Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης εξασφάλισε δάνειο 200 εκατομμυρίων στερλινών  από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Ανακαίνισε  τα αιωνόβια κτίρια του και επέκτεινε τις ερευνητικές του εγκαταστάσεις. Το  Χάρβαρντ, το πλουσιότερο στον κόσμο, εξασφάλισε 1,16 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο πέρυσι. Αλλά και  η Φινλανδία και το Ισραήλ μέσα στη μεγάλη  οικονομική κρίση της  δεκαετίας του 90, τετραπλασίασαν  την χρηματοδότηση της Εκπαίδευσης, της Έρευνας και της Τεχνολογίας! Σήμερα, μιλώντας  για παρόμοια μεγέθη, η Φινλανδία είναι πρώτη στη ανταγωνιστικότητα στην κατάταξη του OCDE και το Ισραήλ μέσα στη δεκάδα.

Στην ελληνική πραγματικότητα, η κατάσταση  είναι μάλλον απογοητευτική. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι η καθυστέρηση  της  υλοποίησης της επένδυσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για τη δημιουργία μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από καλλιεργούμενη βιομάζα. Η οικονομική και τραπεζική κρίση διέκοψαν  την έγκριση της χρηματοδότησης.

Παρόλα αυτά,  είχε δημιουργηθεί στο Υπουργείο Παιδείας,  από τον Απρίλιο, μια ομάδα  εργασίας  αποτελούμενη  από τους  καθηγητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και επικεφαλής τον Πρύτανη Πετράκο. Σκοπός ήταν  η ενίσχυση της εξωτερικής χρηματοδότησης  των ιδρυμάτων από την ΕΤΕπ και άλλους επενδυτικούς φορείς του εξωτερικού. Κανείς βέβαια δεν γνωρίζει την  τύχη αυτής της ομάδας, μετά τις πρόσφατες εκλογές.

Το ζήτημα όμως είναι ότι όλες οι επενδυτικές σκέψεις περνούν πάντα από το ελληνικό κράτος και τις συγκεντρωτικές του τακτικές. Οτιδήποτε και να  προταθεί ως  πλάνο  προσέλκυσης κεφαλαίων θα πρέπει να διαθέτει  τη εγγύηση του ελληνικού δημοσίου. Και μόνο αυτό αρκεί, για να απορριφθεί  κάθε πρόταση από κάθε μελλοντικό επενδυτή.

Όπως λοιπόν σε κάθε επενδυτικό ή χρηματοδοτικό εγχείρημα, έτσι κι εδώ χρειάζεται ένα ασφαλές  περιβάλλον με κανόνες, διαύγεια, νομιμότητα  και  σύνδεση  της επιχειρηματικής δράσης με την επιστημονική έρευνα. Χρειάζεται επίσης, πάνω απ΄όλα, εμπιστοσύνη και συνέπεια  στην σχέση μεταξύ επενδυτών και διοικήσεων των πανεπιστημίων.

Σε μια χώρα, όπου η πολιτική της, η οικονομία της και βεβαίως η εκπαίδευση της είναι συγκεντρωτική, πως είναι δυνατόν να  υπάρξει ενδιαφέρον για επενδύσεις  στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά της κέντρα; Mε ποιον θα συνεννοηθούν οι χρηματοδότες για να απελευθερώσουν κεφάλαια; Με κάποια γραφική φιγούρα του Υπουργείου η με  τις κρατικοδίαιτες διοικήσεις  της κάθε Πρυτανείας; Είναι βέβαιο  ότι πολύ γρήγορα, ο ένας θα αρχίσει να υπονομεύει τον άλλον και στο τέλος θα αποκλείσουν κάθε «εισβολή» του ξένου παράγοντα στα «κεκτημένα»  ακαδημαϊκά τους δικαιώματα. Ποιους ανθρώπους και ποια παραγωγικά σχέδια να εμπιστευτεί η ΕΤΕπ  για να διασφαλίσει τα χρήματα της;

Tα πανεπιστήμια είναι ο καθρέφτης της οικονομίας και  του αναπτυξιακού περιβάλλοντος της χώρας. Πρέπει να απαλλαγούν από τον κρατισμό, τον τυχοδιωκτισμό, την κακοδιοίκηση, τον γιγαντισμό, τον  άγονο μιμητισμό  και να αποκτήσουν αυτονομία και κύρος. Δεν έχει σημασία αν θα γίνουν ιδιωτικά. Ιδιώτες χρειάζονται  με κύρος, χρήμα, οργάνωση και ιδέες. Καθηγητές που θα φέρνουν κεφάλαια με τα καινοτόμα projects τους.   Όχι απαραίτητα αλλαγή νομικού καθεστώτος. Αρκεί μόνο να απελευθερωθούν από  τη μιζέρια   και να διεθνοποιηθούν,  εκμεταλλευόμενα το σπουδαίο επιστημονικό και ερευνητικό δυναμικό τους.

Και η καλύτερη επένδυση  του κράτους για τα πανεπιστήμια, είναι να επιτρέψει επιτέλους την απεξάρτηση τους από τις «εγγυήσεις» του. Αν θέλει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου να αποκτήσει δύναμη και εξωστρέφεια ο ακαδημαικός χώρος, αν θέλει πραγματικά να  επιστρέψουν οι Έλληνες επιστήμονες και να παράγουν πολιτισμό στη χώρας τους, μόνο με την προσέλκυση  κεφαλαίων  μπορεί να το καταφέρει.

Το κύρος, το όραμα και  ο θάνατος του κρατισμού θα φέρουν το χρήμα που θα απογειώσει  τον σύγχρονο  πολιτισμό της Ελλάδας. Όχι τα συνθήματα και οι συντεχνίες.

Για έβδομη συνεχή χρονιά, το Πανεπιστήμιο Κρήτης  είναι το καλύτερο ελληνικό (Times Higher Education Ranking).  Να ήταν λέει και το  καλύτερο Ευρωπαϊκό…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News