Τον Ιανουάριο του 1953 ο τότε πρωθυπουργός της Ιταλίας Αλτσίντε ντε Γκάσπερι (1945-1953) επισκέφθηκε επισήμως για δύο ημέρες την Αθήνα. Εφυγε με ένα πολύτιμο δώρο: έναν ερυθρόμορφο κιονωτό κρατήρα του 5ου αιώνα π.Χ. που αποδίδεται στον «Ζωγράφο της Κενταυρομαχίας του Λούβρου» (450 – 420 π.Χ.). Ηταν το «ευχαριστώ» του τότε έλληνα πρωθυπουργού στρατάρχη Αλεξάνδρου Παπάγου, για την καθοριστική συμβολή του Γκάσπερι στην ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.

Εβδομήντα ένα χρόνια μετά, ο κρατήρας επιστρέφει στα πάτρια εδάφη.

Η τελετή επαναπατρισμού του αττικού κρατήρα πραγματοποιήθηκε στην Πρεσβεία της Ελλάδας, στη Ρώμη. Ο κρατήρας, παραδόθηκε στην υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη από τον εγγονό του Αλτσίντε ντε Γκάσπερι, Πάολο, ο οποίος είχε από χρόνια εκφράσει την επιθυμία να δωρίσει στην Ελλάδα το κειμήλιο της οικογένειάς του και πραγματοποίησε την επιθυμία του με την συνδρομή της Πρεσβείας της Ελλάδας στη Ρώμη ύστερα από σχετικές συνεννοήσεις με την ιταλική αρχαιολογική υπηρεσία, προκειμένου να εγκριθεί η δωρεά και η εξαγωγή του αγγείου στην Ελλάδα.

Ο κρατήρας βρισκόταν στην κυριότητά του απολύτως νόμιμα και τεκμηριωμένα. Ωστόσο, όπως ο Πάολο Κάτι Ντε Γκάσπερι είχε σημειώσει στη σχετική επιστολή του προς την Πρεσβεία, «θεωρεί πως ανήκει στην Ελλάδα, της οποίας την πολιτιστική κληρονομιά θαυμάζει. Επιθυμεί, με την πρωτοβουλία του αυτή, να συμβάλει στην προσπάθεια των δύο χωρών για την ανάκτηση των πολιτιστικών τους θησαυρών, που βρίσκονται στο εξωτερικό».

«Ενα πολύ σημαντικό κλασικό αγγείο του 5ου αι. π.Χ. επιστρέφει στην Ελλάδα, μετά από την πολύ ευγενική χειρονομία του Πάολο Κάτι ντε Γκάσπερι, εγγονού του Πρωθυπουργού της Ιταλίας Αλτσίντε ντε Γκάσπερι. Τον ευχαριστούμε ιδιαίτερα, καθώς, ενώ το κατείχε απολύτως νόμιμα, αισθάνθηκε την ανάγκη και είχε τη γενναιοδωρία να το επιστρέψει στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα οικογενειακό κειμήλιο, που συνδέεται με την νεότερη ιστορία και της Ελλάδας και της Ιταλίας,. Ήταν το δώρο που πρόσφερε ο τότε έλληνας Πρωθυπουργός, Στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος, στον Ιταλό Πρωθυπουργό, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του για την καθοριστική συμβολή του στη συμφωνία της επανένωσης της Δωδεκανήσου με τον ελληνικό κορμό.

Η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν ενώσει πολλές φορές τις δυνάμεις τους και έχουν πετύχει πολύ σημαντικές επιστροφές πολιτιστικών αγαθών. Αυτή, όμως, είναι μια εντελώς διαφορετική περίπτωση, διότι μας προσφέρεται ένα αγγείο, το οποίο κατείχε ο κ. Ντε Γκάσπερι με απόλυτα νόμιμο τρόπο. Η κίνησή του αυτή αναδεικνύει τις οικουμενικές και ανθρωπιστικές αρχές, που διέπουν τον ίδιον και την οικογένειά του. Ευχαριστώ την Πρέσβη μας στη Ρώμη κυρία Ελένη Σουρανή, για όλη την μεσολαβητική προσπάθεια που κατέβαλε, προκειμένου η αρμόδια Διευθύντρια Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού Βασιλική Παπαγεωργίου να παραλάβει σήμερα τον κρατήρα», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού. 

Στη μία όψη του κιονωτού κρατήρα απεικονίζεται σκηνή προετοιμασίας αναχώρησης πολεμιστή. Στα δύο άκρα της σκηνής εικονίζονται δύο άνδρες πολεμιστές με θρακική ενδυμασία. Στα χέρια φέρουν δόρατα. Στο μέσο της σκηνής, μπροστά από άλογο, εικονίζεται γυναικεία μορφή με πέπλο, που κρατά φιάλη και τριφυλλόστομη οινοχόη, για να προσφέρει σπονδή. Στην άλλη όψη απεικονίζονται τρεις ανδρικές, νεανικές, ιματιοφόρες μορφές. Η κεντρική μορφή στηρίζεται σε βακτηρία, ενώ η δεξιά κρατά, στο υψωμένο δεξί χέρι, στλεγγίδα. Την εξωτερική πλευρά του χείλους περιτρέχει παράσταση λιονταριού ανάμεσα σε αγριογούρουνα. Στη ζώνη του λαιμού, μόνο στην πρώτη όψη, απεικονίζονται ανεστραμμένα μπουμπούκια λωτού, ενώ στον ώμο -και στις δύο όψεις- εικονίζεται γλωσσωτό κόσμημα.

Ο κρατήρας θα εκτίθεται μόνιμα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News