Το σημερινό κείμενο αν και μπορεί να θεωρηθεί επετειακό, νομίζω ότι αναφέρεται σε κάτι που ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο επίκαιρο. Εορτασμοί της εθνικής παλιγγενεσίας και θυμήθηκα την, κατά τη γνώμη μου,  πιο σοφή ρήση της νεοελληνικής μας ιστορίας. Δεν την είπε ο Κολοκοτρώνης ή ο Καραϊσκάκης αλλά ένας ποιητής και δεν είναι άλλη από το «Εθνικόν είναι το αληθές» του Διονυσίου Σολωμού. Μέσα σε τέσσερις λέξεις ο Σολωμός περιέλαβε την πυξίδα που πρέπει να έχουμε στις ενέργειές μας ως χώρα και ως κοινωνία. Δύο αιώνες πριν έκανε μια διάγνωση που ισχύει (ίσως και σε μεγαλύτερο μάλιστα βαθμό) ακόμα και στις μέρες μας. Εμείς όμως ταυτιζόμαστε περισσότερο με τον Τσαρούχη – «στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις» – παρά με τον Σολωμό.

Δεν είναι τυχαίο ότι το διαφημιστικό σλόγκαν με το οποίο προσπαθούσαμε να προσελκύσουμε τουρίστες ήταν το «Ζήσε τον μύθο σου στην Ελλάδα». Και πράγματι εμείς οι ιθαγενείς δεν μπορούμε να έχουμε παράπονο. Ζούμε πολλούς μύθους εδώ και δεκαετίες. Μύθοι που μας κοίμισαν και μας έκαναν να δούμε ωραία όνειρα, μέχρι που κάποια στιγμή μας ξύπνησε ο διεθνής κουρνιαχτός.
Καταρχήν ζούσαμε τον μύθο της ισχυρής οικονομίας. Παράγοντας πολύ λίγα πράγματα και στηριζόμενοι σε δανεικά και σε ευρωπαϊκά «πακέτα» τα οποία θα έπρεπε να πάνε σε υποδομές αλλά πήγαν σε πολυτελείς οικοδομές, βλέπαμε το ΑΕΠ να αυξάνεται στρεβλά. Παραμυθιαστήκαμε και στο χρηματιστήριο νομίζοντας ότι βρήκαμε την κότα που κάνει τα χρυσά αυγά. Δεν είχαμε πρόβλημα να κάνουμε και λίγο δημιουργική λογιστική κρύβοντας τα προβλήματα κάτω από το χαλί έως ότου τραβήχτηκε το χαλί και είδαν όλοι ότι είχε πολλή σκόνη από κάτω. Και τότε κάναμε τους έκπληκτους…

Ζούσαμε επίσης τον μύθο της αθλητικής υπερδύναμης με νικηφόρα γονίδια κι επιτυχίες δυσανάλογες ως προς την αθλητική μας παιδεία. Μέχρι που άρχισε να τραβιέται σιγά σιγά η κουρτίνα και είδαμε το «τέρας» που κρύβεται τις περισσότερες φορές πίσω από το εθνικό μας viagra. Και τότε κάναμε πάλι τους έκπληκτους. Ζούμε επίσης τον μύθο του «υπέροχου λαού της ομαδάρας μας» ο οποίος ενίοτε μετατρέπεται και σε οιονεί δολοφόνο. Μακάρι να βγω ψεύτης, αλλά όταν θα δούμε και νεκρούς στα γήπεδα, πάλι θα κάνουμε τους έκπληκτους.

Ζούσαμε και ζούμε με τον μύθο της δωρεάν παιδείας την οποία προστατεύουμε ως κόρη οφθαλμού. Μόνο που αυτό που προστατεύουμε έχει δραπετεύσει προ πολλού. Η παραπαιδεία και η συνακόλουθη παραοικονομία έχει γίνει ένας από τους ισχυρότερους παραθεσμούς στην κοινωνία μας. Οι καθηγητές συμπληρώνουν τα πενιχρά όντως εισοδήματα και το κράτος τους κλείνει το μάτι κάνοντας ότι δεν βλέπει, για να καλύψει την δική του αδυναμία να τους δώσει ικανοποιητικούς μισθούς. Βρίσκουν απασχόληση και κάποιες χιλιάδες άνεργοι πτυχιούχοι για να κάνουν φροντιστήρια στους μαθητές που θέλουν να μπουν στο πανεπιστήμιο, για να καταλήξουν και αυτοί να κάνουν φροντιστήριο στους επόμενους κ.ο.κ. Ένας αυτοτροφοδοτούμενος φαύλος κύκλος που κανείς δεν είναι διατεθειμένος να σπάσει, τους βολεύει άλλωστε όλους εκτός από τους καημένους γονείς. Κι όταν μετράμε πόσο τελικά κοστίζει η «δωρεάν παιδεία» κάνουμε ξανά τους έκπληκτους.

Ζούμε με τον μύθο των πανεπιστημίων ως κυψελών γνώσης, αριστείας κι επιστημοσύνης όταν τα τελευταία χρόνια, περίπου το 1/3 των ωρών έχει καθιερωθεί να χάνονται από καταλήψεις, συνελεύσεις, απεργίες κλπ, σε μια οργανωμένη προσπάθεια να μην αλλάξει τίποτε, λες και είμαστε ευχαριστημένοι με την κατάστασή τους. Τα πανεπιστήμια, οι κατεξοχήν φορείς αλλαγής και πρωτοπορίας γίνονται πρωτοπόροι στην αντίσταση απέναντι στην αλλαγή. Αν συνεχίσουμε έτσι τα πτυχία θα πάψουν να έχουν αντίκρισμα. Και τότε θα κάνουμε πάλι τους έκπληκτους…      

Σαν λαός νομίζω ότι μας αρέσει να παραμυθιαζόμαστε. Κι αυτό αντανακλάται και στο πολιτικό μας σύστημα όπου οι πολιτικοί που κυριαρχούν είναι αυτοί που χαϊδεύουν καλύτερα τα αυτιά μας, που πλειοδοτούν σε «θα» και ανεκπλήρωτες υποσχέσεις. Όποιος πολιτικός πει τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη, μαύρο φίδι που τον έφαγε. Η κάλπη μας δεν ανέχεται οδυνηρές αλήθειες, προτιμά τα γοητευτικά παραμύθια. Η σημερινή κρίση νομίζω είναι η μεγάλη μας ευκαιρία να αποτινάξουμε τόσο εμείς όσο και οι πολιτικοί μας αυτήν την έμφυτη παραμυθολαγνεία. Η σημερινή κοινωνική κρίση έχει τέτοια ένταση γιατί ακριβώς κάποιοι πριν 10, 20, 30 χρόνια δεν τόλμησαν (ή δεν τους άφησαν) να πουν αλήθειες. 

Όμως η κρίση αυτή, όσο κι αν είναι οδυνηρή, δεν παύει να είναι μια ευκαιρία να ξεκαθαρίσουμε την ήρα από το σιτάρι. Μια ευκαιρία να ξαναθυμηθούμε το Σολωμό, όχι τόσο για μας, αλλά για τις γενιές που έρχονται. Γιατί αν μέσα σε δύο αιώνες περάσαμε από το «εθνικό είναι το αληθές» στο «ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό», τότε κάτι πραγματικά σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας (του Νότου βεβαίως βεβαίως…).

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News