Δεν ενέχει βία, αλλά δεν παύει να είναι έγκλημα. Μάλιστα, στις καλές στιγμές του, ένα κύκλωμα εξαπάτησης πολιτών μπορεί με μία μόνο επιχείρηση να κλέψει μέχρι και 60.000 ευρώ. Εύκολα και ανώδυνα. Ολη η επιχείρηση απαιτεί μία ελάχιστη προεργασία, ένα ψάρεμα πληροφοριών και συγκεκριμένες υποκριτικές ικανότητες.

Ο θύτης πρέπει να παρουσιάσει έναν άλλο εαυτό και ένα σενάριο -με λίγες λεπτομέρειες, τόσες ώστε να ακουστεί αληθοφανής αλλά να μην προδώσει ταυτοχρόνως τις πραγματικές προθέσεις του- με το οποίο ζητά από το θύμα του ένα χρηματικό ποσό. Πρέπει να μπορεί να το «πουλήσει» με τρόπο πειστικό, είτε στο τηλέφωνο είτε από κοντά. Αν όλα πάνε ρολόι, ο δράστης έχει κερδίσει από 100 μέχρι δεκάδες χιλιάδες ευρώ.

Και μέχρι να αντιληφθεί το θύμα ότι εξαπατήθηκε, ο ίδιος έχει ήδη πιάσει τον επόμενο ανυποψίαστο πουλώντας την ίδια ιστορία, χωρίς να αλλάξει τίποτα στο σενάριο, πέρα από τα στοιχεία του προσώπου. Συνεχίζει μέχρι να αντιληφθεί ότι τον έχουν μυριστεί. Πότε σταματά; Οταν μαθευτεί το σενάριο και ο κόσμος αρχίσει να υποπτεύεται.

Θανατηφόρο τροχαίο

Το πιο πρόσφατο σενάριο αποκαλύφθηκε καθώς στις αρχές του Ιουνίου συνελήφθη 42χρονη Ελληνίδα που συμμετείχε με εγκληματική οργάνωση σε επιχείρηση στον Χολαργό. Αλλά και πριν από την είδηση της σύλληψης, πριν καν το δελτίο που εξέδωσε η ΕΛΑΣ προς ενημέρωση και προειδοποίηση των πολιτών, η ιστορία περνούσε από στόμα σε στόμα. Ως εξής: «Ακου τι έπαθε η μητέρα μου. Την πήρε κάποιος τηλέφωνο, παρουσιάστηκε ως αστυνομικός στο τάδε τμήμα, της είπε ότι η κόρη της έπαθε τροχαίο, ότι χτύπησε ένα αυτοκίνητο, με αποτέλεσμα να σκοτώσει άνθρωπο! Της είπαν ότι καθώς υπάρχει θάνατος η υπόθεση θα κινηθεί ποινικά. Αλλά ότι αν πληρώσουν 60.000 ευρώ, εδώ και τώρα, όλη η υπόθεση θα παραγραφεί. Η μάνα μου πανικοβλήθηκε!». Σε αρκετές υποθέσεις το πρόσωπο που «σκοτώθηκε» ήταν ένα μικρό παιδί, συχνά αλβανικής καταγωγής.

Μα καλά, δεν θα θελήσει το θύμα εκείνη τη στιγμή να μιλήσει με την υποτιθέμενη κόρη, να εξακριβώσει τι έγινε και, κυρίως, να δει ότι είναι καλά; Η κόρη μπορεί να βρίσκεται σε κατάσταση σοκ. Να μην μπορεί να μιλήσει. Μπορεί ενδεχομένως να έχει χτυπήσει και η ίδια, όχι σοβαρά. Σε άλλες περιπτώσεις, προτού μιλήσει ο «αστυνομικός» μιλάει στο τηλέφωνο η ίδια η κόρη -δηλαδή η συνεργός που εμφανίζεται ως κόρη. Το κόλπο, πάντως, είναι να μην αφήσει ο δράστης το θύμα του να κλείσει το τηλέφωνο και να μην καταφέρει να μιλήσει με κάποιο άλλο πρόσωπο. Και φυσικά ο επιτήδειος ποντάρει στην κατάσταση πανικού. Εκμεταλλεύεται την ταχύτητα, ώστε να μην δώσει χρόνο στο θύμα του να αντιληφθεί τις -τεράστιες- τρύπες του σεναρίου. «Αν δεν έχεις τώρα τα χρήματα, δώσε ένα ποσό προκαταβολικά, 5.000 ευρώ;», λέει ο δράστης. Και τελικά κάποιοι προδίδονται από μόνοι τους: «Δεν έχω τόσα χρήματα, 1.000 ευρώ έχω στο σπίτι».

Εν τω μεταξύ, σε κάποιες υποθέσεις, ακούγονται από το τηλέφωνο παιδικές φωνές. Είναι το παιδί της «κόρης» η οποία προκάλεσε το θανατηφόρο ατύχημα, και ακούγεται να φωνάζει: «γιαγιά, η μαμά χτύπησε». Υπήρξε μία υπόθεση όπου το «εγγόνι» είχε λάθος φύλο. Ο παππούς, στην προκειμένη περίπτωση, αντιλήφθηκε ότι μέσα από το ακουστικό του τηλεφώνου φώναζε ένα ανήλικο αγόρι, ενώ ο ίδιος είχε μόνο μία εγγονή. «Δεν είναι πάντοτε δουλεμένες οι υποθέσεις», εξήγησε στο Protagon έγκυρη πηγή. Μία τέτοια λεπτομέρεια μπορεί να τα τινάξει όλα στον αέρα. Μπορεί επίσης ο δράστης να πέσει σε κάποιον πιο υποψιασμένο που θα ζητήσει τη μάρκα του αυτοκινήτου για να εξακριβώσει τα στοιχεία. Ή που θα αρχίσει, λογικά, να ρωτάει ερωτήσεις για τον ίδιο τον «αστυνομικό».

Αλλά υπάρχουν περιπτώσεις όπου το θύμα της υπόθεσης -συνηθίζεται να προσεγγίζουν ηλικιωμένους και στην πλειονότητά τους γυναίκες- έχει συναινέσει, έχει δώσει ραντεβού με το υποτιθέμενο πρόσωπο της Αρχής και έχει δώσει τα μετρητά στο χέρι (500 με 5.000 ευρώ, ως προκαταβολή) -ποτέ εμβάσματα σε τραπεζικό λογαριασμό που αφήνουν ίχνη. Τον περασμένο Μάρτιο, μία 84χρονη κάτοικος της Καβάλας έδωσε 2.800 ευρώ σε γυναίκα που ήρθε -ύστερα από τη «συνεννόηση» στο τηλέφωνο- να πάρει τα χρήματα. Η τελευταία δεν δίστασε να κλέψει και χρυσαφικά αξίας 10.000 ευρώ.

Ο νοσηλευτής που ζητά χρήματα για επέμβαση

Λίγα χρόνια πριν, τον Ιούλιο του 2014 για παράδειγμα, ο εκάστοτε δράστης έπαιρνε τηλέφωνο ως νοσηλευτής για να ειδοποιήσει ότι κάποιο συγγενικό πρόσωπο του θύματος είχε χτυπήσει σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Επικοινωνούσε με τον πατέρα ή τη μητέρα του «τραυματία» για να ενημερώσει ότι το πρόσωπο νοσηλεύεται και ότι απαιτούνται χρήματα για να γίνει άμεσα μία χειρουργική επέμβαση. Θα έστελναν έναν δικό τους άνθρωπο, «νοσηλευτή» ή «υπάλληλο του ΕΚΑΒ», δήθεν για να τους διευκολύνουν. Μάλιστα, όταν το θύμα έκλεινε το τηλέφωνο για να επικοινωνήσει με το συγγενικό πρόσωπο που «τράκαρε» ο δράστης φρόντιζε να μην κλείσει το τηλέφωνο, με αποτέλεσμα, μέσα στον πανικό του, το θύμα να μην αντιλαμβάνεται ότι η γραμμή είχε μείνει ανοιχτή και ότι η κλήση δεν πέρασε ποτέ. Τότε απαντούσε στο τηλέφωνο ξανά ο δράστης ως τραυματιοφορέας ή ως νοσοκόμος επιβεβαιώνοντας το ίδιο ευφάνταστο σενάριο!

Ο «λογιστής» που βιάζεται

Τα σενάρια που χρησιμοποιούν τα κυκλώματα -κάποια συνεργάζονται μεταξύ τους- είναι διαφορετικά. Προσαρμόζονται και στις συγκυρίες. Τον Σεπτέμβριο για παράδειγμα, που γίνονται οι επιστροφές φόρου, ο δράστης εμφανίζεται ως λογιστής. Εδώ το κάνει και αυτοπροσώπως. Επισκέπτεται το θύμα στο σπίτι του, πρωινές ώρες. Πάντοτε ευπαρουσίαστος, καλοντυμένος, ξυρισμένος, ενώ συνήθως πρόκειται για ημεδαπό ή αλλοδαπό που μιλάει πολύ καλά ελληνικά. Ερχεται εκ μέρους του γιου ή της κόρης, ο οποίος εκείνη την ώρα βρίσκεται στο γραφείο. Εξηγεί στη μητέρα ή στον πατέρα ότι για να πάρει επιστροφή 700 ευρώ ο γιος/κόρη πρέπει κάποιος από την οικογένεια να καταθέσει παράβολο των 300 ευρώ. Μάλιστα, τα χρήματα πρέπει να παραδοθούν ειδικά εκείνη την ημέρα, γιατί το ποσό θα διπλασιαστεί την επομένη -έχει σημασία η ταχύτητα. Και για τον ίδιο λόγο ο γιος ή η κόρη έπρεπε να στείλει τον λογιστή στο πατρικό του.

Κι αν γονείς θέλουν να επικοινωνήσουν με τον ίδιο, προτού δώσουν χρήματα; Θα του τηλεφωνήσει ο δράστης. Κι αν επιμείνουν οι γονείς και θέλουν να του μιλήσουν οι ίδιοι, θα τους δώσει το τηλέφωνο. Στην άλλη γραμμή θα είναι ο συνεργός, ο οποίος θα πνίγεται στη δουλειά, θα μιλήσει κάπου με φασαρία και θα δώσει το «οκ». Κάποιοι, ακόμη κι έτσι, την πατάνε. Αλλοι αρχίζουν να υποπτεύονται και να κάνουν ερωτήσεις. Σε μία περίπτωση μάλιστα, ένας άνδρας μεγαλύτερης ηλικίας είχε ορμήσει στον δράστη, τον είχε χτυπήσει με αποτέλεσμα να τραυματιστεί ο ίδιος με κάταγμα στο χέρι.

Ασφαλιστής αυτοκινήτων που παρουσιάζει προσφορά

Σε άλλες περιπτώσεις οι δράστες εμφανίζονται ως εργαζόμενοι σε ασφαλιστική εταιρεία. Για μία ακόμη φορά, υπάρχει υποτιθέμενη προθεσμία προσφορών και τα συγγενικά μέλη πρέπει να βοηθήσουν με 250 ευρώ πριν διπλασιαστεί το ποσό. Συχνά τους συναντούν την ώρα που πηγαίνουν για μπάνιο στη θάλασσα. Εχει τύχει να επιστρέψει στο σπίτι του το θύμα με τον θύτη, να τον κεράσει καφέ και να του δώσει τα χρήματα στο χέρι. Σε άλλες περιπτώσεις θύτης και θύμα έχουν οδηγήσει μαζί μέχρι το μηχάνημα ATM.

Η ΔΕΗ και η «ηλεκτροπληξία»

Αλλες φορές -περιστατικά έχουν καταγραφεί από το Ψυχικό στα βόρεια προάστια της Αττικής μέχρι και σε χωριά της Ημαθίας- ο δράστης μεταμφιέζεται σε υπάλληλο της ΔΕΗ, με την κατάλληλη φόρμα που θα ξεγελάσει το θύμα, για να επιδιορθώσει βλάβη στον μετρητή του πίνακα του ηλεκτρικού ρεύματος. Ζητά από τη -συνήθως ηλικιωμένη- γυναίκα να αφαιρέσει τα χρυσαφικά της και να τα φυλάξει όλα μαζί σε ένα σημείο, για λόγους προστασίας. Δηλαδή; Για να μην πάθει ηλεκτροπληξία! Κάπως έτσι, με τη βοήθεια ενός δεύτερου συνεργού, τα μέλη του κυκλώματος μπορούν να αποσπάσουν αντικείμενα αξίας από 500 έως 10.000 ευρώ.

Προμηθεύοντας επιχειρήσεις

Και δεν είναι μόνο οι ηλικιωμένοι που την πατάνε. Εχουν εξαπατηθεί και υπάλληλοι επιχειρήσεων. Ο δράστης θα καλέσει με απόκρυψη -«καθότι στον δρόμο για δουλειά και όχι στο γραφείο»- θα εμφανιστεί ως προμηθευτής μπουκαλιών νερού για παράδειγμα -θα έχει ήδη μάθει από ποια εταιρεία προμηθεύεται η επιχείρηση και ποιο είναι το όνομα του υπεύθυνου- και θα ζητήσει προκαταβολή για την προμήθεια. Αυτή έχει τύχει να είναι ακόμη και λογισμικό υλικό υπολογιστών.

Στον κόσμο του Διαδικτύου δεν είναι καθόλου δύσκολο για έναν επιτήδειο να βρει τις πληροφορίες που χρειάζεται. Συχνά οι εγκληματίες δοκιμάζουν την τύχη τους επιλέγοντας αριθμούς τηλεφώνων στη σειρά από τους καταλόγους. Πληκτρολογούν τους αριθμούς στο Ιντερνετ, βρίσκουν τα ονόματα ακόμα και τις διευθύνσεις. Με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδίως με τις φωτογραφίες στο Facebook, συμπληρώνονται οι υπόλοιπες λεπτομέρειες που θα κλείσουν κάποιες τρύπες και θα κάνουν το σενάριο πειστικό.

Το πρόβλημα είναι ότι μπορεί ένα κύκλωμα να έχει πάρει 50 τηλέφωνα σε μία περιοχή μέσα σε μία μέρα και να μην έχει καταγραφεί ούτε μία περίπτωση, καθώς τα πρόσωπα που αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για απάτη δεν «μπαίνουν στον κόπο» να καταθέσουν. Κάτι τέτοιο δυσκολεύει τις έρευνες της Αστυνομίας η οποία έχει ανάγκη αυτές τις καταθέσεις για να κινήσει την υπόθεση ποινικά, αν καταφέρει να εντοπίσει τον δράστη.

Το καλό της υπόθεσης είναι ότι οι συγκεκριμένοι δράστες εκμεταλλεύονται την πληροφορία και την αθωότητα αλλά όχι την άσκηση σωματικής βίας. Το κακό είναι ότι με τη «σωστή» δόση πληροφορίας, στη σωστή συγκυρία, καθένας μπορεί να εξαπατηθεί και να στερηθεί από 100 ευρώ μέχρι μερικές χιλιάδες μέσα σε λίγα λεπτά. «Σε μένα; Εγώ δεν είμαι και κανένας χθεσινός!», θα πει ο καθένας όταν αντιληφθεί ότι έπεσε θύμα απάτης. Κι όμως, συμβαίνει και στους πιο καχύποπτους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News