Τελικά φαίνεται ότι μαθαίνουν όλοι από τα λάθη τους, ακόμα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Πριν από μία δεκαετία, στο απόγειο της χρηματοπιστωτικής κρίσης που ξέσπασε το 2008, τα στελέχη του το μόνο που υποδείκνυαν ήταν: λιτότητα, λιτότητα, λιτότητα.

Η κατάσταση, ωστόσο, δεν εξελίχθηκε όπως αναμενόταν και η συνταγή της λιτότητας, η οποία είχε ήδη πλήξει τους πιο αδύναμους κατά τις προηγούμενες δύο δεκαετίες, συνέβαλε στο να δημιουργηθούν πρωτοφανή κοινωνικά και οικονομικά αδιέξοδα σε πολλές χώρες, της Ελλάδας, φυσικά, συμπεριλαμβανομένης.

Σήμερα, δέκα χρόνια μετά, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δηλώνει ότι πλέον η λιτότητα δεν είναι υποχρεωτική για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Τουλάχιστον αυτή είναι η άποψη του οργανισμού όσον αφορά τις περισσότερες αναπτυγμένες οικονομίες.

Οσες από αυτές έχουν τη δυνατότητα να δανείζονται ελεύθερα και συνεχίσουν να το κάνουν, αναφέρεται στην πρόσφατη έκθεση του Ταμείου για τις δημοσιονομικές συνθήκες (Fiscal Monitor), δεν θα χρειαστεί να εφαρμόσουν πολιτικές λιτότητας ούτως ώστε να εξυγιάνουν τα δημοσιονομικά τους μετά το τέλος της πανδημίας.

Μάλιστα το δήλωσε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο στους Financial Times ο Βίτο Γκασπάρ, επικεφαλής δημοσιονομικής πολιτικής του ΔΝΤ: «Πιστεύουμε ότι υπάρχει κίνδυνος πρόωρης απόσυρσης της δημοσιονομικής στήριξης, και οι κυβερνώντες που έχουν τη δυνατότητα θα ήταν συνετό να κινηθούν ανά στάδια και να διατηρήσουν τη δημοσιονομική στήριξη έως ότου η ανάκαμψη αποκτήσει στέρεες βάσεις και οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της πανδημίας θεωρηθούν ελεγχόμενες», εξήγησε ο πορτογάλος οικονομολόγος. Για να σημειώσει επίσης ότι οι χώρες που θα συνεχίσουν να δανείζονται, κατά πάσα πιθανότητα θα μπορέσουν να σταθεροποιήσουν το δημόσιο χρέος τους μέσα σε χρονικό διάστημα μίας πενταετίας.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Οτι το ΔΝΤ τάσσεται υπέρ της αύξησης των δημοσίων επενδύσεων και του κρατικού παρεμβατισμού. Φαίνεται, οπότε, ότι ο οργανισμός αποφάσισε επιτέλους να ξορκίσει το φάσμα του δημοσίου χρέους, το οποίο έδειχνε έως πρόσφατα να αποτελεί τον κύριο λόγο ύπαρξής του.

Οι αναλυτές του εκτιμούν ότι το παγκόσμιο δημόσιο χρέος από 83% του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2019 θα εκτιναχθεί το 2020 στο 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ, κυρίως εξαιτίας της συρρίκνωσης της παγκόσμιας οικονομίας κατά 4,4% φέτος και των έκτακτων δαπανών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση του κορονοïού.

Ο Βίτορ Γκασπάρ, ωστόσο, δεν ανησυχεί και εκτιμά ότι έως το 2025 τα συνολικά δημοσιονομικά ελλείμματα θα κυμαίνονται στα επίπεδα που είχε υπολογίσει το ΔΝΤ πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας, δίχως περικοπές στις κρατικές δαπάνες ή αύξηση της φορολογίας.

Η αλλαγή στάσης του θεματοφύλακα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος οφείλεται κατά κύριο λόγο στο γεγονός ότι πλέον το κόστος δανεισμού κυμαίνεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, με το ΔΝΤ να εκτιμά ότι «το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους θα παραμείνει πολύ κάτω από τον ρυθμό ανάπτυξης» που αναμένεται ότι θα πετύχουν οι περισσότερες από τις αναπτυγμένες οικονομίες. Και όπως επισημαίνουν οι Financial Times, ο φθηνότερος δανεισμός θα μπορούσε να αντισταθμίσει σε μεγάλο βαθμό την ασθενέστερη ανάπτυξη και τα χαμηλότερα φορολογικά έσοδα που θα προκύψουν κατά πάσα πιθανότητα λόγω της πανδημίας.

Στην έκθεση του ΔΝΤ υπογραμμίζεται επίσης ότι στην παρούσα φάση –αβεβαιότητας αλλά και φθηνού δανεισμού– οι δημόσιες επενδύσεις μπορούν να προσφέρουν σημαντικό στήριγμα στην ανάκαμψη και να λειτουργήσουν ως καταλύτης για την αύξηση και των ιδιωτικών επενδύσεων. Μία αύξηση, για παράδειγμα, της τάξεως του 1% του ΑΕΠ στις δημόσιες επενδύσεις, σε αναπτυγμένες και αναδυόμενες οικονομίες μπορεί να ενισχύσει το ΑΕΠ κατά 2,7%, τις ιδιωτικές επενδύσεις κατά 10% και, το κυριότερο, να δημιουργήσει άμεσα επτά εκατομμύρια θέσεις εργασίας και από 20 έως 33 εκατομμύρια έμμεσα.

Οι επενδύσεις αυτές θα πρέπει να κατευθυνθούν στους τομείς της υγείας, της στέγασης και εκπαίδευσης, όπως επίσης στις ψηφιακές και πράσινες υποδομές, σημειώνουν οι αναλυτές του διεθνούς οργανισμού, εξηγώντας ότι με τον τρόπο αυτό θα αυξηθεί η ανθεκτικότητα των οικονομιών στην κλιματική αλλαγή και μελλοντικές πανδημίες ή άλλες κρίσεις.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News