Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ ήθελε οι θεατές των έργων του να είναι σε εγρήγορση μεν, αλλά και αποστασιοποιημένοι συγχρόνως, ήθελε να παρακολουθούν τις παραστάσεις του με κριτικό πνεύμα και καπνίζοντας, ήθελε να εξοργίζονται με την απληστία του «Μακ το Μαχαίρι» και τις υπερβολές του καπιταλισμού, με τον σκοταδισμό της Εκκλησίας και τη δειλία του Γαλιλαίου, με τη σκληρότητα του πολέμου και την απόγνωση της «Μάνας Κουράγιο».

Οι ηθοποιοί του τραγουδούσαν κατά τη διάρκεια των ιντερμέδιων, πλακάτ κοινοποιούσαν στους θεατές την πλοκή, τα σκηνικά άλλαζαν με την αυλαία ανοιχτή, ώστε να αποφευχθεί πάση θυσία η συγκινησιακή φόρτιση και η ταύτιση του κοινού με τους πρωταγωνιστές, με στόχο να μην επιτευχθεί η κάθαρση.

Ποιος ξέρει, λοιπόν, τι θα σκεφτόταν ένας από τους πιο λαμπρούς ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς του 20ού αιώνα εάν δύο από τους θεατές των έργων του –τους οποίους ο Μπρεχτ επεδίωκε να μυήσει στον «ψυχρό» μαρξιστικό στοχασμό– καλούνταν να διανυκτερεύσουν στο θέατρό του και να κοιμηθούν σε ένα τεράστιο κρεβάτι πάνω στη σκηνή;

«Ισως κάποιος να τον έπιανε να γελάει μέσα στο σκοτάδι της πλατείας» γράφει σε ανταπόκρισή της από το Βερολίνο η Τόνια Μαστρομπουόνι της ιταλικής εφημερίδας La Repubblica. «Ο Μπρεχτ ήταν απρόβλεπτος, ένας εικονοκλάστης. Και το θέατρο που ίδρυσε στο Σιφμπάουερνταμ με τη σύζυγό του Χελένε Βάιγκελ, το Berliner Ensemble, επαναστάτησε κατά των περικοπών των επιχορηγήσεων για τον πολιτισμό με μια πρωτότυπη πρωτοβουλία που πιθανότατα θα τον έκανε να γελάσει εξίσου πολύ» προσθέτει η ιταλίδα ανταποκρίτρια στην πρωτεύουσα της Γερμανίας.

Ο Ολιβερ Ρις, καλλιτεχνικός διευθυντής του Berliner Ensemble, σκέφτηκε να δημοπρατήσει μια διανυκτέρευση στην πιο διάσημη θεατρική σκηνή του Βερολίνου. Και οι πλειοδότες, ένα θεατρόφιλο ανδρόγυνο, κατέβαλαν 1.500 ευρώ ώστε να περάσουν μια νύχτα σε ένα κρεβάτι πάνω στη σκηνή, την οποία έχουν πατήσει φυσιογνωμίες όπως η Λότε Λένια και ο Μάρτιν Βούτκε.

Επειτα από μια εκπληκτική παράσταση του «Καυκασιανού Κύκλου με την Κιμωλία» σε σκηνοθεσία Μίχαελ Ταλχάιμερ, καθώς το κοινό αποχωρούσε, οι τεχνικοί άρχισαν να καθαρίζουν το ψεύτικο αίμα από την τελευταία πράξη και να στήνουν ένα τεράστιο κρεβάτι στο κέντρο της σκηνής, μετατρέποντας στη συνέχεια το όλο σκηνικό σε ένα κανονικό δωμάτιο ξενοδοχείου, με μίνι μπαρ, πιατέλες με γλυκίσματα και φρούτα, μια πολυθρόνα, ακόμη και χάρτινες παντόφλες μιας χρήσης.

Αλλωστε 1.500 ευρώ για μια διανυκτέρευση σίγουρα δεν είναι λίγα. «Αυτό ήταν το ποσό που είχαμε ορίσει ως ανώτατο όριο» είπε στην ιταλίδα δημοσιογράφο ο Κρίστοφ Σίγκμαν, ο οποίος πλειοδότησε, μαζί με τη σύζυγό του Στέφανι, στη δημοπρασία. Οι Σίγκμαν δεν είναι τόσο εύποροι ώστε να ξοδεύουν αφειδώς τα χρήματά τους. Η δημοσιογράφος της La Repubblica στο Βερολίνο τους περιγράφει ως «τυπικούς εκπροσώπους της παλιάς αστικής τάξης του Βερολίνου»: άνθρωποι καλλιεργημένοι, λιτοί, συνεσταλμένοι, λιγομίλητοι. Εκείνος είναι πολιτικός επιστήμονας, εκείνη ακτινολόγος. Με τα δεσμά του γάμου ενώθηκαν πριν από 28 χρόνια, ενώ είναι μαζί 36.

Στο Βερολίνο –«όπου όλα είναι διπλά λόγω του Τείχους και των δύο πόλεων που ήταν χωρισμένες επί 40 χρόνια», όπως γράφει η Τόνια Μαστρομπουόνι– υπάρχουν τρεις όπερες και αμέτρητες θρυλικές θεατρικές σκηνές, του Ερβιν Πίσκατορ, του Μαξ Ράινχαρντ, του Πέτερ Στάιν και, φυσικά, του Μπέρτολτ Μπρεχτ, μεταξύ πολλών άλλων. Το θεατρόφιλο κοινό είναι πολύ μεγάλο, ενώ οι τέχνες και τα γράμματα γενικά διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην κοινωνική ζωή των Βερολινέζων. Ωστόσο η τοπική κυβέρνηση του Βερολίνου αποφάσισε να προβεί σε περικοπές εκατομμυρίων ευρώ, γεγονός που ώθησε τους Σίγκμαν να λάβουν μέρος στη δημοπρασία του Berliner Ensemble.

«Είμαστε μεγάλοι λάτρεις του θεάτρου και θέλαμε να βοηθήσουμε. Οι περικοπές του δημάρχου, που αποφασίστηκαν χωρίς να συζητηθούν με τα θέατρα, χωρίς να δουν aν θα μπορούσαν να εξοικονομούσαν χρήματα με άλλο τρόπο, είναι ντροπή» ανέφερε ο Κρίστοφ Σίγκμαν. «Σοκαριστήκαμε από το μέγεθος των περικοπών. Γιατί ο δήμαρχος κινδυνεύει να μετατρέψει το Βερολίνο σε μια πόλη όπου μπορεί να μη θέλουμε πια να ζούμε. Τώρα είναι γεμάτο πολιτισμό. Aλλά αύριο; Στα μάτια μας ο πλειστηριασμός, αυτή η μικρή πρόκληση, ήταν μια μεγαλειώδης απάντηση σε όλη αυτή τη λογιστική αμβλύτητα» συμπλήρωσε η σύζυγός του.

«Θα πιούμε και θα κοιμηθούμε μαζί με τα πνεύματα του Μπρεχτ και της Χελένε Βάιντελ. Είμαι σίγουρος πως θα το διασκεδάσουμε» είπε ο άνδρας, αποκαλύπτοντας στην ιταλίδα συνομιλήτριά του πως είχαν φέρει μαζί τους ένα μπουκάλι κρασί.

«Παρά τα 39 χρόνια της θεατρικής πορείας μου, δεν έχω κοιμηθεί ποτέ στη σκηνή» είπε ο Ολιβερ Ράις, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Berliner Ensemble. «Το θέατρο υφίσταται τεράστιες περικοπές αυτή την περίοδο. Και η διανυκτέρευση στη σκηνή που βγήκε σε δημοπρασία είναι μια ειρωνική απάντηση στην προτροπή των πολιτικών να γίνει το θέατρο πιο κερδοφόρο. Μας συμβούλεψαν να πάρουμε παράδειγμα από το πιο διάσημο τέκνο κλαμπ του Βερολίνου, το Berghain, και να βγάλουμε τα εκατομμύρια που μας στερούν μέσω εμπορικών πρωτοβουλιών» εξήγησε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News