«Aντί να φέρνουμε τους ανθρώπους στο μουσείο, ας πάμε το μουσείο στους ανθρώπους», είπε μόλις το περασμένο Σάββατο η περίφημη κουβανή καλλιτέχνης Τάνια Μπρουγκέρα μιλώντας στο κατάμεστο περιστύλιο του Ωδείου Αθηνών για το IdeasCity Athens. Αυτή τη φράση σκεφτόμουν καθώς περνούσα για τρίτη ή τέταρτη φορά την είσοδο του ΕΜΣΤ στην οδό Συγγρού. Σκεφτόμουν πως η Αθήνα βρίσκεται σε αυτή την διαστροφική στιγμή που το 2016 δεν έχει καν μουσείο σύγχρονης τέχνης. Εχει ένα ιστορικό βιομηχανικό κτίριο που επί χρόνια προσπαθεί να γίνει στέγη του μουσείου αλλά σκοντάφτει συνεχώς, αέναα σε γραφειοκρατικά ή νομικά εμπόδια.

Με την πικρή ερώτηση «για να δούμε, αυτή τη φορά πότε υποτίθεται ότι θα ανοίξει το μουσείο» φτάσαμε στην είσοδο της Συγγρού ακριβώς πάνω από τον σταθμό του μετρό. Για να βρεθούμε μπροστά σε μια έκπληξη. Σε μια ανατροπή. Σε ένα εύρημα της διοίκησης του μουσείου για να βγάλει το κτίριο του ΦΙΞ από την κατάσταση του κουκουλιού, του άδειου κελύφους και να το καταστήσει εντέλει τόπο κατοίκησης από το κοινό του ΕΜΣΤ: τους πολίτες. Όπως ανακοίνωσε η Κατερίνα Κοσκινά, καλλιτεχνική διευθύντρια, «το φθινόπωρο του 2017 θα ανοίξει κανονικά το μουσείο. Όμως στις 31 Οκτωβρίου του 2016 ξεκινά κανονικά η λειτουργία του!». Ακριβώς έτσι.

Ή όπως το έθεσε ο προέδρος του ΔΣ του ΕΜΣΤ Γιώργος Παπαναστασίου «υπάρχει στρατηγικό σχέδιο για να ξεκινήσει η λειτουργία του, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της στελέχωσης, με ενδιάμεσες λύσεις, αυτοτελές. Είναι μονόδρομος». Η απόφαση που ελήφθη είναι να ανοίξει το μουσείο με μια σειρά διαδοχικών περιοδικών εκθέσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, non stop, προκειμένου να «ανάβουν τα φώτα, να μπαίνει ο κόσμος» τουλάχιστον στο υπόγειο, στο ισόγειο, στον ημιώροφο και στον πρώτο όροφο. Δηλαδή στο χώρο των περιοδικών εκθέσεων, των πολυμέσων, των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και της διοίκησης.

Όχι, η μόνιμη συλλογή δεν θα απλωθεί στον δεύτερο τρίτο και τέταρτο όροφο που θα παραμείνουν κλειστοί για το κοινό. Θα χρειαστεί να περιμένουμε για έναν χρόνο ακόμα για να δούμε επιτέλους σε πλήρη ανάπτυξη τη συλλογή του μουσείου, να την δούμε για πρώτη φορά… Συνεπώς, το ΕΜΣΤ θα λειτουργεί περίπου ως μια μεγάλη πολυσχιδής γκαλερί, περιμένοντας να λυθούν τα προβλήματα που υπάρχουν και τα οποία αφορούν στη στελέχωση μέσω ΑΣΕΠ, και στην άρση των εμποδίων για να δώσει το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος το πράσινο φως για την δωρεά 3 εκατομμυρίων ευρώ που θα χρησιμοποιηθούν για εξοπλισμό και κατασκευαστικές εργασίες που απαιτούνται, κυρίως για τη λειτουργία του χώρου της μόνιμης συλλογής.

Η κυρία Κοσκινά τόνισε πως έχει ζητηθεί από το Ιδρυμα έστω να γίνει εκταμίευση μέρους της δωρεάς για την πραγματοποίηση των περιοδικών εκθέσεων. Πάντως στο Ιδρυμα εξαρχής έλεγαν πως για να δοθεί η δωρεά πρέπει να καλύπτονται όλες οι προδιαγραφές, μέρος των οποίων ήταν και η προϋπόθεση να λειτουργεί κανονικά στο σύνολό του χωρίς κενά, παύσεις ή άλλες ελλείψεις. Η προϋπόθεση για την έγκριση της μουσειολογικής  μελέτης από το Συμβούλιο Μουσείων έχει ήδη υλοποιηθεί.

Η λειτουργία του ΕΜΣΤ όσον αφορά στη στελέχωση προχωρά μέσω αποσπάσεων που έγιναν από το ΥΠΠΟ και άλλα υπουργεία, ενώ γίνονται συμβάσεις για ειδικότητες που δεν ήταν εφικτό να καλυφθούν από τις αποσπάσεις. Όπως τόνισε η κυρία Κοσκινά κανονικά χρειάζονται 90 με 96 άτομα για την πλήρη λειτουργία του ΕΜΣΤ (αυτή τη στιγμή έχει περί τους 25). Ταυτόχρονα η διοίκηση αναμένει την έγκριση του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας που έχει καταθέσει στο υπουργείο Πολιτισμού και φυσικά προσδοκά να κινηθούν οι διαδικασίες πρόσληψης μέσω του ΑΣΕΠ (διαδικασία που αν συνυπολογίσουμε τις ενστάσεις θα διαρκέσει μήνες). Για τους λόγους αυτούς τα θυρανοίξια δεν αναμένεται να γίνουν πριν συμπληρωθεί ένα χρόνος από σήμερα.

Το θέμα του προϋπολογισμού δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα. Πέρυσι και φέτος είχε επιχορήγηση μόνο 400.000 ευρώ από το υπουργείο, ενώ έχει ήδη κατατεθεί ο προϋπολογισμός για το επόμενο έτος που ανέρχεται περίπου στα δύο εκατομμύρια ευρώ. Το υπουργείο δεν έχει αντιδράσει προς το παρόν, όλοι περιμένουν τον χρησμό του υπουργού Αριστείδη Μπαλτά ο οποίος παραβρέθηκε στη συνέντευξη Τύπου, εξέφρασε τη χαρά του για το ΕΜΣΤ και δήλωσε όταν ερωτήθη για τα οικονομικά «κάνουμε ότι μπορούμε».

Τι θα δούμε στο ΕΜΣΤ τους προσεχείς μήνες

Κάνοντας στροφή από την τακτική «αν δεν είμαστε 100% έτοιμοι σε όλα τα επίπεδα δεν ανοίγουμε», η διοίκηση προχωρά στη λειτουργία που έχει ήδη τεσταριστεί μέσα από τα «Προλεγόμενα» που έγιναν από το καλοκαίρι στο δώμα, στον τέταρτο όροφο και στο ισόγειο του κτιρίου. Ετσι στις 1 και 2 Οκτωβρίου το κοινό θα ακολουθήσει την ομάδα της περίφημη Τρίσα Μπράουν που θα παρουσιάσει σε διαφορετικά σημεία του κτιρίου το εμβληματικό«Ιn Plain Site». Ένα έργο σταθμό για τη σχέση του χορού με το δημόσιο χώρο παγκοσμίως, ένα έργο που θα γίνει σύμβολο για την κατοίκηση του ΕΜΣΤ.

Στις 12 Νοεμβρίου θα παρουσιαστούν φιλμ μαθητών από σχολεία της Ελλάδας σε μια διαδικασία διαγωνισμού που θυμίζει παιδικά Οσκαρ και στις 17 και 18 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί περφόρμανς με τίτλο «Μετατόπιση» από την Ομάδα Σύγχρονου Χορού Πέρσας Σταματοπούλου. Όμως η κυρία Κοσκινά θεωρεί κομβική ημερομηνία την 31 Οκτωβρίου καθώς τότε θα γίνουν τα εγκαίνια της έκθεσης «Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα – Αμβέρσα» που συνδιοργανώνει με το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αμβέρσας (Μ ΗΚΑ). 70 έργα που προέρχονται από τις συλλογές των μουσείων θα τεθούν σε διάλογο, μέσα από 22 θεματικές που έχουν σχέση με επίκαιρα ζητήματα. Εργα που θα συνδιαλέγονται ερήμην τους, καθώς δεν δημιούργηθηκαν με αυτή την πρόθεση από τον δημιουργό. Στη συνέχεια μέρος της έκθεσης θα μεταφερθεί στην Αμβέρσα, τον Απρίλιο.

Και είναι οι «Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα – Αμβέρσα» η απάντηση που έχει να δώσει η Κατερίνα Κοσκινά σε όσους παραπονιούνται για τους κενούς ορόφους της μόνιμης συλλογής: «με αυτόν τον τρόπο έργα της συλλογής βγαίνουν από τις αποθήκες και εκτίθενται. Και θα συμβεί αυτό και με τη συμμετοχή σε άλλες εκθέσεις. Όπως στην  έκθεση που θα πραγματοποιηθεί στο μουσείο Manege της Αγίας Πετρούπολης στο πλαίσιο του εορτασμού του έτους Ελλάδα-Ρωσία». Στην έκθεση θα παρουσιαστούν και έργα από την Εθνική Πινακοθήκη, αφού ο τίτλος είναι «Genii loci. Ελληνική Τέχνη από το 1930 ως σήμερα».

Με την έκθεση σε συνεργασία με το Μ ΗΚΑ να ολοκληρώνεται στις 31 Ιανουαρίου, το ΕΜΣΤ θα αρχίσει να ετοιμάζεται για να γίνει ο -όπως φαίνεται- κύριος χώρος έκφρασης και ανάπτυξης της documenta14 που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα από τις 8 Απριλίου ως τις 16 Ιουλίου του 2017 και στο Κάσελ από τις 10 Ιουνίου ως τις 17 Σεπτεμβρίου. Εμφαση δίνεται στα εκπαιδευτικά προγράμματα, με την υποδοχή σχολικών ομάδων στις περιοδικές εκθέσεις, αλλά και με την εφαρμογή προγράμματος εικαστικής ψυχοθεραπείας από τον Ιανουάριο ως τον Μάρτιο.  Ταυτόχρονα το ΕΜΣΤ θα επιχειρήσει να μπει στο σύμπαν της διαδικτυακής παρουσίας με το Empty Pr(oe)mises, μια διαδικτυακή έκθεση που θα καλεί καλλιτέχνες να καταθέσουν προτάσεις για Project που θα μπορούσε να υλοποιηθεί στο ισόγειο του κτιρίου του ΕΜΣΤ. Το πρόγραμμα γίνεται σε συνεργασία με το Museum of Contemporary Cuts και Leonardo Electronic Almanac.

Ετοιμο να περάσει από το «empty proemises» τις κενές υποσχέσεις το ΕΜΣΤ, με ένα εύρημα ελιγμό περιμένει λοιπόν το κοινό. Δεν είναι λόγος να πανηγυρίζεις. Είναι όμως η ευκαιρία να μπούμε επιτέλους στο μουσείο. Αρχίζοντας την 1η Οκτώβρη, ακολουθώντας τη μαγεία της Τρίσα Μπράουν.

info:
Το ΕΜΣΤ ανανέωσε τη διαδικτυακή του παρουσία. Επισκεφθείτε το www.emst.gr

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News