Η σκηνή είναι από την ταινία «Λούφα και Παραλλαγή» του Νίκου Περάκη: «Μπορείς, ρε Καραμαζώφ, να βγεις στην Κόκκινη Πλατεία και να φωνάξεις, “ο σύντροφος Μπρέζνιεφ είναι μαλάκας”;» ρωτάει ο αξιωματικός που υποδύεται ο Χρήστος Βαλαβανίδης. «Ε όχι, κύριε λοχαγέ!» απαντά έκπληκτος και έντρομος ο φαντάρος Καραμάνος.

Η Repubblica, πάλι, θυμάται τον Ρομπέρτο Μπενίνι το 1980 στο φεστιβάλ του Σαν Ρέμο να αποκαλεί τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’ «κωλο-Βοϊτίλα» και να τιμωρείται με πρόστιμο και ένα χρόνο φυλάκιση με αναστολή για «προσβολή ξένου αρχηγού κράτους».

Οταν ο Μπενίνι θα επισκεπτόταν χρόνια αργότερα το Βατικανό για να δουν μαζί με τον Πάπα την ταινία του «Η ζωή είναι ωραία», εκείνος θα ορκιζόταν ότι δεν ήξερε τίποτε για εκείνη του την περιπέτεια. Αλλά το ζήτημα παραμένει στην επικαιρότητα – και σε διάφορες χώρες: μπορείς να βγεις στην πλατεία και να φωνάξεις και ότι ο βασιλιάς σου ή ο πρόεδρός σου είναι μαλάκας χωρίς να σε πάνε μέσα;

Η διαμάχη έχει πάρει χαρακτήρα σύγκρουσης αυτές τις ημέρες στην Ολλανδία. Στο ένα στρατόπεδο είναι εκείνοι που επικαλούνται την ελευθερία της έκφρασης και ζητούν την κατάργηση των σχετικών διατάξεων – στο κάτω κάτω και οι βασιλείς είναι πολίτες όπως όλοι. Το άλλο στρατόπεδο υποστηρίζει ότι η  μοναρχία πρέπει να απολαμβάνει ένα ειδικό καθεστώς προστασίας από τους υβριστές της.

Στη Καμπότζη τα πράγματα έγιναν εσχάτως πιο άγρια: βάσει ενός νέου νόμου η εξύβριση του βασιλιά προβλέπει κάθειρξη ως και πέντε χρόνια. Στη γειτονική Ταϊλάνδη η ποινή μπορεί να φτάσει τα δεκαπέντε χρόνια. Στον αντίποδα βρίσκεται το Ηνωμένο Βασίλειο όπου μπορείς να ξεσπάσεις εναντίον του μονάρχη από τον 17ο αιώνα απολύτως ελεύθερα.

Αλλά η συζήτηση δεν αφορά μόνο τους εστεμμένους. Στην Τουρκία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν έχει σταματήσει να μοιράζει αγωγές για προσβολή του προσώπου του προέδρου – ακόμη και την τιμωρία ενός γερμανού κωμικού ζήτησε. Στις ΗΠΑ η εξύβριση έχει αναγνωριστεί ως δικαίωμα από την εποχή του Λίνκολν. Στην Ευρώπη δεν διώκεται, πέρα από το Ηνωμένο Βασίλειο, μόνο στην Νορβηγία, την Εσθονία, την Κροατία, την Βοσνία και την πΓΔΜ. Στις υπόλοιπες χώρες είτε είναι αδίκημα χωρίς φυλάκιση είτε αδίκημα με φυλάκιση. Ανάμεσα σε αυτές τις τελευταίες είναι και η Ελλάδα.

Σιγά μην μπορούσες να βγεις στην Ομόνοια και να φωνάξεις ότι ο δικτάτορας Παπαδόπουλος είναι μαλάκας.

Φωτό: Στη Βρετανία και η μεταμφίεση αλλά και το βρίσιμο επιτρέπονται Πηγή: Gareth Cattermole/Getty Images/IdealImages

Η άγνωστη τραγωδία του Τσερνόμπιλ δεν έχει για πρωταγωνιστές ανθρώπους αλλά σκύλους. Τους σκύλους στους οποίους δεν επιτράπηκε να ακολουθήσουν τα αφεντικά τους όταν εκείνοι εγκατέλειπαν άρον άρον τα σπίτια τους μετά την πυρηνική έκρηξη για να γλιτώσουν από τη ραδιενέργεια. Οι μαρτυρίες της εποχής κάνουν λόγο για σκυλιά που ούρλιαζαν καθώς προσπαθούσαν να μπουν στα λεωφορεία. Για στρατιώτες που τα έβγαζαν έξω κλωτσώντας τα. Και για οικογένειες που άφηναν σημειώματα στις πόρτες  των σπιτιών τους με παρακλήσεις όπως αυτή: «Σας παρακαλούμε μην σκοτώσετε την Ζούλκα μας. Είναι καλό σκυλί».

Οι στρατιώτες σκότωσαν πολλούς σκύλους. Κάποιοι όμως τη γλίτωσαν. Και οι αδέσποτοι απόγονοί τους κατοικούν σήμερα στην ίδια περιοχή, μαζί με λύγκες, ελάφια, λαγούς και λύκους.  Πόσοι είναι; Περίπου τριακόσιοι σε μια έκταση 2.600 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η ζωή τους δεν είναι εύκολη. Γιατί δεν είναι μόνο ο σκληρός ουκρανικός χειμώνας που πρέπει να αντιμετωπίσουν. Είναι και τα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας που τρώνε τα σώματά τους: ελάχιστα μέλη της σκυλίσιας κοινότητας, γράφει ο Guardian, ζουν περισσότερο από έξι χρόνια.

Σε αυτή τη σκυλίσια ζωή δεν είναι ωστόσο όλα μαύρα. Οι σκύλοι που ζουν κοντά στα φυλάκια ελέγχου διαθέτουν σκυλόσπιτα που τους έφτιαξαν οι φύλακες, ενώ κάποια τριγυρίζουν στο τοπικό καφέ ξέροντας ότι η ανθρώπινη παρουσία ισοδυναμεί με φαγητό. Κι έπειτα είναι και οι επισκέπτες που τους προσφέρουν μια κάποια τρυφερότητα – εκτός από εκείνους που δεν τα αγγίζουν επειδή φοβούνται ότι θα κολλήσουν ραδιενέργεια.

Τέλος είναι και οι άνθρωποι της Clean Futures Fund, μιας αμερικανικής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης η οποία προσφέρει βοήθεια σε περιοχές που έχουν πληγεί από βιομηχανικά δυστυχήματα. Η οργάνωση έχει στήσει τρία κτηνιατρεία όπου τα αδέσποτα εμβολιάζονται και στειρώνονται ώστε να μειωθεί ο πληθυσμός τους. Ο στόχος είναι να γίνει πιο εύκολη η φροντίδα γι’ αυτά που θα απομείνουν. Αν μη τι άλλο, το χρωστάμε στους δολοφονημένους προγόνους τους.

Φωτό: Σκυλίσια ζωή και στη ραδιενέργεια. Πηγή: The Guardian

Είναι όλοι τους πλούσιοι και, όταν έφτασαν στο Πουέρτο Ρίκο, έπιασαν ολόκληρο ένα παλιό ξενοδοχείο  στους λόφους του Σαν Χουάν. Τα πρωινά κυκλοφορούν με ένα λεωφορείο αναζητώντας ακίνητα και κτήματα προς πώληση στο νησί που πριν από μερικούς μήνες χτυπήθηκε αλύπητα από τους τυφώνες. Αλλά με τα μούσια και τα ρούχα σε στυλ Ιντιάνα Τζόουνς δεν μοιάζουν και πολύ με επενδυτές. Περισσότερο, μοιάζουν με μια συμμορία εκκεντρικών τυχοδιωκτών.

Μα ποιοι είναι στην πραγματικότητα; Καλιφορνέζοι ως επί το πλείστον που έκαναν μια περιουσία με τα bitcoin και άλλα κρυπτονομίσματα και ονειρεύονται  να δημιουργήσουν στην καρδιά της Καραϊβικής την πρώτη αυτοδιαχειριζόμενη «κρυπτόπολη». Ουτοπιστές κατά κάποιο τρόπο και οπωσδήποτε κάπως ιδιαίτεροι. Οραματιστές που επιχειρούν ένα οικιστικό πείραμα με πρώτη ύλη την φιλοσοφία της αποκέντρωσης και της κατάργησης οποιασδήποτε εξουσίας.

Οραματιστές ναι, αλλά δεν ξεχνούν και το πορτοφόλι τους. Εγιναν ξαφνικά πάμπλουτοι και δεν θέλουν να πληρώσουν φόρους. Εριξαν μια ματιά γύρω τους και αποφάσισαν ότι το Πουέρτο Ρίκο είναι ο ιδανικός τόπος γι’ αυτούς, αυτό το φτωχό νησί της Καραϊβικής που είναι συνδεδεμένο με τις ΗΠΑ και αναζητά εδώ και χρόνια επενδυτές.

Και να που οι επενδυτές βρέθηκαν. Πώς; Όλα ξεκίνησαν από δυο γηγενείς πληροφορικάριους, τον Γκιγιέρμο Αβίλες και τον Φαμπιάν Βέλεζ, και έναν Αμερικανό από τη Βιρτζίνια, τον Πολ ΜακΝίλ. Οι τρεις τους ίδρυσαν την TokenCoin, μια μη κερδοσκοπική εταιρία που θα βοηθούσε τον τοπικό πληθυσμό με τα κρυπτονομίσματα. Αυτοί λοιπόν απηύθυναν το κάλεσμα και οι πλούσιοι ανταποκρίθηκαν.

«Δεν είναι μόνο ότι δεν μας αρέσει να πληρώνουμε φόρους» λέει στους New York Times ένας από αυτούς, ο Στίβεν Μόρις. «Το Πουέρτο Ρίκο μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε κάτι εντελώς νέο. Και κάτι πραγματικά νέο μπορείς να φτιάξεις μόνο όταν ξεκινάς από το μηδέν. Όπως εδώ που ο τυφώνας κατέστρεψε τα πάντα».

Φωτό: Δεν μοιάζει με εκατομμυριούχο αλλά είναι. Πηγή: The New York Times

Μπορεί να το δει κανείς σαν παράπλευρη απώλεια της υπόθεσης Γουάινσταϊν. Σαν υπερβολή, σαν υστερική αντίδραση. Ή, από την άλλη, σαν το βήμα που επιτέλους έπρεπε να γίνει. Οπως και να ‘χει, κάποιες μεγάλες εταιρίες εκπόνησαν οδηγούς συμπεριφοράς για τους υπαλλήλους τους από τους οποίους δεν λείπουν συμβουλές, αλλά και απαγορεύσεις. Οι οδηγίες, γράφει η Wall Street Journal, αφορούν κυρίως τους μάνατζερ. Και φαίνεται ότι το πρώτο λιθαράκι έβαλαν τέσσερις μάνατζερ γένους θηλυκού, οι οποίες προσπάθησαν να καταλάβουν πώς μπορεί να αναπτυχθεί μια συναισθηματική σχέση στον εργασιακό χώρο χωρίς παρανοήσεις ή, ακόμη χειρότερα, παρενοχλήσεις.

Αυτό στο οποίο κατέληξαν είναι ότι «στο γραφείο δεν μπορείτε να ζητήσετε περισσότερα από ένα ραντεβού (για φαγητό, σινεμά ή οτιδήποτε άλλο) στην ή στον συνάδελφό σας». Η απάντηση «δεν μπορώ απόψε», συνεχίζουν, πρέπει να εκλαμβάνεται ως κατηγορηματικό «όχι». Και αν το πράγμα προχωρήσει; Εξαρτάται. Εάν η σχέση είναι ανάμεσα σε υφιστάμενο και προϊστάμενο, οι συνάδελφοι θα ήταν σωστό να γνωρίζουν. Αν πάλι μιλάμε για μια σεξουαλική σχέση ανάμεσα σε δυο ισότιμους, δεν θα ήταν κακό να ενημερωθεί ατύπως και μόνο ο υπεύθυνος του ανθρώπινου δυναμικού.

«Δεν είμαστε παράλογοι, δεν θέλουμε να ξέρουμε για κάθε φιλί» λένε ακόμη. Υπάρχει όμως και μια πραγματικότητα που λέει ότι περίπου το 40% των υπαλλήλων έχει συνάψει σχέση με κάποια ή κάποιον συνάδελφό τους. Την ίδια ώρα έχουν αυξηθεί οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο της εργασίας. Κάπως έτσι εξηγείται και ο δρακόντειος νόμος που εισηγούνται κάποιοι: είσαι μάνατζερ και βγαίνεις με κάποιον υφιστάμενο; Απολύεσαι με συνοπτικές διαδικασίες.

Μόνο μην το παρακάνουμε ε;

Φωτό: Τη δεύτερη κάηκες. Πηγή: Shutterostock