«Ο υπουργός αφουγκράστηκε τον καλλιτεχνικό και όχι μόνο κόσμο και παρενέβη στον Γιαν Φαμπρ για να προσθέσει όσο το δυνατόν περισσότερες ελληνικές παραγωγές είναι εφικτό, ήδη από το 2016, με δεδομένο βέβαια τον προϋπολογισμό». Αυτό είναι το νέο πνεύμα, η νέα αφήγηση του υπουργείου Πολιτισμού μετά το μέγα θέμα που προέκυψε –θέμα πρωτίστως πολιτικό- από τις ανακοινώσεις του Γιαν Φαμπρ για το προφίλ και κυρίως τη θεματολογία του πρώην Ελληνικού Φεστιβάλ. Ελιγμός; Προσπάθεια να κερδηθεί χρόνος; Ή μήπως ειλικρινής διαπίστωση του σφάλματος που πρέπει επιτακτικά να διορθωθεί; Θα δείξει. Σύντομα.

Πλήθος καλλιτεχνών αντέδρασαν με σφοδρότητα από την πρώτη στιγμή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στα μέσα ενημέρωσης, με επιστολές στον υπουργό Πολιτισμού, ενώ αύριο, στη μία το μεσημέρι θα πραγματοποιηθεί μεγάλη συγκέντρωση ανθρώπων του πολιτισμού, προσωπικοτήτων και δημοσιογράφων στο θέατρο Σφενδόνη. Εκεί θα αποφασίσουν πώς θα αντιδράσουν στη βελγική επέλαση που ουσιαστικά έκανε έξωση στην ελληνική δημιουργία από το φεστιβάλ που υπήρξε ο πυρήνας παραγωγής έργου, ανάδειξης καλλιτεχνών, πειραματισμού αλλά και προσέλκυσης κορυφαίων ονομάτων από ολόκληρο τον κόσμο. Αισθανόμενοι – οι έλληνες καλλιτέχνες-  απαξιωμένοι και  θύματα μιας «αποικιοκρατικής αντιμετώπισης».

Ακόμα και ο ίδιος ο Φαμπρ – ο οποίος τα λίγα εικοσιτετράωρα που βρέθηκε στην Αθήνα επισκέφθηκε διάφορους χώρους προσπαθώντας να δημιουργήσει στο μυαλό του τον χάρτη όπου θα «τοποθετήσει» τις σαράντα παραγωγές από το Βέλγιο που έχει εξασφαλίσει- μούδιασε από τις αντιδράσεις. Αντιδράσεις που εισέπραξε ήδη μέσα από το αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης με τους δημοσιογράφους να ψιθυρίζουν ανήσυχοι μεταξύ τους,  πριν ζητήσουν διευκρινήσεις με τις έξι ερωτήσεις που τους δόθηκαν.

 Ενημέρωσαν τους βέλγους καλλιτέχνες πως θα ταξιδέψουν με… φτηνές αερογραμμές και θα μείνουν σε φτηνά ξενοδοχεία, προκειμένου να συμμαζευτούν οι δαπάνες και να μπουν και ελληνικές παραγωγές στο πρόγραμμα του 2016

Η επόμενη μέρα βρίσκει το Διεθνές Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου σε φάση επαναπροσδιορισμού με στόχο την ενίσχυση της ελληνικής ποσόστωσης –ναι για ποσόστωση μιλάμε ακόμα. Από το Μαξίμου επιμένουν μάλιστα πως η απόφαση αυτή ελήφθη κατόπιν πιέσεων του ίδιου του Πρωθυπουργού.  Οπως και αν έχει, η σπαζοκεφαλιά είναι μεγάλη, αφού ήδη το διοικητικό συμβούλιο του Φεστιβάλ και η ομάδα του Φαμπρ προσπαθούν να αποφασίσουν ποιος είναι αυτός που θα κρίνει τις ελληνικές προτάσεις. Ο ίδιος ο Φαμπρ δήλωσε εξάλλου εξαρχής πως «οι γνώσεις μου από τη σύγχρονη ελληνική καλλιτεχνική σκηνή είναι ανεπαρκείς».

Ποιος θα κρίνει τις ελληνικές προτάσεις; Με ποια κριτήρια; Δεν είναι άδικο να υπερισχύσει το οικονομικό κριτήριο; Πόσες θα είναι αυτές; Και πως θα ενταχθούν ως «τσόντα» στο υπόλοιπο πρόγραμμα εκτός πυρήνα; Ερωτήματα που πρέπει να απαντήσουν άμεσα το υπουργείο Πολιτισμού και το ΔΣ στο κοινό και στους απαξιωμένους καλλιτέχνες.  Το μεγαλύτερο πρόβλημα  στην επιλογή των παραστάσεων φαίνεται πως αφορά στον προϋπολογισμό: πρέπει να είναι παραγωγές χαμηλού κόστους.

Στην οδό Μπουμπουλίνας λένε με νόημα πως η αμοιβή του Γιαν Φαμπρ είναι εξαιρετικά χαμηλή και υπόσχονται πως θα βγουν όλες οι αμοιβές στη Διαύγεια, όπως δεσμεύθηκε και ο πρόεδρος Γεώργιος Αντωνακόπουλος κατά την πολύκροτη συνέντευξη Τύπου. Πάντως την τοποθέτησή του δεν την έχουμε δει ακόμα σε ΦΕΚ. Ούτε λόγος γίνεται από τον Φαμπρ για να ακυρωθεί κάποια από τις 40 παραγωγές που «έκλεισε» μέσα στους δύο μήνες από τότε που ανέλαβε την επιμέλειά του Φεστιβάλ (προσοχή: θυμώνει όταν τον λένε καλλιτεχνικό διευθυντή). Αλλωστε υπερηφανεύεται πως εξασφάλισε εξαιρετικά χαμηλές αμοιβές, αφού«σημαντικότατοι σκηνοθέτες που θα έρθουν με αμοιβή μόλις 3.000-5.000 ευρώ»…

Η προσπάθεια να συμμαζευτούν οι δαπάνες (ο προϋπολογισμός θα είναι ο ίδιος με πέρυσι ισχυρίζεται το υπουργείο, περί τα δύο εκατομμύρια ευρώ δηλαδή) είναι εντατική. Ενημέρωσαν τους βέλγους καλλιτέχνες πως θα ταξιδέψουν με… φτηνές αερογραμμές και θα μείνουν σε φτηνά ξενοδοχεία, για παράδειγμα.

Περιμένοντας να δούμε αν όντως το υπουργείο Πολιτισμού και ο Γιαν Φαμπρ θα κάνουν το αυτονόητο ή θα οδηγηθούμε και πάλι σε αιφνιδιασμούς και εξώσεις, έχει ενδιαφέρον να πούμε πως το Διεθνές Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου θα είναι φέτος μικρότερο. Εκτιμάται πως θα αρχίσει στο τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου και θα ολοκληρωθεί το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου.

Και ναι, η αλήθεια είναι πως η απόφαση για την απομάκρυνση του Γιώργου Λούκου και την αντικατάστασή του από τον Γιαν Φαμπρ απορρόφησε πολύτιμο χρόνο. Αυτό είναι όμως αποκλειστική ευθύνη του υπουργείου. Λύσεις υπήρχαν: Από την αποδοχή της πρότασης που κατέθεσαν κορυφαίοι έλληνες καλλιτέχνες προκειμένου να συγκροτηθεί μια διευρυμένη «καλλιτεχνική επιτροπή» για να πραγματοποιηθεί το Φεστιβάλ έως ότου βρεθεί οριστική λύση, μέχρι την απόφαση να μην γίνει για μια χρονιά το Φεστιβάλ.

Σε κάθε περίπτωση το σοκ του κακού χειρισμού και της άστοχης αξιολόγησης των επιπτώσεων που θα προκληθούν στην παραγωγική διαδικασία της ελληνικής τέχνης είναι μεγάλο.  Δεν μπορείς να αφαιρείς τη διάσταση του εθνικού από ένα φεστιβάλ που εδώ και εξήντα χρόνια έχει ταυτιστεί με τον ελληνικό πολιτισμό και τη σχέση του με την παγκόσμια τέχνη. Δεν μπορείς να το μηδενίζεις διατρανώνοντας  πως τώρα θα γίνει «διεθνές» όταν έχουν περάσει από το Ηρώδειο, την Επίδαυρο, την Πειραιώς 160 κορυφαίοι ηθοποιοί, εμβληματικοί θίασοι, εθνικά θέατρα (Πίνα Μπάους, Εθνικό Θέατρο Βρετανίας, Ελεν Μίρεν, Φιόνα Σο, Μπομπ Ουίλσον, Κέβιν Σπέισι, Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ, Ιζαμπέλα Ροσσελίνι και τόσοι άλλοι). Φυσικά δεν πρέπει να λησμονούμε και τον κίνδυνο να χωριστούν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες σε στρατόπεδα, σε ομάδες με αποτέλεσμα να προκληθεί ρήξη σε ένα τοπίο ρωγμώδες λόγω της κρίσης.

Και κυρίως δεν μπορείς να προκαλείς στρεβλές συζητήσεις, να ξυπνάς λάθος αντανακλαστικά σε ένα χώρο που δέχεται έντονους κραδασμούς (λόγω της οικονομικής ασφυξίας, αλλά και των ελάχιστων δυνατοτήτων για δημουργία). Ετσι ώστε κάποιοι να αρπάζουν την ευκαιρία και να μιλούν για εθνικιστές ή να πετούν λάσπη σε καλλιτέχνες που συνεργάστηκαν στο παρελθόν με το Φεστιβάλ.  Αλλά και έτσι ώστε κάποιοι να ακυρώνουν το έργο σημαντικών δημιουργών που θα βρεθούν στη νέα εποχή, του νέου Φεστιβάλ. Διότι δεν αντέχουμε άλλους εμφυλίους. Οχι πάνω στο τελευταίο παρηγορητικό όριο μας: την Τέχνη. Τον Πολιτισμό.

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News