Την ώρα που η Ευρώπη συζητούσε για την επιβολή ή όχι κυρώσεων στην Τουρκία (ή μεμονωμένα σε Τούρκους), δημοσίευμα των Financial Times παρουσίαζε τους λόγους που η ρήξη ανάμεσα στις δύο πλευρές κινδυνεύει να γίνει αμετάκλητη, με υπαιτιότητα τόσο της Αγκυρας όσο όμως, και των Βρυξελλών.

«Αυτή η μακρά και ταραχώδης σχέση πάντα χρειαζόταν δημιουργικούς διπλωμάτες και στις δύο πλευρές. Αλλά τα πέντε τελευταία χρόνια, βρίσκεται στο όριο της κατάρρευσης, όπως γενικότερα οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση. Οι ευρωπαίοι ηγέτες κατηγορούν τον Ερντογάν για αυτό. Αλλά, ενώ δικαίως τονίζουν τις αυταρχικές του τάσεις, συχνά παραβλέπουν τον πραγματισμό του. H EE έχει αφήσει να χαθεί η κάποτε μεγάλη επιρροή της στην Τουρκία», γράφει χαρακτηριστικά ο Ντέιβιντ Γκάρντνερ στους FT.

Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με τις Βρυξέλλες ξεκίνησαν με χαρές και πανηγύρια, το 2005, αλλά σταμάτησαν πολύ γρήγορα. Αυτό διέκοψε τον μηχανισμό δημοκρατικής ανανέωσης και μεταρρυθμίσεων στη χώρα, που μπορούσε να λειτουργήσει ως ανάχωμα στις βλέψεις των στρατιωτικών, οι οποίοι πάντα είχαν την τελευταία λέξη στην τουρκική πολιτική σκηνή.

Μέρος του προβλήματος ήταν και η αποτυχία της προσπάθειας του ΟΗΕ να ενώσει ξανά την διχοτομημένη Κύπρο. Παράλληλα, Γαλλία, Γερμανία και άλλοι ύψωσαν εμπόδια στην ένταξη της Τουρκίας, καθώς πιστεύουν ότι η χώρα είναι πολύ μεγάλη, πολύ φτωχή και πολύ… μουσουλμανική -όσο και αν δεν το παραδέχονται ανοιχτά.

Αντί να λειτουργήσει ως στρατηγική άγκυρα, η ΕΕ «βοήθησε», με τη στάση της, την Τουρκία να κόψει δεσμούς με τη Δύση. Οι μοναδικές στιγμές που οι Βρυξέλλες έδειξαν φιλική διάθεση προς την Τουρκία, ήταν όταν χρειάζονταν απεγνωσμένα τη βοήθεια της Αγκυρας, όπως με την προσφυγική κρίση λόγω του εμφυλίου στη Συρία, το 2015-16.

Σύμφωνα με τους FT, η Ευρώπη δεν τήρησε τη δική της πλευρά της συμφωνίας με την Αγκυρα για το Προσφυγικό. Φρόντισε μόνο για τις δικές της ανάγκες, αλλά όχι για της Τουρκίας, κάτι που οι Τούρκοι δεν ξέχασαν και δεν συγχώρησαν. Η Αγκυρα ανέμενε ότι τουλάχιστον θα αναβαθμιζόταν η συμφωνία για την τελωνειακή ένωση με την ΕΕ, η οποία χρονολογείται από το 1995, όπως και η κατάργηση της βίζας και η συνέχιση του διαλόγου σε τακτά χρονικά διαστήματα. Τίποτα από αυτά δεν έγινε.

Για όλα αυτά φυσικά φταίνε και οι εκκαθαρίσεις που επιχείρησε ο Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016, κάτι που συνεχίζεται ακόμα.

Μετά από τρεις θητείες ως πρωθυπουργός, ο Ερντογάν έγινε πρόεδρος υπονομεύοντας την ανεξαρτησία τoυ δικαστικού κλάδου, αντικαθιστώντας την κοινοβουλευτική εξουσία με μία αδύναμη εθνοσυνέλευση, καταργώντας την θέση του πρωθυπουργού και κυνηγώντας ανελέητα την αντιπολίτευση. Αυτή η αρπαγή εξουσιών από τον Ερντογάν, έκανε την Τουρκία αυτόματα ακατάλληλη για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Οσο για το εξωτερικό, ο τούρκος πρόεδρος έχει προτιμήσει την επίδειξη της στρατιωτικής δύναμης της χώρας και την προώθηση των οθωμανικών επεκτατικών του βλέψεων, από τη Συρία μέχρι τη Λιβύη και από το Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο μέχρι τον Καύκασο.

Η Τουρκία είναι ένας δύσκολος πελάτης. Είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά αγοράζει ρωσικά οπλικά συστήματα. Είναι μέλος της G20, αλλά φιλοξενεί τη Χαμάς. Οπως λένε και τούρκοι αναλυτές, η χώρα πάντα δρούσε με τον δικό της τρόπο: Χτίζοντας γέφυρες τη μια στιγμή και προγεφυρώματα την άλλη. Η ΕΕ ήταν κάποτε η σημαντικότερη γέφυρα της Τουρκίας.

Η Ευρώπη πάντως, έχει ακόμα τον τρόπο «να πατήσει τα κουμπιά» της Τουρκίας. Πάνω από τις μισές επενδύσεις στην χώρα είναι ευρωπαϊκές, όπως και περισσότερες από το 50% των εμπορικών συναλλαγών είναι με μέλη της Ενωσης. Η Τουρκία χρειάζεται απεγνωσμένα μία ενισχυμένη τελωνειακή συμφωνία. Αλλά η Ευρώπη πρέπει να προσέξει ποιες είναι οι υπόλοιπες ανάγκες της Τουρκίας.

Καθώς τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βελτίωσαν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ πρόσφατα, η Τουρκία επιχειρεί να κάνει το ίδιο. Οπως είπε και ένας ανώτερος τούρκος αξιωματούχος, σημειώνουν οι FT, τα ΗΑΕ «είναι μία έξυπνη αλλά μικρή χώρα και θα πρέπει να γνωρίζει τα όριά της, προσπαθώντας να πάρει τη θέση της Τουρκίας, που παλιά είχε καλές σχέσεις με το Ισραήλ, ως η μουσουλμανική χώρα που προτιμούσε η Δύση».

Υπάρχουν ακόμα σημάδια, καταλήγει ο συντάκτης, ότι η Τουρκία εξακολουθεί να θέλει να είναι αυτή η χώρα. Η ΕΕ και η Δύση πρέπει να το διερευνήσουν και να το εκμεταλλευτούν, κατά τον αρθρογράφο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News