Γράφτηκαν ήδη πολλά για την παραγγελία αναβάθμισης πολεμικών αεροσκαφών της ελληνικής αεροπορίας στην αμερικανική εταιρεία Lockheed. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας έδωσε ορισμένες εξηγήσεις καταδεικνύοντας ως βασικό στοιχείο τη μεταφορά τεχνογνωσίας και τη διασφάλιση θέσεων εργασίας σε κομβική ελληνική εταιρεία, που δικαιολογεί τα 500 εκατομμύρια δολάρια που θα κοστίσει το πρόγραμμα σε βάθος περίπου οκταετίας.

Η συμφωνία για την αναβάθμιση των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P3 είναι διακρατική μέσω FMS. Απαράβατος όρος της ελληνικής πλευράς ήταν οι εργασίες να γίνουν στην Ελλάδα από ελληνική βιομηχανία. Δεν θα αναφερθώ περαιτέρω σε αυτό το πρόγραμμα, αλλά θα παρουσιάσω από ιστορικά αρχεία που έχω διαθέσιμα, εν συντομία, πώς κατάφερε να κατασκευάσει η Σοβιετική Ένωση -εν μέσω του Β' Παγκοσμίου πολέμου τα πρώτα μεγάλα βομβαρδιστικά της αεροσκάφη, που αργότερα διαδραμάτισαν έναν βασικό ρόλο στον ψυχρό πόλεμο που ακολούθησε. Επικεντρώνομαι στη μεταφορά της τεχνογνωσίας που είναι τόσο απαραίτητη στη χώρα μας σήμερα.

Ο λόγος είναι για τα τετρακινητήρια βομβαρδιστικά Tu-4, Τουπόλεφ, που δημιουργήθηκαν αντιγράφοντας σχεδόν εξ ολοκλήρου αμερικανικά Boeing B-29, όταν τρία εξ αυτών βρέθηκαν στα χέρια των Ρώσων, διότι αναγκάσθηκαν να προσγειωθούν σε σοβιετικό έδαφος μετά απο επιχείρηση κατά των Ιαπώνων. Η Σοβιετική Ένωση δεν είχε ακόμη εμπλακεί, τον Μάιο του 1945, στον πόλεμο με τους Ιάπωνες. Σύμφωνα λοιπόν με τη νομική υποχρέωση που είχε ως ουδέτερο κράτος σε περίοδο πολέμου απέναντι στους ιδιοκτήτες των αεροσκαφών, έθεσε τους πιλότους υπό περιορισμό, αιχμαλωσία δηλαδή, και «αξιοποίησε» τα αεροσκάφη, τα οποία μεταφέρθηκαν στη Μόσχα, μετά από εισήγηση του υπουργείου εθνικής άμυνας στον Στάλιν για να χρησιμοποιηθούν ως πρότυπα αντιγραφής. Την εντολή της κατασκευής πήρε ο μηχανικός Αντρέιγ Τουπόλεφ.

Η πλήρης αντιγραφή, ακόμα και στα μικρά εξαρτήματα, βλήτρα και περικόχλια, που είχε διατάξει ο Στάλιν, δεν ηταν ούτε εύκολη αλλά ούτε εφικτή σε όλες τις λεπτομέρειες, λόγω μερικής ασυμβατότητας του αμερικανικού με το σοβιετικό τεχνολογικό υλικό αλλά και λόγω ελλείψεων σε τεχνολογικές διαδικασίες και σε ανάλογα εργαλεία.

Αναγκάσθηκαν π.χ οι Σοβιετικοί τεχνικοί να αναλώσουν πολύ χρόνο, ούτως ώστε να μετατρέψουν το σύστημα σπειρωμάτων από ίντσες σε χιλιοστά, διαβαθμισμένα μάλιστα σύμφωνα με τις απαιτούμενες αντοχές. Μετατροπές ήταν αναγκαίες για να προσαρμοστούν τα σοβιετικά οπλικά σύστηματα και στην αμερικανική άτρακτο. Οι κινητήρες ήταν ASch-73TK, σοβιετικής κατασκευής, αλλά και εδώ αντιγράφηκαν αρκετά στοιχεία από τους αμερικανικούς R-3350 Wright Cyclone. Άλλα εξαρτήματα, προπέλες, αμπραγιάζ, γεννήτριες, ηλεκτρομηχανικά και πομποί επικοινωνιών αγοράστηκαν στις ΗΠΑ. Για τον σκοπό αυτό διετέθη κονδύλι σε συνάλλαγμα 1,5 εκατομύρια ρούβλια.

Τα τεχνικά σχέδια κατασκευής έγιναν με τη μέθοδο που σήμερα λέγεται αγγλιστί reversed engineering, δηλαδή αφού λύθηκε ολόκληρο το αμερικανικό αεροσκάφος καταμετρήθηκε επακριβώς και αποτυπώθηκε σε σχέδια που προσαρμόσθηκαν στα σημεία όπου έπρεπε να μονταρισθούν ρωσικά εξαρτήματα. Με δεδομένη τη στήριξη του έργου από τα ανώτατα πολιτικά και στρατιωτικά κλιμάκια αλλά και με την ιδιοφυΐα και την εργατικότητα που χαρακτήριζε τους σοβιετικούς μηχανικούς και τεχνικούς, προχώρησαν άριστα. Η παρθενική πτήση έγινε στις 19 Μαΐου 1947 και μέχρι το καλοκαίρι μπήκαν σε λειτουργία από τις σοβιετικές γραμμές κατασκευής γύρω στα 20 αεροσκάφη. Συνολικά κατασκευάστηκαν 1296 Τu-4 διαφόρων τύπων. Ο στόλος εξοπλίσθηκε και με πυρηνικές βόμβες και αποτέλεσε τον κορμό της στρατηγικής αεροπορίας της Σοβιετικής Ένωσης, με ακτίνα επιχειρησιακής δράσης 5100 χιλιόμετρα με δύο τόνους φορτίο.

Επιστρέφω κλείνοντας στα δικά μας αεροσκάφη και στην ανάπτυξη τεχνογνωσίας εντός Ελλάδος. Είναι κατά την γνώμη μου άκρως απαραίτητη, εάν θέλουμε να αποφύγουμε τον βρόχο της υποβάθμισης του εργατικού δυναμικού που θα οδηγήσει σε περαιτέρω απαξίωση του τεχνολογικού δυναμικού της Ελλάδος. Δεν φτάνει βέβαια ένα μόνο έργο, όπως το ανακοινωθέν, που είχε ήδη προταθεί από το ΚΥΣΕΑ επί της προηγούμενης κυβέρνησης. Χρειάζεται ολική ανασυγκρότηση σε όλους τους παραγωγικούς κλάδους και σύνδεση των Πολυτεχνείων και ΤΕΙ με τη βιομηχανία ούτως ώστε να ανακοπεί κατά το δυνατόν το κύμα εξόδου των άξιων νέων στην ξενιτιά. Τα μνημόνια είχαν αγνοήσει επιμελώς αυτή τη… μικρή αλλά σημαντική λεπτομέρεια.

Πώς θα ανέβει το δικό μας ΑΕΠ, ποιος θα πληρώνει συντάξεις, όταν εχει πάρει η νεολαία… των ομματιών της; Δεν έχουμε άλλο χρόνο για χάσιμο!

ΥΓ: Προς αποφυγή παρεξηγήσεων αναφέρω πως δεν έχω πρόσβαση στα στοιχεία που αφορούν τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση των -κατά ορισμένους επικριτές αυτής της εντολής- υπέργηρων και παροπλισμένων αεροσκαφών P3. Στο «Πρώτο Θέμα» δημοσιεύτηκε σήμερα παλαιότερη επιστολή από τη Lockheed, που δεν φαίνεται να συνιστά αυτήν την πράξη. Το άρθρο μου αποσκοπεί στην ανάδειξη της σημασίας μεταφοράς τεχνογνωσίας και την περαιτέρω διάχυσή της εντός της χώρας, σαφώς με ορθολογιστικά και οικονομικώς μετρήσιμα κριτήρια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News