Τουρκικό δικαστήριο αθώωσε, την Τετάρτη, τον διάσημο πιανίστα Φάζελ Σάι, ο οποίος είχε κατηγορηθεί για προσβολή των θρησκευτικών αξιών. Με την απόφαση αυτή μπήκε τέλος σε μια δικαστική περιπέτεια πολλών ετών, η οποία είχε προκαλέσει έντονες ανησυχίες για την ελευθερία της έκφρασης στην Τουρκία. Ναι, λες και αυτό δεν συμβαίνει.

Ο Φάζελ Σάι, που είναι δηλωμένος άθεος και ασκεί κριτική στην ισλαμοσυντηρητική κυβέρνηση της χώρας του, είχε αναρτήσει στο Twitter μια σειρά από σχόλια που αμφισβητούσαν την εικόνα του παραδείσου – όπως, την έχει εξιδανικεύει, τουλάχιστον, η μουσουλμανική παράδοση.

«Λέτε ότι χείμαρροι κρασιού ρέουν στον παράδεισο. Μήπως ο παράδεισος είναι ταβέρνα; Λέτε ότι στον παράδεισο υπάρχουν δύο ουρί (παρθένες γυναίκες) για κάθε πιστό. Μήπως ο παράδεισος είναι οίκος ανοχής;». Αυτά είχε γράψει, κάνοντας -στην ουσία- «διασκευή» σε στίχους του Ομάρ Καγιάμ, του μεγάλου Πέρση ποιητή τού 11ου αιώνα. Ο πιανίστας δεν το άφησε εκεί. Σε μια, επίσης, αιχμηρή αναφορά του απέναντι στους ισλαμοσυντηρητικούς πολιτικούς, είχε γράψει ότι «όλοι οι ηλίθιοι, ο υπόκοσμος, οι γελοίοι και οι κλέφτες είναι επίσης πιστοί του Αλλάχ».

Αντιλαμβάνεστε το κύμα αντίδρασης που δημιουργήθηκε στη γείτονα χώρα. Αφού δεν τον λίντσαρε το οργισμένο πλήθος, αποτελεί ένα θαύμα – προφανώς και θα μερίμνησε ο Αλλάχ. Ο Φάζελ, όμως, διατήρησε την ψυχραιμία του και συνέχισε να γράφει σε αυτό το (άθεο) στυλ, με αιχμηρό χιούμορ: «Το κάλεσμα του μουεζίνη για τη βραδινή προσευχή διαρκεί μόλις 22 δευτερόλεπτα. Γιατί τόση βιασύνη; Κάποια ερωμένη; Ή μήπως περιμένει η ρακή στο τραπέζι;».

Τα υπόλοιπα αποτελούν μέρος ενός θεάτρου του παραλόγου που παίχτηκε σε δικαστικές αίθουσες. Στις 15 Απριλίου 2013 -και έπειτα από τρεις ακροαματικές διαδικασίες- ο Σάι καταδικάστηκε σε δεκάμηνη φυλάκιση με αναστολή. Η ποινή επικυρώθηκε από το Εφετείο, όμως τον Οκτώβριο του 2015 ακυρώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο που διέταξε την επανεκδίκαση της υπόθεσης από το πρωτοδικείο της Κωνσταντινούπολης. Το δικαστήριο αυτό, λοιπόν, απάλλαξε την Τετάρτη τον Σάι από όλες τις κατηγορίες.

Η συνήγορος του Σάι, η Μελτέμ Ακιόλ, υποστήριξε ότι το μόνο που έκανε ο πελάτης της ήταν να εκφράσει τις απόψεις του. «Δεν έγραψε άρθρο, ούτε πρόβαλε κάποια ταινία. Εξέφρασε τις απόψεις του και επανέλαβε με μηνύματα στο Twitter κάποιες επικριτικές απόψεις. Το γεγονός ότι γίνεται αυτή η δίκη, αυτό είναι η προσβολή», είπε η δικηγόρος.

Το 2012, όταν είχε ξεκινήσει η δίκη, στο πλευρό του Φαζέλ στάθηκαν αρκετοί τούρκοι ακτιβιστές και διανοούμενοι, οι οποίοι έξω από το δικαστικό Μέγαρο έκαναν αισθητή την παρουσία τους κρατώντας πανό. Ενα από τα συνθήματα που φώναζαν ήταν «Ο Φαζέλ δεν είναι μόνος» και «ελεύθερες τέχνες, ελεύθερος κόσμος». Παράλληλα, ο τούρκος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Εγκεμέν Μπαγίς, εξέφρασε τη λύπη του για τη δίκη. Ο Φάζελ δεν είναι άγνωστος στις τουρκικές αρχές. Πολλές φορές στο παρελθόν άσκησε έντονη κριτική στην κυβέρνηση Ερντογάν. Εξαιτίας της συντηρητικής εσωτερικής πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση Ερντογάν, ο τούρκος μουσικός δήλωσε, στις 23 Απριλίου του 2012, ότι θα μεταναστεύσει στην Ιαπωνία.

Ηταν η πρώτη φορά που στην Τουρκία διώκονται άνθρωποι του πνεύματος; Εντάξει. Σύντομο, τουρκικό ανέκδοτο. Τα τελευταία μόνο χρόνια, το αντίθετο αποτελεί είδηση. Για παράδειγμα, ας μην πάμε μακριά, το 2006, ο νομπελίστας συγγραφέας Ορχάν Παμούκ καταδικάστηκε για την κριτική που άσκησε στη γενοκτονία των Αρμενίων. Ακριβώς την ίδια χρονιά και ακριβώς και για τον ίδιο λόγο, κατηγορήθηκε και η συγγραφέας Ελίφ Σαφάκ για το βιβλίο της «Ο μπάσταρδος της Κωνσταντινούπολης». Τρία χρόνια αργότερα, το 2009, ο συγγραφέας Νεντίμ Γκιρζέλ κατηγορήθηκε για βλασφημία και προσβολή του ισλαμισμού στο μυθιστόρημά του «Η κόρη του Αλλάχ».

Ξεχνάμε κάποιον; Πιθανώς. Το βέβαιο είναι ότι αμέσως μετά ήρθε η σειρά του Σάι, η ώρα για τη λογοκρισία ενός λαμπρού μουσικού. Αναφερόμαστε σε εκείνον που σπούδασε πιάνο και σύνθεση στο Κρατικό Ωδείο της Αγκυρας και σε ηλικία δεκαεπτά ετών έλαβε υποτροφία που του επέτρεψε να σπουδάσει για πέντε χρόνια στο Ινστιτούτο «Ρόμπερτ Σούμαν» του Ντίσελντορφ, με τον Ντέιβιντ Λεβίν.

Από το 1992 ως το 1995 σπούδασε στο Ωδείο του Βερολίνου. Το 1994 κέρδισε το Young Concert Artists International Auditions, δίνοντας ραγδαία ώθηση στη διεθνή του καριέρα. Το όνομα της μητέρας Τουρκίας ακούστηκε στα πέρατα του κόσμου. Αλλά τι να το κάνεις; Ηταν άθεο το γιαβρί*…

*γιαβρί < τουρκική yavru. Πρόκειται για μια τρυφερή προσφώνηση και σημαίνει «μικρό μου», «μωρό μου», «ψυχή μου»

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News