέρες μετά, το βράδυ της 15ης Ιανουαρίου, αυτή τη φορά με πολύ πιο καταστροφικά αποτελέσματα – έστω κι αν, τελικά, το κτίριο σώθηκε.

Το μέγεθος της πρόκλησης εναντίον των αξιών της ελληνικής κοινωνίας, της πολιτισμένης Δύσης στην οποία ανήκουμε, είναι τεράστιο. Η δράση των κύκλων αυτών στα Χανιά είναι δράση εναντίον των κοινωνιών της ανοχής, της συνύπαρξης, του δικαιώματος στη διαφορά. Ταλιμπάν του αντισημιτισμού, έκαναν τη χυδαία δουλειά τους.

Το επιπλέον ζήτημα, όμως, είναι ότι την έκαναν ανεμπόδιστα.
Τόσο καιρό δρουν στα Χανιά μισαλλόδοξοι κύκλοι και η αστυνομία δεν τους έχει εντοπίσει ούτε η χανιώτικη κοινωνία τους έχει καταδικάσει ρητά. Η ανεκτική, φιλοπρόοδη κοινωνία των Χανίων ολιγώρησε – και μόνο αποσπασματικά καταδικάστηκαν οι τραμπουκισμοί κατά της ζωής και της περιουσίας ανθρώπων που ζουν στα Χανιά, χωρίς να απολαμβάνουν το προνόμιο να είναι Έλληνες λεβέντες Κρητικοί.

Έπειτα από την πρώτη απόπειρα εμπρησμού, δεν αυξήθηκαν τα μέτρα προστασίας του μνημείου που, ολοφάνερα, είχε γίνει στόχος μιας ολοφάνερα φασίζουσας μισαλλοδοξίας.

Μετά και τη δεύτερη απόπειρα εμπρησμού, ο αποτροπιασμός δεν επεκτάθηκε εκτός των λίγων ευαίσθητων φωνών της πόλης.
Ο Τύπος έχει μείνει παράδοξα «ευπρεπής», παράδοξα «ψύχραιμος» και παράδοξα «σιωπηλός» απέναντι στο έγκλημα κατά της ανοχής, της διαφορετικότητας και της πολυπολιτισμικότητας.
Οι πολιτικοί εκπρόσωποι δεν βγήκαν στα κεραμίδια να υπερασπιστούν τις αυτονόητες αξίες της δημοκρατίας.

Η τοπική κοινωνία δεν έχει ακόμα οργανωθεί, δεν είπε ακόμα έμπρακτα το ηχηρό όχι στη φασιστική μισαλλοδοξία που, εκτός των άλλων, τείνει να αλλιώσει τον ανοιχτό χαρακτήρα της πόλης, συκοφαντώντας τη στην παγκόσμια κοινότητα ως πόλη που ανέχεται τα πογκρόμ και φασιστικής έμπνευσης και ιδεολογίας πράξεις μίσους.
Οι απόπειρες εμπρησμού της Συναγωγής των Χανίων ήταν ένα ηχηρό μήνυμα προς την τοπική κοινωνία. Ένα μήνυμα μίσους.

Περιμένουμε πότε θα λειτουργήσουν τα ανακλαστικά της δημοκρατικής χανιώτικης κοινωνίας που θα δηλώσει ηχηρά ότι είναι ενεργά απέναντι στην κουλτούρα του μίσους. Ότι οι Ταλιμπάν του μίσους και της καταστροφής είναι εχθροί και ότι θα αντιμετωπιστούν σαν εχθροί.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News