Όταν παίρνεις τη στροφή για τον πρώτο όροφο, κάπου στα μισά της δεξιάς σκάλας απέναντι από το παλιό κυλικείο, ένα μυστηριώδες απογευματινό φως σε λούζει• εκεί, γύρω στις εφτά που τελειώνουν τα περισσότερα μαθήματα και οι διάδρομοι της σχολής αρχίζουν να αδειάζουν. Τότε είναι που απ’ τα μεγάλα παράθυρα του πρώτου και του δεύτερου ορόφου η μουντάδα των πολυκατοικιών της Ασκληπιού και της Σόλωνος σιγά-σιγά διαλύεται και οι όψεις των κτιρίων γλυκαίνουν.

Στο παλιό κτίριο της Νομικής ένας αλλιώτικος χρόνος κυλάει ακόμη. Τι κι αν η ανακαίνιση της άλλαξε τα φώτα, νέα έδρανα πήραν την θέση των ξύλινων παλιών, προτζέκτορες κάλυψαν τους τεράστιους χιλιογραμμένους μαυροπίνακες και οι αίθουσες του νέου κτιρίου μοιάζουν πιο πολύ με σχολικές; Η παλιά Νομική της ταράτσας, της Σαριπόλων και της Σβώλου ως τα υπόγεια της Β’ Μαθηματικών, πάντα θα ξετρυπώνει απ’ τα ψηλά ταβάνια και τα τετραγωνισμένα παράθυρα, τη βιβλιοθήκη του Ποινικού και τα τζαμάκια του θυρωρείου.

Για πολλούς η εικόνα της σχολής είναι μελαγχολική. Το βλέπεις, άλλωστε, με τους ναρκομανείς και τους άστεγους στην είσοδο και τα τριγύρω παγκάκια της Μασσαλίας, τις αφίσες και τα χιλιογραμμένα συνθήματα, τη βρώμα του πεζοδρομίου και την εγκατάλειψη του γύρω χώρου ως κάτω την Ακαδημία και σκέφτεσαι: αυτό είναι λοιπόν το πανεπιστήμιο; Αλλά το πανεπιστήμιο είναι μονάχα οι άνθρωποί του. Πίσω από τους τοίχους, τις αφίσες και τα πατημένα συνθήματα πάντα θα υπάρχουν οι σπόροι του. Και οι άνθρωποί του είναι οι μόνοι που μπορούν να τους συντηρούνε μέσα στον κόρφο τους, να τους ζεστάνουν με τις σκέψεις τους και τους μεγαλώσουν με τις ιδέες και τις πράξεις τους. Οι φοιτητές χρειάζονται έμπνευση. Και η έμπνευση δημιουργείται μονάχα από τους ανθρώπους. Η σχέση καθηγητή-φοιτητή είναι αμφίπλευρη, ένα διαρκές δούναι και λαβείν, όσα πανεπιστημιακά έτη και αν περάσουν, όσα παιδιά και αν φύγουν.

Στην αρχή της φοιτητικής ζωής όλα ακούγονται ακαταλαβίστικα, δυσνόητα και πολύπλοκα, δεν καταλαβαίνεις τίποτε, και έτσι πρέπει να συμβαίνει, να μην καταλαβαίνεις. Οι καθηγητές φαντάζουν αυθεντίες. Σιγά-σιγά εξοικειώνεσαι. Αρχίζεις να ορίζεις τον εαυτό σου μέσα στο χώρο, απέναντι στους άλλους, κυρίως όμως απέναντι στις γνώσεις και την επιστήμη. Αρχίζεις να μαθαίνεις: ξεχωρίζεις και ορίζεις τις αρχές, τα αντικείμενα, τα πεδία, τους βασικούς κανόνες. Εδώ ο ρόλος των καθηγητών είναι πρωταρχικής σπουδαιότητας. Αυτοί καλούνται να σε μυήσουν, να σε διδάξουν όχι απαραίτητα πολλά, αλλά κυρίως πώς θα βρεις και θα μάθεις τα πολλά, πώς θα γίνεις μαθησιακά αχόρταγος.

Είναι εκείνοι που καλούνται να βάλουν τη σκέψη σου στον κόσμο του γιατί, εκείνοι που πρώτοι θα θέσουν για χάρη σου πολλές από τις ερωτήσεις. Έτσι μόνο κερδίζονται τα μάτια, ο αυθόρμητος σεβασμός και η ευγνωμοσύνη. Πώς θα διαχειριστείς αυτά που σου προσφέρονται, πώς θα τα αφομοιώσεις και θα κτίσεις πάνω σε αυτά το επάγγελμα, τη ζωή και την ευτυχία σου; Αυτά πρέπει να κερδίσεις. Οι σπουδές καταλήγουν σε μοναχική υπόθεση, το διάβασμα, ο τρόπος διαβάσματος, ο συνδυασμός των θεωρητικών γνώσεων, η εμβάθυνση, οι απαντήσεις, όλα είναι προσωπική υπόθεση και χρονοβόρα. Σιγά-σιγά αρχίζεις και επεξεργάζεσαι τα πάντα, αφού πρώτα μάθεις να ακούς, για να μπορείς και συ να ακούγεσαι. Στο τέλος των σπουδών αποκτάς μια σιγουριά, ακόμη και αν κάνεις λάθος, τη σιγουριά ότι έμαθες να σκέφτεσαι και πως ό,τι δεν ξέρεις μπορείς να το μάθεις. Για πρώτη φορά αρχίζεις να πατάς στα πόδια σου σωστά και συνεχίζεις.

Έτσι, κάθε φορά που επιστρέφεις στη σχολή, η ίδια συναισθηματική φόρτιση είναι πάντα εκεί. Και το τετράγωνο Σίνα-Σόλωνος-Μασσαλίας-Ακαδημίας είναι για πάντα λιγάκι ιερό, από την ταράτσα ως τα υπόγεια σα ένα αλλιώτικο άσυλο μπροστά στις αντιξοότητες του επαγγέλματος, του έξω χώρου, της εποχής. Δεν χρειάζονται πίνακες, προτζέκτορες, αναμμένα καλοριφέρ και σύστημα wi-fi για να αγαπήσεις τις σπουδές σου. Χρειάζονται στιβαρές φωνές να σε μυήσουν στη γνώση, φωτεινοί δάσκαλοι να σε υποδεχθούν στην αφετηρία, να σε πείσουν ότι παρά τις δυσκολίες ό,τι μάθεις θα σε κάνει δυνατό, θα σου δείξει τρόπους να σκέφτεσαι, να ζυγίζεις τα πράγματα, να τα ορίζεις, να αντιδράς. Ενάντια σε κάθε βία και παραλογισμό που τσαλαπατά το αληθινό νόημα του ανθρώπου. Αυτό που τον κάνει να είναι το μέτρο για όλα τα πράγματα.

Μέσα στη Σαριπόλων αντηχούν ακόμη οι παλιές φωνές και διασπείρονται ως κάτω το αίθριο. Είναι ακόμη το ίδιο δυνατές, γεμάτες παλμό μιας σχεδόν συγκινητικής ελευθερίας, μιας πρωταρχικής ώθησης στη σκέψη. Εδώ θα τους βρείτε όλους: τους παλιούς και νέους δασκάλους, καθηγητές με όραμα και τρέλα, φοιτητές με μεράκι και αγωνιστικότητα, είναι όλοι παρόντες, με ανοικτούς τους κώδικες, με σηκωμένα τα πανό, μέσα σε κατάμεστα αμφιθέατρα, καθισμένοι ακόμη και στα σκαλιά, χιλιάδες μάτια που ακτινοβολούν σπίθες ζωντάνιας και γνώσης. «Κύριοι και τώρα συνεχίζουμε από εκεί που μας σταμάτησαν» θα πει για ακόμη μία φορά ο Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης, από τον θάνατο του οποίου πριν λίγες μέρες συμπληρώθηκε ένας χρόνος, και το μάθημα θα ξαναρχίσει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News