Eνεργός πολίτης, ανήσυχος και ασυμβίβαστος εικαστικός και κινηματογραφιστής, ο Κυριάκος Κατζουράκης έφυγε από τη ζωή την Παρασκευή 22 Οκτωβρίου σε ηλικία 77 ετών, αφήνοντας πίσω του σπουδαίο καλλιτεχνικό έργο.

Όπως αναφέρει σε ανάρτησή του στα social media ο γιος του Άρης, ο οποίος είναι καθηγητής παλαιοϊολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, η οικογένεια του εκλιπόντος επιθυμεί αντί στεφάνων να δοθούν δωρεές είτε στο «Χαμόγελο του Παιδιού», είτε στην Κιβωτό του Κόσμου.

Η κηδεία του θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα, 25 Οκτωβρίου, στις 15:00 στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

Καλλιτεχνική διαδρομή

Ο Κυριάκος Κατζουράκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1944. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με τον Γιάννη Μόραλη και σκηνογραφία με τον Βασίλη Βασιλειάδη (1963-1968).

Το 1966 παρουσίασε την πρώτη του ατομική έκθεση στην γκαλερί «Κεραία» (Αθήνα) και το 1969 κέρδισε το Βραβείο Παρθένη για τη ζωγραφική του.

Από το 1972 μέχρι το 1986 έζησε στο Λονδίνο και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Χαρακτική (1973-1975: St. Martins School of Art και Croydon College of Art).

Η ζωγραφική του είναι ανθρωποκεντρική, με στοιχεία κριτικού ρεαλισμού που στοχεύουν στην αφύπνιση της συνείδησης του θεατή.

Σε μερικές περιόδους του έργου του εντοπίζονται συνειδητές αναφορές σε εικαστικά στοιχεία της «ελληνικότητας», με επιρροές από τον Τσαρούχη, τον Κόντογλου ή τον Θεόφιλο.

Στα πιο πρόσφατα έργα του υιοθετεί ένα προσωπικό ύφος με έντονα εξπρεσιονιστικά στοιχεία και δημιουργεί μεγάλης κλίμακας έργα με σύνθετες εικόνες, ενώ αρχίζει να συνδυάζει τη ζωγραφική με το θέατρο, τη μουσική και τη λογοτεχνία, αναπτύσσοντας παράλληλα σημαντική συγγραφική δραστηριότητα.

Το 1979 αντιπροσώπευσε την Ελλάδα στην Biennale Sao Paulo και το 1980 στην 11η Biennale του Παρισιού, το 1982 στα «Europalia» (Αμβέρσα), στην έκθεση «Peinture Grecque 1968-1988» (Βρυξέλλες 1988) κ.ά.

Το 2013 το Μουσείο Μπενάκη οργάνωσε αναδρομική του έκθεση.

Εργα του βρίσκονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Στον κινηματογράφο συμμετείχε το 1968 ως ηθοποιός στη βραβευμένη ταινία του Δήμου Θέου «Κιέριον», που αναφερόταν στην «υπόθεση Πολκ». Εχει φιλοτεχνήσει τα κοστούμια για την ταινία «Μέρες του ’36» του Θεόδωρου Αγγελόπουλου (1971) και τα σκηνικά για «Το Προξενιό της Αννας», του Παντελή Βούλγαρη (1972). Σκηνογράφησε επίσης πολλές θεατρικές παραστάσεις.

Από το 2000 ασχολήθηκε ενεργά με τον κινηματογράφο, δημιουργώντας ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους. Η ταινία του «Ο Δρόμος προς τη Δύση» (2003) τιμήθηκε με το 1ο Κρατικό Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ και με το Βραβείο FIPRESCI. Βραβεία απέσπασε επίσης η ταινία του «Γλυκιά Μνήμη» (2005).

Ο Κυριάκος Κατζουράκης υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Νέοι Ελληνες Ρεαλιστές» (1969-1973), μαζί με τους Βαλαβανίδη, Δίγκα, Μπότσογλου και Ψυχοπαίδη, ομάδα η οποία έδρασε επί δικτατορίας, στοχεύοντας στην κριτική των πολιτικών και κοινωνικών γεγονότων της περιόδου.

Το 1990 ίδρυσε την «Ομάδα Τέχνης», με στόχο την έρευνα στις σχέσεις μεταξύ των τεχνών (ζωγραφική, θέατρο, μουσική, φωτογραφία, κινηματογράφος), με παράλληλη δημιουργία έργων στον χώρο.

Ακόμη, ήταν ιδρυτικό μέλος της Ενωσης Καλλιτεχνών «Europa 24» (1991-1998).

Υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής του Εικαστικού Εργαστηρίου του Αιγάλεω (1997-2003). Το 2005 εξελέγη τακτικός καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου δίδαξε μέχρι το 2011.

Συλλυπητήριο μήνυμα της ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ

Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση για την απώλεια του Κυριάκου Κατζουράκη:

«Με τον πλούτο που διέκρινε το έργο του, την ευρυμάθειά του και τις ισχυρές απόψεις του, ο Κυριάκος Κατζουράκης υπήρξε από τους καλλιτέχνες που επηρέασαν σημαντικά το σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό. Από τις εικαστικές τέχνες, στη σκηνογραφία και την ενδυματολογία και από τη σκηνοθεσία στη διδασκαλία, ο Κυριάκος Κατζουράκης είχε μία διακριτή ταυτότητα και λόγο. Έχοντας σπουδάσει ζωγραφική κοντά στον Γιάννη Μόραλη και δουλεύοντας με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, τον Παντελή Βούλγαρο και τον Δήμο Θέο στον κινηματογράφο, εξερεύνησε τις διαφορετικές εκφάνσεις τις ελληνικότητας και εμβάθυνε σε αυτήν. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του.

Ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Πολυσχιδής, πολυτάλαντος, διανοούμενος, πολιτικός, με έντονη κοινωνική ευαισθησία και μια συνεχή και συνεπή παρουσία στο χώρο τόσο των εικαστικών και της φωτογραφίας όσο και του κινηματογράφου αλλά και της συγγραφής, ο Κυριάκος Κατζουράκης άφησε το στίγμα του σε όλες τις μορφές τέχνης με τις οποίες καταπιάστηκε και ουσιαστικά κατέλυσε τα στεγανά μεταξύ των τεχνών. Ο ίδιος είχε πει «Μου αρέσει που γράφω: ζωγράφος – σκηνοθέτης. Και τα δύο σημαίνουν εικαστικός.»

Στο επίκεντρο του έργου του υπήρξε πάντα ο άνθρωπος, η σωματικότητα, το πάσχον σώμα, το ερωτικό σώμα, η ανθρώπινη μορφή σε όλες της τις διαστάσεις και καταστάσεις, αλλά και η μνήμη. Θα τον θυμόμαστε σαν μια μορφή στο μνημειώδες Τέμπλο του. Θερμά συλλυπητήρια στους φίλους και στους οικείους του».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News