Πριν από περίπου 15 μέρες η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας ανακοίνωσε οριζόντιες περικοπές 10% στους προϋπολογισμούς των ερευνητικών δράσεων «ΑΡΙΣΤΕΙΑ Ι & ΙΙ» και «ΘΑΛΗΣ» καθώς και των δράσεων «ERC Grant Schemes» (ERC=European Research Council)». Για όσους δεν γνωρίζουν, αυτά είναι ερευνητικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ 2007-2013 και ήδη τρέχουν, μάλιστα αρκετά από αυτά βρίσκονται κοντά στη λήξη τους. Αυτό προκάλεσε την αντίδραση του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και τεχνολογίας (ΕΣΕΤ) καθώς και της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών (δείτε εδώ). Ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας απάντησε με μια ανακοίνωση αποδίδοντας τις περικοπές αυτές στην εξυγίανση του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθησης». Πάντως έντονη φημολογία υπήρξε ότι ο λόγος των περικοπών είναι η ένταξη ενός νέου έργου στο ΕΣΠΑ για να βρεθούν τα χρήματα για την πληρωμή των αναπληρωτών καθηγητών που προσελήφθησαν για να καλύψουν τα κενά στα σχολεία.

Οι περικοπές των προϋπολογισμών γίνονται αφού έχουν ξεκινήσει τα έργα και έχουν συναφθεί οι σχετικές συμβάσεις με τους ερευνητές (έλληνες και ξένους) για συγκεκριμένο φυσικό αντικείμενο, το οποίο βέβαια φυσικό αντικείμενο παραμένει το ίδιο (δεν περικόπτεται). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα αφενός να βρεθούν εκτεθειμένοι οι επιστημονικοί υπεύθυνοι των έργων που θα πρέπει να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα σε όσους έχουν κάνει τη δουλειά και τώρα τους λένε ότι θα αμειφθούν με λιγότερα απ’ όσα λέει η σύμβασή τους κι αφετέρου οι ίδιοι οι ερευνητές που θα γίνουν αναγκαστικά «ευγενικοί χορηγοί». Επίσης η οριζόντια περικοπή είναι άδικη γιατί σημαίνει ότι έργα που έχουν προχωρήσει θα έχουν την ίδια αντιμετώπιση με έργα που έχουν χαμηλή απορροφητικότητα. Αν σε αυτήν την αναξιοπιστία προσθέσουμε και τις πολυδαίδαλες γραφειοκρατικές διαδικασίες αυτών των προγραμμάτων αναρωτιέται κανείς πώς υπάρχουν ακόμα ερευνητές σε αυτήν την έρημη χώρα.

Το ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο της χώρας (εισαγωγές αγαθών μεγαλύτερες από τις εξαγωγές) είναι ένα πρόβλημα. Το πλεονασματικό διανοητικό ισοζύγιο της χώρας (εξαγωγές εγκεφάλων μεγαλύτερες από τις εισαγωγές) είναι κατά τη γνώμη μου όμως ένα μεγαλύτερο πρόβλημα. Ένα πρόβλημα με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που αποστερεί τη χώρα μας από τη βασική «πρώτη ύλη» εξόδου από την κρίση. Κι αυτή η πρώτη ύλη είναι το υψηλού επιπέδου διανοητικό κεφάλαιο που θα δημιουργήσει ιδέες, θα σχεδιάσει και θα υλοποιήσει λύσεις θα ξεκολλήσει τη χώρα από τον βάλτο. Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία που γίνεται όλο και περισσότερο έντασης γνώσης δεν θα μπορέσουμε να αντέξουμε με αυτήν την «αιμορραγία» των καλύτερων μυαλών της.
Η χρηματοδότηση της έρευνας (σημ. στην Ελλάδα είναι 0.6% του ΑΕΠ όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος τείνει στο 3%) είναι ένα από τα όπλα για να αντιμετωπίσουμε το λεγόμενο brain drain (=διαρροή εγκεφάλων). Δεν αρκεί σίγουρα, πρέπει να γίνουν κι άλλα πράγματα όπως π.χ. εμπέδωση ενός κλίματος αξιοκρατίας κι όχι πελατοκρατίας, άρση γραφειοκρατικών εμποδίων στη διασύνδεση ερευνητικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας, διασύνδεση Πανεπιστημίων με την παραγωγή κ.λπ. Όταν όμως δεν διασφαλίζεται το απλό και ελάχιστο (η τήρηση των εγκριθέντων προϋπολογισμών) πώς μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη ότι θα γίνουν τα πιο σύνθετα;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News