Το Αματρίτσε δεν θα είναι ποτέ ξανά το ίδιο. Η πανοραμική θέα της μεσαιωνικής πόλης, έτσι όπως είναι τώρα, αμέσως μετά το φονικό σεισμό, δείχνει πως βίωσε τη χειρότερη καταστροφή των τελευταίων ετών στη χώρα, η οποία συνοδεύτηκε και από μια εκατόμβη θυμάτων.

Από την άλλη, όμως, ανέδειξε και το συνεχή κίνδυνο που αντιμετωπίζουν χιλιάδες άλλοι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής. Γύρω από τα Απέννινα, οι αμείλικτες τεκτονικές δυνάμεις απειλούν συχνά πυκνά τη ζωή και τα σπίτια των κατοίκων. Δεν είναι τυχαίο ότι όσα νεότερα κτίρια χτίστηκαν τα τελευταία χρόνια σε αυτές τις περιοχές κατάφεραν να γλιτώσουν από τον εγκέλαδο.

Οπως αναφέρει ο αρθρογράφος Αντριου Ρέβκιν στην αμερικανική εφημερίδα New York Times, η κατάσταση που βιώνει το Αματρίτσε είναι διαφορετική από εκείνη που έζησε η επαρχία Σιτσουάν της Κίνας, όταν το 2008 χτυπήθηκε από έναν καταστροφικό σεισμό που άφησε πίσω του δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και ολόκληρα χωριά ισοπεδωμένα. Αμέσως μετά, οι κάτοικοι απαίτησαν από τις Αρχές να τους χτίσουν ασφαλή σπίτια και δημόσια κτίρια.

Το ίδιο συνέβη και στο Νεπάλ, όταν πέρυσι ένας επίσης φονικός σεισμός κατέστρεψε δεκάδες χωριά στο Κατμαντού. Και τότε οι κάτοικοι είδαν να χτίζονται πάνω από τα ερείπια, κτίρια νέου τύπου που θα μπορούσαν να αντέξουν σε επερχόμενους σεισμούς.

Η Ιταλία, όμως, είναι εντελώς διαφορετική περίπτωση. Το 2009, στην κοντινή Άκουιλα, είχε συμβεί ένας αντίστοιχος φονικός σεισμός, ενώ το 1915 στο Αβεζάνο είχαν σκοτωθεί 30.000 άνθρωποι όταν η γη σείστηκε από ισχυρούς σεισμούς. Σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις δεν διαμορφώθηκε ένα νέο οικιστικό πλάνο που να στηρίζεται σε νέες τεχνικές δόμησης και αυτό δεν είχε να κάνει με τις αβελτηρίες του ιταλικού κράτους. Ηταν αποτέλεσμα της ισχυρής αντίστασης που πρόβαλαν οι κάτοικοι της αγροτικής Ιταλίας.

Όπως σημειώνει ο πολιτικός μηχανικός και πρόεδρος της εταιρείας Mityamoto International, Μάρκο Κόσου, η οποία προσφέρει τη βοήθειά της αυτή τη στιγμή στο Αματρίσε, «Δεν είναι στην κουλτούρα των Ιταλών να εγκαταλείπουν τη γη και το χωριό τους. Αμέσως μετά την Άκουιλα, η κυβέρνηση έχτισε ένα νέο οικισμό, αρκετά μακριά από την κατεστραμμένη περιοχή, για την μετεγκατάσταση των πληγέντων. Τότε άνοιξε μια ολόκληρη συζήτηση για το αν αυτή ήταν η σωστή προσέγγιση. Αρκετοί άνθρωποι δεν θέλησαν να φύγουν από τα χωριά τους κι ας ήξεραν ότι δεν ήταν ασφαλή».

Όπως ανέφερε , τα κτίρια και ο τόπος είναι μέρος της οικογένειας για τους Ιταλούς. Επομένως, η νέα προσέγγιση είναι να μην κατεδαφίζονται κτίρια που μπορούν να κριθούν ασφαλή, αλλά να διορθώνονται και να ενισχύονται έτσι ώστε να τα κρατήσουν οι ιδιοκτήτες τους. Ούτε και ο ίδιος είναι βέβαιος αν αυτή η προσέγγιση είναι επιστημονικά ορθή, ωστόσο είναι πιο συμβατή με τις συνήθειες των ντόπιων.

Η αλήθεια είναι ότι πιο παλαιός είναι ο πολιτισμός μιας χώρας τόσο πιο ισχυρή είναι η δέσμευση των ανθρώπων με τον τόπο τους. Η ταυτότητα των ανθρώπων διαμορφώνεται όχι μόνο από την κοινή γλώσσα και τα έθιμα, αλλά και από την αίσθηση της ακεραιότητας του τόπου που γεννήθηκαν.

Από την άλλη, όμως, όσο οι καταστροφές παραμονεύουν τα διλήμματα για τις Αρχές και τους επιστήμονες πληθαίνουν. Από τη μια πλευρά δεν γίνεται να αποκόψει κανείς το δεσμό των κατοίκων από τη γενέτειρά τους και από την άλλη δεν γίνεται να τους αφήσεις να γίνουν έρμαια των καταστροφικών σεισμών.

Η «θεραπεία» είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα και η λύση δεν είναι τόσο προφανής. Σε αντίθεση με τους Αμερικανούς που έχουν μάθει να ζουν σε διαρκή κίνηση και να αλλάζουν πόλεις, κατοικία και συνήθειες, οι Ιταλοί εμφανίζονται περισσότερο παραδοσιακοί. Από τουριστικής άποψης αυτό είναι ένα δυνατό χαρτί: μεσαιωνικές πόλεις μένουν ανέπαφες και αφήνουν το χρόνο να λειτουργεί πάνω τους. Από αρχιτεκτονικής, όμως, άποψης αυτή η κατάσταση είναι κάτι σαν εφιάλτης για τους μηχανικούς. Είναι πολύ δύσκολο να διατηρήσεις το παλαιικό στοιχείο μιας πόλης προσθέτοντας μοντέρνα στοιχεία για την ασφάλειά της. Συν ότι οι κάτοικοι, ακόμη και αν έχουν χτυπηθεί από λογής καταστροφές, δείχνουν αδιάφοροι σε αυτές τις νέες τεχνικές. Πολλώ δε μάλλον στη μετεγκατάστασή τους σε κάποιο άλλο μέρος. Ακόμη κι αν είναι ασφαλέστερο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News