«Προτίθεμαι να αρχίσω και να τελειώσω με το ζήτημα του ανθρώπινου (λες και υπάρχει άλλος τρόπος για μας να αρχίζουμε ή να τελειώνουμε!)» γράφει η Αμερικανίδα ακαδημαϊκός Τζούντιθ Μπάτλερ στο βιβλίο «Ευάλωτη Ζωή». Δεν ξεκινούν, ούτε τελειώνουν μ’ αυτόν τον τρόπο  όλοι όσοι συμμετέχουν στον δημόσιο λόγο. Για μια ορισμένη κατηγορία γραφιάδων το «ανθρώπινο» δεν διατρέχει το συλλογισμό τους ή ακόμα κι όταν το επικαλούνται, έχουν εκ των προτέρων αποκλείσει από αυτή την οντολογία ένα φάσμα υπάρξεων ως ανάξιο λόγου. Τέτοιοι νοούνται συχνά οι πρόσφυγες που καταφθάνουν χιλιάδες αυτές τις μέρες στις ακτές της Μεσογείου. Δεν αντιμετωπίζονται ως υποκείμενα δικαιωμάτων αλλά ως αντικείμενα χλευασμού που χαλάνε την αισθητική και το ιδανικό αιγαιοπελαγίτικο φαντασιακό του δυτικού τουρίστα.

Αυτό μας είπε λίγο-πολύ η Daily Mail με το ρεπορτάζ της για το «αηδιαστικό κολαστήριο στην Κω», στο οποίο υποστηρίζει με δραματοποιημένη ρητορική, τύπου «εφιάλτης», ότι οι Βρετανοί τουρίστες στην Κω ενοχλούνται από τη μαζική παρουσία προσφύγων από τη Συρία και το Αφγανιστάν στο νησί, γιατί κοιμούνται σε χαρτόκουτα στους δρόμους ή πλένουν τα ρούχα τους στη θάλασσα. Το πρόβλημά μου δεν είναι απλώς το κακόβουλο δημοσίευμα που αναβλύζει μια γραφική ψευτοαριστοκρατική αίσθηση βγαλμένη από ταινίες εποχής. Εξάλλου πήρε άμεσα μια «πληρωμένη» απάντηση εντός των δικών της συνόρων από τον Independent, στρέφοντας τον φακό στον πραγματικό εφιάλτη που βιώνουν οι πληθυσμοί που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους. Ούτε με εκπλήσσει -αν και δεν παύει ποτέ να με θλίβει- το γεγονός ότι μια συγκεκριμένη μερίδα του ελληνικού Τύπου το αναμετέδωσε άκριτα. Πρόκειται για εκείνο το κομμάτι που αντιμετωπίζει εργαλειακά το μεταναστευτικό ζήτημα με όρους μικροπολιτικής και ξενοφοβικού λαϊκισμού και όχι με όρους μιας διεθνούς ανθρωπιστικής κρίσης, και προφανώς είδε στο συγκεκριμένο δημοσίευμα έναν αντικατοπτρισμό του δικού του κιτρινισμού.

Το βασικό μου πρόβλημα είναι ότι γύρω από το επιχείρημα του τουρισμού θωρακίζονται συντηρητικές αντιλήψεις για να βρουν ένα έδαφος νομιμοποίησης μισαλλόδοξων πρακτικών. Και χωρίς απαραίτητα να συμφωνούν σε αυτό οι ίδιοι οι τουρίστες. Ο δήμαρχος της Κω, Γιώργος Κυρίτσης, διατρανώνει παντού αυτές τις μέρες την αντίθεσή του στη δημιουργία ενός κέντρου υποδοχής προσφύγων στο νησί, επειδή «είναι τουριστικός προορισμός». Και πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει ότι υπάρχει πρόβλημα με τους άστεγους, τους τοξικοεξαρτημένους, ακόμα και με τους διαδηλωτές, γιατί «δημιουργούν μια εικόνα που πλήττει τον τουρισμό»; Αν αναλογιστούμε, όμως, σχεδόν ποτέ δεν έχουν παραπονεθεί οι ίδιοι οι τουρίστες γι' αυτά τα φαινόμενα. Εμείς, για παράδειγμα, όταν διαλέγουμε έναν προορισμό για να ταξιδέψουμε το βασικό μας κριτήριο μάλλον δεν είναι το ποσοστό φτώχειας ή ο αριθμός των μεταναστών που ζουν στη χώρα. Αλλιώς το Παρίσι, το Βερολίνο ή το Los Angeles δεν θα άξιζαν ούτε μιαν αράδα στο Lonely Planet.
Ο τουρισμός δεν είναι μια αποστειρωμένη διαδικασία που αποσυνδέεται από την πραγματικότητα και εισέρχεται σε μια κρυστάλλινη μονωμένη γυάλα. Είναι μια μαγική δραστηριότητα για να μαθαίνεις τόπους, κουλτούρες και ανθρώπους και είναι αυστηρά μέσα στη ζωή, διαπερνάται από τις αντιθέσεις και τα προβλήματά της. Οι επισκέπτες που έρχονται στην Ελλάδα δεν είναι εξωτικά πουλιά από ανέγγιχτους πλανήτες. Έχουν αντικρίσει ξανά εικόνες δυστυχίας και εξαθλίωσης. Κι αν αυτές είναι πάντα στενάχωρες, δεν είναι επειδή μας χαλάνε το καλοκαιρινό κάδρο της ανεμελιάς μας -αυτό είναι ξεχαρβαλωμένο προ πολλού- αλλά στο επίπεδο αυτού που διαφεύγει πάντα σε όσους επικαλούνται τον τουρισμό, του «ανθρώπινου».

Άσε που κατά γενική ομολογία οι πρόσφυγες  στα ελληνικά νησιά δεν έχουν παραβατικές συμπεριφορές, δεν ενοχλούν, είναι πολύ διακριτικοί -σε αντίθεση ίσως με μια συγκεκριμένη κοινωνιολογικού πλέον ενδιαφέροντος κατηγορία Βρετανών τουριστών- όσοι έχουν κάποια χρήματα τα ξοδεύουν στην τοπική αγορά και κανείς τους δε θέλει να μείνει για πάντα εδώ. Μέχρις ότου, όμως, η Ευρώπη βρει έναν τρόπο να διαχειριστεί αυτή την πρωτοφανή προσφυγική κρίση, η Ελλάδα, η Ιταλία και όλες οι χώρες που έλαχε να λειτουργούν ως πύλες εισόδου για τη Δύση, οφείλουν, σεβόμενες τις διεθνείς συμβάσεις, να παρέχουν σ' αυτούς τους ανθρώπους ένα αξιοπρεπές καθεστώς υποδοχής και ταυτοποίησης. Όσοι διαφωνούν με μια τέτοια υποχρέωση, ας τοποθετηθούν to the point και με το όνομά τους, χωρίς να κρύβονται πίσω από τους τουρίστες και μαζί να αναλάβουν την ευθύνη της ευθείας ή έμμεσης σύνταξής τους με την ακροδεξιά στρατηγική.

Κατά τα λοιπά, οι τουρίστες στην Ελλάδα έχουν πρόβλημα με τους αγενείς ταρίφες που τους κοροϊδεύουν στα λεφτά, με τις αποδείξεις που δεν κόβουν στα εστιατόρια, με τα υπερτιμολογημένα νερά στα πλοία, με τον καπνό που τους φυσάνε μες στη μούρη τους παντού, με τις καθυστερήσεις και τις αναβολές των δρομολογίων, με τα άδεια από γιατρούς Κέντρα Υγείας και τους Ελληναράδες που κλωτσάνε τα σκυλάκια από τις ταβέρνες και αφού δημοσιοποιήσουν τις γαστρεντερικές τους αναταράξεις, κλείνουν λάγνα το μάτι. Αντίστοιχα πάνω-κάτω με αυτά που έχουμε όλοι… για όσους κόπτονται.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News