Εδώ και 128 χρόνια, τα πρωινά κάθε Σαββάτου η περιοχή γύρω από τη Βαρβάκειο Αγορά είναι το ζωντανότερο μέρος της Αθήνας. Η συγκεκριμένη περιοχή και ώρα ήταν η πρωτότυπη επιλογή των ανθρώπων της WWF Ελλάς, προκειμένου να προσφέρουν πρακτική και χρήσιμη ενημέρωση σε ενδιαφερόμενους γύρω από τη διατροφή. Σε σεμινάρια των 20 περίπου ατόμων, ειδικευμένοι ακαδημαϊκοί σε ζητήματα διατροφής φροντίζουν να βοηθήσουν με εναλλακτικές μεθόδους να μάθουν οι συμμετέχοντες την αιτία του «είμαστε αυτό που τρώμε». Ο Αχιλλέας Πληθάρας, ο υπεύθυνος του προγράμματος «Καλύτερη ζωή», που διοργανώνει αυτά τα βιωματικά εργαστήρια, έχοντας δεκαετή εμπειρία ως υπεύθυνος εκστρατειών της οργάνωσης, μας εξηγεί πόσο ευεργετική μπορεί να είναι η ενημέρωση ενός καταναλωτή για ποιοτική διατροφή δίπλα από τη μεγαλύτερη κρεαταγορά της χώρας.

1.Οι εκδηλώσεις –βιωματικά εργαστήρια- γίνονται δίπλα στην Βαρβάκειο και όχι σε κάποια ήσυχη αίθουσα. Γιατί;

Η επιλογή του χώρου (Στέγη του ΣυνΑθηνά) δεν ήταν τυχαία. Θέλαμε να δώσουμε στους συμμετέχοντες ένα κράμα ήχου και εικόνας από τον χώρο όπου διακινούνται όλα τα προϊόντα για τα οποία μιλήσαμε στα σεμινάρια. Τους προτρέπαμε επίσης να κάνουν μια βόλτα από εκεί μετά το τέλος των εργαστηρίων, ώστε να δουν τα τρόφιμα που διακινούνται με άλλο μάτι! Το αποτέλεσμα δικαιώνει την επιλογή του χώρου. Η ανταπόκριση των πολιτών ήταν ενθαρρυντική και η προθυμία για γνώση μεγάλη. Υπάρχουν τόσα πολλά που δεν γνωρίζουμε για τα προϊόντα που φτάνουν στο τραπέζι μας, και άλλα τόσα που νομίζουμε ότι γνωρίζουμε, χωρίς όμως να αληθεύει. Η υπερπληροφόρηση πολλές φορές λειτουργεί αρνητικά, για αυτό αποφασίσαμε να θέσουμε τα πράγματα στη σωστή βάση, παρέχοντας πρακτική, αξιόπιστη και συνοπτική ενημέρωση.

2.Πώς λειτουργούνε τα βιωματικά εργαστήρια;

Το βιωματικό εργαστήριο από τη φύση του (αν θέλει να αποκαλείται βιωματικό) πρέπει να απευθύνεται σε περιορισμένο αριθμό ατόμων, ώστε να μπορεί να υπάρξει διάλογος και διάδραση. Τα σεμινάρια για τη διατροφή απευθύνονταν στα μέλη και φίλους της Καλύτερης Ζωής και για τη συμμετοχή ήταν απαραίτητη η υποβολή δήλωσης συμμετοχής μέσα από φόρμα που βρισκόταν στην ιστοσελίδα της Καλύτερης Ζωής. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά είχαν υπερκαλυφθεί οι θέσεις, πράγμα που μας οδήγησε να επαναλάβουμε τα εργαστήρια, ώστε να μην απογοητεύσουμε όσους δήλωσαν συμμετοχή.

3.Το γεγονός ότι υπήρχαν και περαστικοί (π.χ. Ρομά που έρχονταν να πάρουν τρόφιμα), σας επηρέασε;

Στην οδό Αθηνάς, επί και πέριξ της αγοράς, βλέπεις τα πολλά πρόσωπα της Αθήνας. Μέσα σε αυτά τα πρόσωπα συναντάς τσιγγάνους, άστεγους, ναρκομανείς. Δεν θέλαμε να εξωραΐσουμε την κατάσταση, άρα ναι, οι περαστικοί έκαναν πιο ρεαλιστική την όλη προσπάθεια, καθώς το τρόφιμο που εμείς χρησιμοποιήσαμε για επίδειξη έγινε η τροφή κάποιου ανήμπορου.

4.Γιατί η WWF, μια αμιγώς περιβαλλοντική οργάνωση, καταπιάνεται με ένα καταναλωτικό/διατροφικό θέμα;

Το περιβάλλον δεν είναι ξεκομμένο από τη διατροφή και τις καταναλωτικές συνήθειες. Το αντίθετο συμβαίνει. Σκεφτείτε μόνο ότι το 30% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου προκαλείται από την παραγωγή τροφίμων, ενώ η άρδευση ευθύνεται για το 70% της παγκόσμιας κατανάλωσης νερού. Είμαστε ό,τι τρώμε, επομένως καλύτερες διατροφικές επιλογές μπορούν πραγματικά να βελτιώσουν την κατάσταση και στο περιβάλλον. Win win. 

5.Είναι επαρκής η ελληνική νομοθεσία για την προστασία του καταναλωτή;

Η ελληνική νομοθεσία συμβαδίζει με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Υπάρχουν πολλά βήματα που πρέπει να γίνουν ώστε οι πολίτες να νιώθουν ασφαλείς, πράγμα που μας απέδειξε η πρόσφατη διατροφική κρίση με το κρέας αλόγου. Ένα μεγάλο πρόβλημα που εξακολουθεί να ταλαιπωρεί την κοινωνία μας είναι η έλλειψη ενημέρωσης για όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι καταναλωτές. Η έλλειψη κωδικοποίησης της νομοθεσίας και η αδυναμία της Πολιτείας να υλοποιήσει συνεκτικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης διαιωνίζουν το πρόβλημα. Από την άλλη κι εμείς οφείλουμε να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε ως πολίτες και όχι ως πελάτες.

6.Υπάρχουν σχέδια για παρόμοια προγράμματα;

Βασικό μέλημα της Καλύτερης Ζωής είναι να δώσει τροφή για σκέψη και πρακτική ενημέρωση. Ναι, τα σχέδια για το μέλλον περιλαμβάνουν πολλά ακόμα βιωματικά εργαστήρια για θέματα καθημερινότητας, είτε δια ζώσης, είτε μέσω διαδικτύου. Προσκαλούμε όσους ενδιαφέρονται να γίνουν μέλη της Καλύτερης Ζωής, ώστε να μαθαίνουν εγκαίρως ό,τι προγραμματίζουμε.

7.Τι κοιτάει και τι πρέπει να κοιτάει η πλειοψηφία των Ελλήνων όταν αγοράζει τρόφιμα-προϊόντα;

Εμπειρικά, καθώς δεν υπάρχουν επαρκείς έρευνες για αυτό, πιστεύω ότι η πλειονότητα κοιτά την τιμή και σε δεύτερο βαθμό τα μεγάλα γράμματα. Αυτό όμως που πρέπει να κοιτάζει είναι τα ψιλά γράμματα, όπου αναγράφονται πολύτιμα δεδομένα, όπως τα συντηρητικά που περιέχονται στο τρόφιμο, η ύπαρξη τυχόν αλλεργιογόνων, τα λιπαρά και η ζάχαρη, η διατροφική αξία κοκ. Εκεί «κρύβεται» το ζουμί.

8.Μπορείτε να αναφέρετε κάποιο μεγάλο διατροφικό σκάνδαλο που να συνέβη στην χώρα μας τελευταία;

Μικρές ατασθαλίες βγαίνουν συνεχώς στη δημοσιότητα. Αρκεί κανείς να δει την ιστοσελίδα του ΕΦΕΤ για να το διαπιστώσει. Μεγάλο διατροφικό σκάνδαλο ήταν αυτό που αφορούσε το κρέας αλόγου, όπου αρκετές ελληνικές εταιρείες έκαναν παρασπονδίες. Θέλω να ελπίζω ότι δεν έχουν συμβεί άλλα μεγάλα σκάνδαλα κι ότι οι έλεγχοι είναι επαρκείς, αλλά ειδικά σε αυτό το φλέγον ζήτημα ποτέ δεν πρέπει να είσαι σίγουρος.  Γενικά σαν κανόνα προτείνουμε την αποφυγή επεξεργασμένων τροφών και την επιλογή προϊόντων από αξιόπιστους προμηθευτές, ως ένα καλό αντίδοτο σε οποιαδήποτε διατροφική κρίση.

9.Συγκριτικά με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους καταναλωτές οι Έλληνες τρέφονται πιο υγιεινά;

Παρότι η μεσογειακή διατροφή έχει αποδειχτεί πως αποτελεί μια καλή επιλογή για την υγεία των πολιτών ανά τον κόσμο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια δυσμενής αλλαγή στη χώρα. Σύμφωνα με διάφορες ερευνητικές ομάδες, οι διατροφικές επιλογές στην Ελλάδα σταδιακά αποκλίνουν από τη μεσογειακή διατροφή. Παρότι το επίπεδο υγείας των Ελλήνων παραμένει υψηλό, η παχυσαρκία και τα προβλήματα υγείας αυξάνονται ως αποτέλεσμα των διατροφικών επιλογών και της καθιστικής ζωής. Τα κορεσμένα λιπαρά και η ζάχαρη κερδίζουν συνεχώς έδαφος στη διατροφή μας, ενώ μειώνεται η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε άμυλο (πατάτες, ψωμί). Επίσης, με αφορμή την κρίση, μεγαλώνει ο προβληματισμός για την εξάπλωση των καταστημάτων εστίασης που προωθούν το γρήγορο -κι ανθυγιεινό- φαγητό (σουβλάκια, σφολιάτες κτλ). Βάσει στοιχείων του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 3η θέση στον παγκόσμιο πίνακα ημερήσιας πρόσληψης θερμίδων ανά κάτοικο με 3.700 θερμίδες (kcal) ανά κάτοικο. Μόνο οι ΗΠΑ και η Αυστρία βρίσκονται πιο πάνω από τη χώρα. Βάσει των παραπάνω, η παχυσαρκία έρχεται ως φυσικό επακόλουθο. Στο Harvard School of Public Health αναφέρεται ότι σε Ελλάδα και σε Κύπρο, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο παρατηρούνται τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας σε νέους ηλικίας 10 έως 18 ετών.

10.Η Μεσογειακή δίαιτα είναι η καλύτερη του κόσμου. Είναι μύθος;

Η Μεσογειακή διατροφή είναι σίγουρα μια από τις καλύτερες του κόσμου. Συνίσταται στην καθημερινή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών,  δημητριακών και ελαιόλαδου και στη μειωμένη πρόσληψη κρέατος και κορεσμένων λιπαρών και είναι ευρέως αποδεκτή για τις θετικές  επιδράσεις της στην υγεία. Η προσήλωση στο Μεσογειακό πρότυπο διατροφής έχει βρεθεί ότι αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα μακροχρόνιας επιβίωσης, μειώνοντας  τον  κίνδυνο  για  πολλά  από  τα  χρόνια  εκφυλιστικά νοσήματα, όπως τα καρδιαγγειακά και ο καρκίνος.

Παράλληλα, η  μεσογειακή διατροφή είναι καλή και για το περιβάλλον. Πρόσφατη έρευνα έδειξε πως το οικολογικό αποτύπωμα της μεσογειακής διατροφής είναι σημαντικά μικρότερο σε σχέση με αυτό του δυτικού προτύπου διατροφής. Ο λόγος είναι απλός: η μεσογειακή διατροφή βασίζεται κυρίως στην κατανάλωση φυτικών και όχι ζωικών προϊόντων. Έτσι μειώνεται η επιβάρυνση στο περιβάλλον, καθώς οι πόροι που απαιτούνται για την παραγωγή των φυτικών προϊόντων είναι κατά πολύ λιγότεροι σε σχέση με τους πόρους που απαιτεί η παραγωγή ζωικών αγαθών. Ενδεικτικά αναφέρεται πως για την παραγωγή μιας μερίδας βοδινού κρέατος απαιτείται η κατανάλωση σχεδόν 5.000 λίτρων νερού, όταν σε αντιδιαστολή η παραγωγή ενός μήλου απαιτεί 70 λίτρα νερού.

11.Τι βαθμό παίρνει ο Έλληνα καταναλωτής ως προς την συνειδητοποίηση.

Επειδή ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο, κι επειδή το καταναλωτικό κίνημα στην Ελλάδα δεν είναι τόσο ισχυρό, θεωρώ ότι ο Έλληνας καταναλωτής βρίσκεται κάπου στη μέση της κλίμακας από το 0 έως το 10. Παρόλα αυτά, η κατάσταση φαίνεται να βαίνει προς το καλύτερο!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News