Το ημερολόγιο έγραφε «11 Νοεμβρίου 2016», ακόμα δεν είχαμε συνειδητοποιήσει ότι εκείνη τη χρονιά είχαν ήδη φύγει οι Μπάουι (πες τον και «Μπόουι», no problem) και Πρινς και ο Λέοναρντ Κοέν μάς έλεγε «αντίο, χάρηκα που σας γνώρισα», με την ωριμότητα, τη γοητεία και την ένδοξη καριέρα του, που έφτασαν τα 82 χρόνια ζωής. Ο θρυλικός ποιητής, τραγουδοποιός και καλλιτέχνης απεβίωσε και, την ίδια στιγμή, χάναμε έναν από τους πιο αξιοθαύμαστους και παραγωγικούς οραματιστές.

Ενας τύπος μποέμ, κοσμοπολίτης και ταυτόχρονα όσο ροκ χρειαζόταν -ο οποίος ξεκίνησε ως ποιητής και συγγραφέας το 1956 και μόλις το 1967 έγινε τραγουδιστής- δεν ήταν, πια, μαζί μας. Και αρχίσαμε να διαβάζουμε πάλι τα πρώτα του βιβλία: τα «Let Us Compare Mythologies» (1956), «The Spice-Box of Earth» (1961) και «Flowers for Hitler» (1964).

Υπό μία έννοια, ο «υδραίος ποιητής» δεν έφυγε ποτέ από κοντά μας, αφού οι ρίμες, οι στίχοι και οι ερμηνείες του είναι συνεχώς στο μυαλό μας, μια παρακαταθήκη που οφείλουμε στον πολιτισμό μας να κουβαλάμε για πάντα μέσα μας.

Ευτυχώς, οι εκδόσεις Canongate έρχονται να αναζωπυρώσουν την αναμμένη φλόγα τής νοσταλγίας που σιγοκαίει μέσα μας για τον Κοέν. Τον Οκτώβριο του 2018, λοιπόν, αναμένεται να κυκλοφορήσει η τελευταία ποιητική συλλογή του υπό τον τίτλο «The Flame», που σημαίνει «Η Φλόγα». Πρόκειται για μια δημιουργία την οποία ο ίδιος ο Λέοναρντ ολοκλήρωσε λίγο πριν φύγει από τη ζωή.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του βιβλίου θα αποτελείται από ποιήματα του καλλιτέχνη, καθώς και από μερικά ακυκλοφόρητα σκίτσα που έφτιαξε ο ίδιος. Επίσης, θα περιλαμβάνονται στίχοι τραγουδιών από τα τρία τελευταία του άλμπουμ και διάφορες λέξεις που έγραψε για το άλμπουμ «Blue Alert» – της πρώην συνεργάτιδας και συντρόφου του, Αντζάνι Τόμας.

Ο πρώην μάνατζερ του καλλιτέχνη, Ρόμπερτ Κόρι, μιλώντας στον Guardian, αποκαλύπτει: «Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών της ζωής του, ο Λέοναρντ είχε έναν στόχο: να ολοκληρώσει το βιβλίο του, χρησιμοποιώντας πολλά από τα αδημοσίευτα ποιήματά του και επιλογές από τα τετράδιά του. “Η Φλόγα” και ο τρόπος που η κουλτούρα μας απειλείται με εξαφάνιση, ήταν μία μόνιμη ανησυχία (σ.σ. για τον Λέοναρντ). Παρά την κακή του υγεία, ο Λέοναρντ έφυγε απρόσμενα. Μερικοί από εμάς, που είχαμε τη δυνατότητα να περάσουμε χρόνο μαζί του εκείνη την περίοδο, αναγνωρίσαμε τη φλόγα που έκαιγε δυνατά μέσα του, μέχρι το τέλος. Αυτό το βιβλίο, που ολοκληρώθηκε μόλις λίγες ημέρες πριν από τον θάνατό του, αποκαλύπτει όλη την ένταση του πάθους που έκρυβε μέσα του». Ισως επειδή «ποίηση είναι ο χρόνος κατά τη διάρκεια του οποίου ο άνθρωπος ξεχνάει ότι πρόκειται να πεθάνει», όπως είχε δηλώσει ο γάλλος συγγραφέας Ζορζ Περό.

«Η Φλόγα», λοιπόν, θα περιλαμβάνει και μια μεγάλη συλλογή από τα σημειωματάρια του Κοέν στα οποία ο ροκ στοχαστής κουβαλούσε την ποιητική του μορφή, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Σε συνέντευξή του στο New Yorker, τον περασμένο Οκτώβριο, ο ίδιος είχε αναφερθεί για το πώς «η φυσική ώθησή μου είναι να τελειώσω τα πράγματα που ξεκίνησα», λες και προφήτευε τον θάνατό του, έναν μήνα μετά. Λες και ήξερε ότι θα πεθάνει και βιαζόταν να κλείσει τους ανοιχτούς λογαριασμούς της ζωής του. Μάλιστα, στην ίδια συνέντευξη είχε αναφέρει ότι σηκωνόταν πολύ πριν από την αυγή κάθε ημέρας, προκειμένου να καταγράψει σε μια κόλλα χαρτί την ποίηση που ανάβλυζε από μέσα του και η οποία, τελικά, θα γίνει βιβλίο.

Ο εκδοτικός οίκος Canongate χαρακτήρισε την επερχόμενη συλλογή «The Flame» ως «ένα σημαντικό βιβλίο, γεμάτο νόηση, πνεύμα και φωτισμένο με διορατικότητα», ενώ την περιέγραψε ως «ένα εξαιρετικά ισχυρό, τελευταίο κεφάλαιο στην ιστορική λογοτεχνική σταδιοδρομία του Κοέν».

«Το ποίημα δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια πληροφορία. Είναι το Σύνταγμα της έσω χώρας. Αν το απαγγείλεις με στόμφο και το φουσκώσεις με ευγενικές προθέσεις, τότε δεν θα είσαι καλύτερος από τους πολιτικούς που τόσο περιφρονείς. Τότε, θα είσαι απλά κάποιος που κουνάει μια σημαία και κάνει την πιο φτηνή έκκληση σ’ ένα είδος συναισθηματικού πατριωτισμού». Αυτά αναφέρει ένα απόσπασμα από το βιβλίο ποιημάτων του Κοέν, «Death of a Ladies Man», σε μετάφραση της σπουδαίας Λίνας Νικολακοπούλου. Το θυμίζω, ως ορεκτικό μνήμης και σκέψης για το βιβλίο που θα κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο του 2018.

«Βλέπεις φλόγα στα μάτια των νέων. Μα, στα μάτια των γέρων, βλέπεις φως», είχε γράψει ο γάλλος συγγραφέας Βίκτορ Ουγκό. Για αυτή τη «Φλόγα» αγωνιζόταν στα εντός του ο Κοέν ξαποσταίνοντας στα βράχια της Υδρας, στην Κούβα ή σε κάποια γωνιά του πλανήτη, και την ίδια στιγμή κατόρθωνε, μέσα από την όποια σκοτεινιά του, να χαρίσει φως.

Τώρα, «Η Φλόγα» τού Κοέν θα έρθει σε έναν χρόνο, σαν ένα πανάκριβο κειμήλιο ροκ λογοτεχνίας που πρέπει να το φυλάξουμε όχι επειδή θα είναι συλλεκτικό ως η τελευταία συγγραφική απόπειρά του, αλλά επειδή -πάλι σύμφωνα με τον Ουγκό- «η σάρκα είναι η στάχτη, η ψυχή είναι η φλόγα». Και τώρα, πια, που βαδίζουμε ανάμεσα σε οικονομικές στάχτες, οι φλόγες της ψυχής θα κρατήσουν ζωντανό το όραμά μας για μια καλύτερη ζωή. Σαν εκείνη που ονειρευόταν ο Λέοναρντ όσο ζούσε.
Αλλά μπορεί και να το κάνει ακόμα…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News