Το βράδυ της Δευτέρας η Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου «έκοψε» περίπου 250 εισιτήρια. Το κοινό, όμως, παρέες παιδιών από δραματικές σχολές, γνωστοί ηθοποιοί, δημοσιογράφοι και απλοί πολίτες δεν είχαν έρθει να παρακολουθήσουν θεατρική παράσταση. 

Στη σκηνή ανέβηκαν έντεκα άνθρωποι του θεάτρου με διαφορετικούς ρόλους, ταυτότητα φύλου, χρώμα, ηλικία και πεποιθήσεις, με σκοπό να κάνουν μια τολμηρή πλην αναγκαία συζήτηση για «Το Ελληνικό Θέατρο στην Εποχή του #ΜeΤoo» στο σημείο αναφοράς από όπου ξεκίνησε το κύμα αυτό για τον κλάδο του θεάτρου πριν περίπου δύο χρόνια. 

Ο άξονας που τέθηκε από τον τίτλο της συζήτησης αλλά και από τη Σοφία Ευτυχιάδου, αναπληρώτρια διευθύντρια του Εθνικού Θεάτρου, η οποία ανέλαβε τον ρόλο της συντονίστριας, ήταν να ιχνηλατηθεί η μέχρι τώρα επιρροή του #ΜeΤoo σε πολλαπλά επίπεδα της θεατρικής διαδικασίας. 

Αυτό που σχολιάστηκε ψιθυριστά και δυνατά στη διάρκεια της συζήτησης είναι η παραίνεση που δόθηκε στην αρχή να αποφευχθεί η ονοματολογία. Η ηθοποιός Ρένια Λουιζίδου εξήγησε πως αυτό έγινε ώστε να μην καταλήξει η κουβέντα να περιστρέφεται γύρω από τον Λιγνάδη και τον Φιλιππίδη αλλά «για το θέατρο και το αύριο του θεάτρου». Αυτό φάνηκε να επετεύχθη.

Για τη σκηνοθέτρια Ιώ Βουλγαράκη, «είναι πάρα πολύ νωρίς» ώστε να μπορούμε να μιλήσουμε για ουσιαστικές αλλαγές από το κίνημα του #ΜeΤoo, καθώς είναι χρονοβόρο και απαιτητικό το να ανατραπούν πυρηνικές απόψεις αιώνων που δημιουργούν τα έμφυλα στερεότυπα που όλοι έχουμε λίγο-πολύ εσωτερικεύσει. 

Η βασική επιρροή που βλέπει είναι ο «φόβος» που κάνει όλους στον χώρο να είναι πιο προσεκτικοί, παρατηρεί όμως ότι το κίνημα «μέχρι τώρα έχει εξαντληθεί σε συγκεκριμένες περιπτώσεις» ενώ «υπάρχει μια τεράστια γκρίζα ζώνη» η οποία πρέπει να αναγνωριστεί.

Σε αυτήν ανήκει και το ζήτημα της ορατότητας το οποίο τέθηκε από την τραγουδίστρια και ηθοποιό Ιντρα Κέιν. Η ίδια εξηγεί πώς έχει παίξει θεατρικούς ρόλους με βάση τα στερεότυπα που φέρει το χρώμα του δέρματός της, όπως π.χ. υπηρετικό προσωπικό ή γυναίκα ελευθέρων ηθών και δεν είδε ποτέ το πρότυπο της οικογένειας της να εκπροσωπείται στην ποπ κουλτούρα. 

Τη στερεοτυπική αντιμετώπιση της φυλομετάβασης ως «εκκεντρικότητας» από τον κόσμο του θεάτρου έθιξε η ηθοποιός, χορογράφος και σκηνοθέτρια Φένια Αποστόλου περιγράφοντας την εμπειρία της, ενώ ο ηθοποιός και σεναριογράφος Γιώργος Καπουτζίδης μίλησε για το ότι θέλει να δει στη σκηνή έναν γκέι δικηγόρο ή μια τρανσέξουαλ αρχιτέκτονα και όχι την εκπροσώπηση τέτοιων ομάδων ως θύματα, όπως συνηθίζεται. Για τον ίδιο, τα φύλα θα πρέπει να εκπροσωπούνται ισότιμα στους ρόλους επί της σκηνής,  αλλά και στις θέσεις υψηλής ευθύνης μέσα στη θεατρική διαδικασία.  

Τα ποσοτικά στοιχεία γυναικών στην Επίδαυρο περιγράφουν για τον Γιώργο Καπουτζίδη «ανάγλυφα το πώς μεγαλώσαμε και σ’ αυτόν τον χώρο και πόσο υποεκπροσωπείται η γυναίκα σε αυτόν τον χώρο»: από το 1955 που υπάρχει το Φεστιβάλ της Επιδαύρου έχουν σκηνοθετήσει μόνο 13 γυναίκες. Ως καλλιτεχνικές διευθύντριες του Εθνικού Θεάτρου από το 1936 έχουν διατελέσει μόνο δύο σε μεταβατικές περιόδους ενώ στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος καμία.

Για τη Ρένια Λουιζίδου η ποσόστωση είναι ένα αναγκαίο κακό, ένα «άχαρο» στάδιο το οποίο «μπορεί να λαθέψει σε κάποια πράγματα». Είπε χαρακτηριστικά όμως ότι «δεν μπορούμε να πάμε από το μηδέν στο εκατό μέσα από το χωράφι με τις παπαρούνες».

Η εξουσία και η κατάχρησή της ως κανονικοποιημένη συνθήκη στο θέατρο, ήταν μια από τις κεντρικές έννοιες γύρω από τις οποίες κινήθηκε η συζήτηση. Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Ακύλλας Καραζήσης, ο οποίος δέχτηκε το χειροκρότημα του κοινού σε πολλές στιγμές, μίλησε για την ιεραρχία στο θέατρο, τα κακοποιητικά στοιχεία των ακροάσεων, αλλά και για τα προβλήματα στην εκπαίδευση και στα πρότυπα των ηθοποιών στις δραματικές σχολές.

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς μίλησε για το πόσο προβληματικός είναι ο άκριτος θαυμασμός στους μεγάλους δασκάλους του θεάτρου από το κοινό, τους ανθρώπους του θεάτρου αλλά και τον Τύπο ενώ αναρωτήθηκε αν το κίνημα του #ΜeΤoo συνεχίζει με την ίδια δυναμική που ξεκίνησε, η οποία φαίνεται και στη μειωμένη προσέλευση ηθοποιών στη δίκη του Πέτρου Φιλιππίδη, όπως κατέθεσαν ηθοποιοί από το κοινό στο τέλος της συζήτησης.

Αντίστοιχα ερωτήματα δυναμικής έθεσε και η ηθοποιός Χριστίνα Χειλά-Φαμέλη, η οποία παρατηρεί μια τελείως διαφορετική στάση της κοινής γνώμης μέσω σχολίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε σχέση με την αρχή του κύματος. Κατέθεσε επίσης πως πρόσφατα άκουσε από συνάδελφο της «μη μιλήσεις γιατί θα χάσουμε τη δουλειά μας». «Εγώ δεν το χωράω αυτό», είπε χαρακτηριστικά.

Το άλλο ζήτημα που έθεσε ήταν οι συνθήκες εργασίας και η ανισότητα στις απολαβές ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες με ίδια προσόντα αλλά και γενικότερα στους νέους ηθοποιούς. Ο Γιάννης Μόσχος, διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου εξήγησε πως είναι ευθύνη των γνωστών ηθοποιών, των «σταρ», να διασφαλίσουν ότι στην παραγωγή που εργάζονται όλοι οι ηθοποιοί αμείβονται δίκαια.

«Πάνω σε αυτό έχω κάνει μεγάλους καβγάδες με πρωταγωνιστές φίλους μου», είπε ο ηθοποιός και πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ), Σπύρος Μπιμπίλας. «Γι’ αυτό πρέπει να γίνουν συλλογικές συμβάσεις για να ξέρει ο νέος άνθρωπος το ελάχιστο που μπορεί να πάρει», συνέχισε αναφερόμενος στις προσπάθειες του Σωματείου.

Στάθηκε επίσης πολύ στον κίνδυνο του διατρέχουν θύματα που θα καταγγείλουν περιστατικά κακοποίησης στα ΜΜΕ να θεωρηθούν συκοφάντες και παρέπεμψε όσους θέλουν να καταγγείλουν να το κάνουν μέσω των αρμόδιων οργάνων, δηλαδή στις εισαγγελικές αρχές ή στο πειθαρχικό συμβούλιο του ΣΕΗ. 

Η δημιουργία για πρώτη φορά ενός κώδικα δεοντολογίας στο Εθνικό Θέατρο ο οποίος βρίσκεται σε ισχύ από τον Μάρτιο του 2022 και στον οποίον υπόκειται όποιος εργάζεται για το καλλιτεχνικό ίδρυμα έκτοτε, είναι για την ηθοποιό Υρώ Μανέ, η οποία πήρε τον λόγο από το κοινό, ένα «απότοκο της κατάστασης του ελληνικού #ΜeΤoo».

Η Ρένια Λουιζίδου από την άλλη αναγνώρισε σαν μικρό βήμα του #ΜeΤoo την πίεση που πέφτει επάνω σε όσους δεν είναι ούτε θύματα ούτε κατηγορούμενοι ώστε να μιλήσουν. «Εγώ κλείνω φέτος 34 χρόνια σε αυτή τη δουλειά, 34 ολόκληρα χρόνια αναρωτιέμαι – γιατί συμβαίνει αυτό; Εδώ που υποτίθεται ερχόμαστε για να ανοίξει το μυαλό και η ψυχή μας εδώ είναι που δεν μπορεί κανένας να μιλήσει […] Τώρα από το #ΜeΤoo και μετά δεν μπορούμε να μείνουμε εμείς αμέτοχοι».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News