Λύση στην εικασία Duffin-Schaeffer, έδωσε ο έλληνας μαθηματικός Δημήτρης Κουκουλόπουλος, η επιστημονική πορεία του οποίου τον έφερε από το Μαθηματικό του Αριστοτελείου στο Σικάγο και το Πρίνστον.

Ο Κουκουλόπουλος, μόλις 35 ετών, με καταγωγή από την Κοζάνη, είναι σήμερα αναπληρωτής καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ. Μαζί με τον συνεργάτη του Τζέιμς Μέιναρντ από την Οξφόρδη, κατάφεραν να αποδείξουν την εικασία που ταλάνιζε τους μαθηματικούς της Αναλυτικής Θεωρίας των Αριθμών εδώ και 78 χρόνια.

Και δεν είναι καν ο πιο παλιός γρίφος που παιδεύει τους μαθηματικούς. Εικασίες όπως  αυτή του Πουανκαρέ ή το Τελευταίο Θεώρημα του Φερμά απασχολούσαν τους μαθηματικούς για δύο και τρεις αιώνες μέχρι να δοθεί ικανοποιητική λύση.

Σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ, ο Δημήτρης Κουκουλόπουλος εξήγησε σε τι συνίσταται η εικασία και μίλησε για τις εφαρμογές της. Μίλησε ακόμη για το ελληνικό πανεπιστήμιο που του έδωσε τα εφόδια να φτάσει στην ανακάλυψή του, αλλά και για το brain drain που απειλεί την τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας.

Ένα πρόβλημα 78 ετών

Η εικασία διατυπώθηκε από τον Ντάφιν και τον Σάφερ το 1941 και αναφέρει τα κριτήρια που μπορούμε να θέσουμε ώστε να προσεγγίσουμε αριθμούς εάν απαγορεύσουμε κάποιους παρονομαστές. Οι δύο μαθηματικοί εισήγαγαν επίσης μια λεπτομέρεια που λέει ότι, εάν απαγορεύσουμε κάποιους παρονομαστές ακόμη και ένα αραιό υποσύνολό τους αυτών, μπορεί κάποιοι αριθμοί να μην προσεγγιστούν ποτέ.

Γύρω στο 1990, υπήρξαν κάποια μικρά αποτελέσματα για την επίλυση της αλλά η εικασία παρέμενε άλυτη μέχρι το 2019 που αποδείχτηκε πλήρως από τον Κουκουλόπουλο και τον Μέιναρντ, δίνοντας λύση σε ένα από τα κεντρικά προβλήματα στον τομέα της μετρικής διοφαντικής προσέγγισης. Ονομάζεται έτσι προς τιμήν του αρχαίου μαθηματικού Διόφαντου από την Αλεξάνδρεια.

Οσο για την εφαρμογή της λύσης της εικασίας στην καθημερινότητα – «το αιώνιο ερώτημα» σε ένα μαθηματικό, όπως λέει- ο Κουκουλόπουλος εξηγεί: «Δεν ξέρω εάν θα υπάρξει κάποια συγκεκριμένη εφαρμογή. Στα θεωρητικά μαθηματικά θα ήταν ωραίο να βλέπεις τη δουλειά σου να εφαρμόζεται στην πραγματική ζωή, αλλά η φύση των θεωρητικών μαθηματικών είναι τέτοια, που η εφαρμογή των ιδεών μπορεί να πάρει πολλά χρόνια μέχρι να γίνει κάτι ή να υπάρξει έστω μια έμμεση συμβολή».

Προσθέτει ότι στα θεωρητικά μαθηματικά όπως και στις πιο πολλές θεωρητικές επιστήμες, δουλεύεις εντατικά ακόμη και για ολόκληρη τη ζωή σου, να καταλάβεις και να λύσεις ένα ερώτημα χωρίς απαραίτητα να γνωρίζεις εάν αυτό θα έχει προεκτάσεις στον πραγματικό κόσμο. Παρ’όλα αυτά επισημαίνει ότι η χρηματοδότηση της έρευνας στα θεωρητικά μαθηματικά είναι θεμελιώδης γιατί με τρόπους που δεν μπορούμε να καταλάβουμε επηρεάζει και την έρευνα στα Εφαρμοσμένα μαθηματικά, στη Μηχανική και στην Φυσική.

Η διαδρομή από την Κοζάνη στο Μόντρεαλ

Τέκνο της δημόσιας εκπαίδευσης, ο Κουκουλόπουλος αποφοίτησε από το 2ο ΓΕΛ Κοζάνης και στη συνέχεια εισήλθε στο Μαθηματικό του ΑΠΘ. «Μου άρεσαν τα μαθηματικά και οι αριθμοί και στην τελευταία τάξη του Λυκείου έλαβα μέρος στον διαγωνισμό της Ελληνικής Μαθηματικής εταιρίας όπου κέρδισα το χάλκινο μετάλλιο», είπε στο ΑΠΕ και πρόσθεσε ότι το συγκεκριμένο γεγονός του πρόσφερε αυτοπεποίθηση και το ειδικό βάρος ώστε να διαλέξει την Μαθηματική Σχολή αντί του Πολυτεχνείου.

Μιλά με σεβασμό και αγάπη για δύο καθηγητές του και τη συμβολή τους στη διαμόρφωση των κριτηρίων και των δεξιοτήτων του. «Ο Αθανάσιος Κοζικόπουλος ήταν ο μαθηματικός μου στο Πειραματικό Γυμνάσιο Κοζάνης, ένας άνθρωπος με πάθος για τα μαθηματικά που κατάφερε τελικά να μου μεταδώσει για τα καλά το μικρόβιο και ο καθηγητής Μαθηματικών του ΑΠΘ Δημήτρης Μπετσάκος ήταν εκείνος που συνομίλησα μαζί του πριν αποφασίσω τελικά τι να επιλέξω».

Στο τελευταίο έτος του ΑΠΘ έκανε αιτήσεις για να πάει στις ΗΠΑ επιλέγοντας να πάει απευθείας για διδακτορικό στο πανεπιστήμιο του Ιλινόι «γιατί εκεί έχει μια πολύ καλή ομάδα στην Αναλυτική θεωρία των αριθμών που είναι ο τομέα της έρευνας μου». Προσθέτει: «Ημουν αρκετά τυχερός γιατί εκεί άρχισα να δουλεύω με τον Kevin Ford έναν καθηγητή που είναι κορυφαίος στον τομέα του».

Τον τελευταίο χρόνο του διδακτορικού ακολούθησε τον μέντορα του στο «ναό» της Αναλυτικής Θεωρίας, στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Η εμπειρία του εκεί φαίνεται ότι επηρέασε ακόμη περισσότερο τον Κουκουλόπουλο αφού εκεί γνώρισε τους πιο σημαντικούς επιστήμονες στο τομέα του.

Το 2012 σε ηλικία μόλις 28 ετών προσελήφθη ως επίκουρος καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και σήμερα, μόλις 35 ετών, είναι αναπληρωτής καθηγητής στο ίδιο πανεπιστήμιο.

Είναι κατηγορηματικός για το ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο προσέφερε τα κατάλληλα επιστημονικά εφόδια. «Όταν πήγα στις ΗΠΑ δεν ένοιωσα κανένα μειονέκτημα σε σχέση με τους συμφοιτητές μου, ήμουν πλήρως προετοιμασμένος, είχα όλα τα εφόδια για να κάνω έρευνα γιατί στην Ελλάδα είχα πολύ καλούς δασκάλους και τα μαθηματικά που ήταν να μάθω, τα έμαθα».

Η κρίση απειλεί το ελληνικό πανεπιστήμιο

Πιστεύει ότι η κρίση έχει τρομακτικό αντίκτυπο στα ελληνικά πανεπιστήμια αφού συνταξιοδοτήθηκαν αρκετοί καθηγητές χωρίς να αναπληρωθούν από νέο επιστημονικό αίμα. «Τα τελευταία δύο χρόνια μού λένε συνάδελφοί μου ότι άρχισαν να προσλαμβάνουν καθηγητές αλλά δεν υπάρχουν χρήματα για διδακτορικά προγράμματα κι αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλοί νέοι να φεύγουν για το εξωτερικό και να μην επιστέφει κανένας πίσω».

Χαρακτηρίζει το φαινόμενο της φυγής των νέων επιστημόνων ως το κορυφαίο πρόβλημα της χώρας, θεωρεί ότι η Ελλάδα έχει καθοδική πορεία που πρέπει να αναστραφεί επειγόντως και να επιστρέψουν ορισμένοι από τους ανθρώπους που έφυγαν.

Εξηγεί: «Πρέπει να αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας των πανεπιστήμιων, να πλησιάσει το πλαίσιο λειτουργίας των ευρωπαϊκών και αμερικάνικων πανεπιστήμιων, να είναι αυτοδύναμα και να αποφασίζουν τα ίδια πού θέλουν να πάνε την έρευνα τους».

Σχολίασε ακόμη την ανάμειξη της κεντρικής κυβέρνησης στην ίδρυση και στην κατάργηση της Νομικής Σχολής της Πάτρας και αναρωτήθηκε γιατί ο υπουργός πρέπει να αποφασίζει εάν η Πάτρα θα πρέπει να έχει Νομική σχολή, αφού αυτό είναι καθαρά θέμα του πανεπιστημίου. Αναφέρθηκε με θετικό πρόσημο στον νόμο Διαμαντοπούλου και στα συμβούλια των ιδρυμάτων, που όμως καταργήθηκαν, θεωρώντας ότι ήταν ένα μεγάλο βήμα για τα ελληνικά πανεπιστήμια, ενώ αναφέρθηκε με επικριτικό τόνο στην παρουσία και τον έλεγχο που ασκούν οι παρατάξεις στη διοίκηση του πανεπιστήμιου δηλώνοντας ότι «ουσιαστικά, οι σύγκλητοι των πανεπιστημίων είναι όμηροι των παρατάξεων».

Με την εμπειρία των αμερικανικών πανεπιστημίων ο Δημήτρης Κουκουλόπουλος θεωρεί ότι το σύστημα ελέγχου και διοίκησης των ελληνικών πανεπιστημίων είναι απόλυτα εξαρτώμενο από την κεντρική διοίκηση, όπου ο υπουργός αποφασίζει για πολλά. «Όταν το υπουργείο αποφασίζει τους μισθούς των πάντων τότε όλα γίνονται δύσκολα. Όσο πιο κεντρικά γίνεται κάτι, τόσο πιο δύσκολα θα έχεις ευελιξία. Ευελιξία και εμπιστοσύνη χρειάζεται και να είμαστε σίγουροι ότι οι άνθρωποι θα κάνουν σωστά τη δουλειά τους».

Υποστηρικτής της αξιολόγησης, θεωρεί ότι η εφαρμογή της πρέπει να υποστηρίζει θετικά το έργο των πανεπιστημιακών, ώστε να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους. Υποστηρικτής, ακόμη, και της μονιμότητας στο πανεπιστήμιο γιατί όπως λέει «οι καθηγητές δεν πρέπει να φοβούνται ότι κάποια στιγμή θα κινδυνεύσουν να απολυθούν γιατί πολλές φορές ορισμένα πρότζεκτ χρειάζεται μια ολόκληρη ακαδημαϊκή ζωή για να τα φέρεις σε πέρας».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News