Τα στερεότυπα του δημοσίου διαλόγου και της λεγόμενης «κοινής λογικής», μας κάνουν να πιστεύουμε βαθιά μέσα μας, ακόμη και εμάς τους ίδιους τους επαγγελματίες δημοσιογράφους, ότι όλα τα ΜΜΕ είναι ίδια, ότι η εμπορευματοποίηση των ΜΜΕ μάς παρασύρει όλους έξω από την δεοντολογία, από την αξιοπιστία και τον έλεγχο των πηγών και των πληροφοριών μας.

Δεν είναι έτσι. Στη σύγχρονη θεωρία της Επικοινωνίας δεν υπάρχει, από τη μία πλευρά, το κοινό-«πλαστελίνη» και, από την άλλη πλευρά, τα παντοδύναμα ΜΜΕ. Δεν είναι όλα τα ΜΜΕ ίδια και δεν είναι όλοι οι δημοσιογράφοι ίδιοι. Υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα ευαισθησίας, ενδιαφερόντων, κοινωνικής ευθύνης και μορφωτικού επιπέδου.

Καταλαβαίνω, όμως, πολύ καλά γιατί είναι τόσο εύπεπτη η «θεωρία» των παντοδύναμων ΜΜΕ και του κοινού-«πλαστελίνη»: Βοηθά να τσουβαλιάζουμε τους πάντες και να καταδικάζουμε τους πάντες, ΜΜΕ και δημοσιογράφους, αδιαφοροποίητα, και, έτσι, δεν ψάχνουμε μέσα μας τις αιτίες του κακού.

Τα παντοδύναμα ΜΜΕ, σύμφωνα με τη θεωρία της «κοινής λογικής», μας χειραγωγούν, μας παραπλανούν, κατασκευάζουν πριν από εμάς για εμάς την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα και εμείς τι να κάνουμε; Δεν έχουμε τρόπο να αμυνθούμε, πάει, χάθηκαν και ο ορθολογισμός μας και η νοημοσύνη μας και οι διανοητικές υποδοχές μας, αλλά, κυρίως, χάθηκε η ευθύνη μας ως πολίτες!

Χάθηκαν; Δεν είναι έτσι. Η σύγχρονη θεωρία της Επικοινωνίας, αλλά και η σύγχρονη έννοια της ιδιότητας του πολίτη, διαψεύδουν όλες αυτές τις κοινότοπες και, γι' αυτό, έωλες παραδοχές οι οποίες μας βοηθούν μόνο να απαλλάσσουμε τον εαυτό μας από την ανάγκη για προσπάθεια, για επιλογή, για στάθμιση των δεδομένων, για απόφαση βάσει των εναλλακτικών πληροφοριών και των εναλλακτικών πηγών πληροφόρησης.

Σε μία εποχή όπου δεν ισχύει πλέον ότι «το μέσον είναι το μήνυμα», σε μία εποχή πολύ απαιτητική για τους αναγνώστες και τους θεατές, καιρός να αναγνωρίσουμε, βαθιά μέσα μας και με πλήρη συνείδηση, ότι, εάν μας χειραγωγούν ορισμένα ΜΜΕ, εάν μας παραπληροφορούν ορισμένοι δημοσιογράφοι είναι γιατί, πρώτα απ' όλα, εμείς επιτρέπουμε και να μας χειραγωγούν και να μας παραπλανούν.

Είναι σίγουρο ότι εάν καταφέρουμε να βρούμε «τρόπους για να σκεφτόμαστε διαφορετικά», θα έχουμε ανακτήσει εκ νέου την ιδιότητα του ανεξάρτητου, πληροφορημένου, ενημερωμένου και προβληματισμένου, όχι προβληματικού, δημοκρατικού πολίτη του κόσμου.

Θέλει προσπάθεια, αλλά αξίζει τον κόπο. Σαν ένα πολύτιμο δώρο προς τον εαυτό μας να το δούμε. Σαν προσφορά!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News