Τα έξι στα δέκα που θα βρει κανείς στην Ελλάδα είναι κυκλικά. Για τα κτίρια αυτά ισχύει το αρχιτεκτονικό ρητό: «η λειτουργία οδηγεί στη μορφή». Και η λειτουργία ενός φάρου δεν ήταν άλλη από το να προστατεύει τα πλοία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους από τις ξέρες και τα επικίνδυνα περάσματα των ελληνικών θαλασσών. Το ελληνικό φαρικό δίκτυο γιγαντώθηκε τόσο πολύ μέσα σε 100 χρόνια που αποτέλεσε τον “πολυέλαιο” της χώρας. Ωστόσο από τους 120 πέτρινους φάρους που απέμειναν  έχουν χαρακτηρίσει ως διατηρητέα μνημεία μόλις οι 27. Οι γερασμένοι αυτοί λιθόκτιστοι πύργοι, υπακούγοντας ανέκαθεν στην απομονωτική τους φύση, φαίνεται ότι και στα χρόνια του παροπλισμού τους εγκαταλείφθηκαν από την Πολιτεία.

Τον Αύγουστο του 2012 η εκδρομή μιας παρέας 6 φοιτητών της αρχιτεκτονικής στην Άνδρο αποτέλεσε το ερέθισμα για μια πρωτότυπη ιδέα. Γυρίζοντας το νησί εντυπωσιάστηκαν από ένα γερασμένο φάρο στο βορειοδυτικό μέρος του νησιού, το φάρο 8022 στο λιμάνι του Γαυρίου. Αυτό ήταν, πήρανε την απόφαση να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να τον αναστηλώσουν εθελοντικά δημιουργώντας και blog σχετικά με την πορεία των εργασιών τους. «Το κτίσμα παρουσιάζει κάποιες ιδιαιτερότητες σε σχέση με τους υπόλοιπους ελληνικούς φάρους. Είναι από τους ελάχιστους διώροφους φάρους, ακόμη κι αν ο δεύτερος όροφος είναι μεταγενέστερη προσθήκη. Κάθε όροφος αποτελείται από έναν και μόνο χώρο, ενώ το κλιμακοστάσιο που οδηγούσε στο φανό είναι εξωτερικό μετά τη στάθμη του πρώτου ορόφου. Πρόκειται για μια πανέμορφη μαρμάρινη σκάλα που αναδύεται μέσα από το κτίσμα και περιτριγυρίζει τον οβελό προσδίδοντας ιδιαίτερη πλαστικότητα στην αρχιτεκτονική μορφή του» μου έλεγε η Ελίνα Χριστοδουλάκη από τις Μοίρες Ηρακλείου.

Τα παιδιά ερευνώντας την ιστορία του κτίσματος ανακάλυψαν ότι κατασκευάστηκε το 1874 από την Γαλλική Εταιρεία Φάρων ωστόσο ο φανός αφαιρέθηκε το 1953, όταν και καταργήθηκε ως οίκημα και ένα αυτόματο φανάρι τοποθετήθηκε πάνω σε μια μεταλλική σκαλωσιά μπροστά του. «Για τον χαρακτηρισμό ενός κτίσματος ως μνημείο» λέει ο Νίκος Διάβαρης από τον Πειραιά «χρειάζεται να περάσουν 100 έτη από τη δημιουργία του. Θεωρητικά αυτό θα μπορούσε να συμβεί από το 1974, ωστόσο δεν υπήρξε κάποια άλλη ιδιωτική ή κρατική πρωτοβουλία».

Το εντυπωσιακό όμως είναι η πολύ καλή αντοχή του κτίσματος παρά την ηλικία του και τις συνθήκες(άνεμος, υγρασία κλπ). Η Ιωάννα Ντίνα από την Ξάνθη  εξηγεί ότι «στην Ελλάδα και στα νησιά μας υπάρχουν αμέτρητα κτίσματα της ίδιας εποχής τα οποία χαρακτηρίζονται πέρα από την αρχιτεκτονική μορφή τους, κυρίως από τη λιθοδομή τους και την καλή τους κατασκευή. Γι' αυτό άλλωστε και το παλιό, αρχικό κτίσμα του φάρου(1874) είναι σε καλή κατάσταση ενώ οι μεταγενέστερες προσθήκες(μέσα 20ου αιώνα) παρουσιάζουν αστοχίες οι οποίες χρειάζονται επιδιόρθωση».

Κόστος και γραφειοκρατία

«Μέχρι τις 4 Οκτωβρίου του 2012 είχαμε έρθει σε επαφή με το ΓΕΝ και τον προϊστάμενο της Υπηρεσίας Φάρων κ. Παναγιώτη Χιώτη όπου ανήκει ο φάρος ο οποίος μας ενέκρινε την έναρξη της έρευνας και της μελέτης. Αμέσως μετά αποτυπώσαμε την υπάρχουσα κατάσταση του κτίσματος ενημερώνοντας φορείς και κατοίκους του νησιού. Ο “δρόμος” όμως άνοιξε στις 9 Οκτώβρη όταν το Υπουργείο Πολιτισμού αφού γνωμοδότησε το κτίριο με αυτοψία το κήρυξε ως μνημείο, επιτρέποντάς μας να ξεκινήσουμε την μελέτη αποκατάστασης η οποία θα αποπερατωθεί στα τέλη Μάρτη 2013» μου έλεγε ο Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης, Δημήτρης Ρόιδος από την Ξάνθη, ο οποίος όμως μου τόνισε και το γεγονός ότι «από κει και έπειτα είναι πια θέμα γραφειοκρατικών χρόνων, να δοθεί δηλαδή η έγκριση για υλοποίηση από το υπουργείο πολιτισμού κτλ.».

Μπορεί οι νέοι μας αρχιτέκτονες να δουλεύουν αφιλοκερδώς ωστόσο η εργασίες που θα πραγματοποιηθούν μεταξύ Μάη και Οκτώβρη χρειάζονται οικονομικούς πόρους. Η Φωτεινή Μιλτιάδου από τη Λάρισα δήλωσε ότι δεν ξεκινήσανε τη διαδικασία ελπίζοντας σε κρατική βοήθεια, δεδομένης της συγκυρίας. «Θα προσπαθήσουμε να καλύψουμε όλο το οσό μέσω χορηγιών, ελπίζοντας να τα καταφέρουμε διότι δεν πρόκειται για υπέρογκο ποσό. Η εκτίμησή μας θα γίνει με βάση το λογικότερο δυνατό κόστος, χρησιμοποιώντας τοπικά υλικά και εργατικό δυναμικό του νησιού. Ωστόσο, μακάρι να εξασφαλίζαμε μια μερική έστω κρατική χρηματοδότηση. Εμείς θα βάλουμε το μεράκι μας αφιλοκερδώς».

Έτσι χρησιμοποιώντας τις γνώσεις και με γνώμονα την θέλησή τους η Σοφία-Αθηνά Μπραρτζώκα από τα Ιωάννινα πιστεύει ότι αν και είναι η πρώτη τους δουλειά στον κλάδο το αποτέλεσμα θα είναι άρτιο αποκομίζοντας οι ίδιοι εμπειρία.

Ο Νίκος, η Φωτεινή, η Σοφία, η Ιωάννα, η Ελίνα και ο Δημήτρης γνωρίζουν ότι η επαγγελματική αποκατάσταση στη χώρα μας είναι δύσκολη αλλά θέλουνε να δούνε τους κόπους των σπουδών τους να ανταμείβονται πραγματώνοντας τα όνειρά τους. Όταν τελειώσουν την αναστήλωση επιθυμούν να μείνουν στην Ελλάδα δείχνοντας έμπρακτα ότι θέλουν να συμβάλλουν στην ανάκαμψή της ωστόσο το ενδεχόμενο η πατρίδα τους να τους “διώξει” δεν αποκλείεται.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News